Dharmanubandhi Vishva Darshan Pustak 05 Bharatiya Sanskruti

Author(s): Santbal
Publisher: Mahavir Saitya Prakashan Mandir

Page 239

૨૨૨
દબાણથી પડદો-લાજ છોડી ન શકે. (૨) કુટુંબીઓ અને ગ્રામલોકો મેણું ટોણું મારે અવિશ્વાસથી જુએ વગેરે થાય, ત્યારે કાર્યકર પિતાને આગ્રહ લાદી ન શકે; અને (૩) જે લાદવા જાય તે સ્ત્રી–સન્માનને હાનિ પહોંચે–અહિંસાને હાનિ પહોંચે અને જે લાજ ચાલુ જ રહે તે સ્ત્રી-પુરૂષને સામાજિક કામોમાં પરસ્પર પૂરક થવામાં ક્ષતિ થાય ! આવે વખતે ખરેખર મુંઝવણ થતી હોય છે.
આ ઉપરાંત બીજા બે આગ્રહે છે તે કાર્યકરોએ રાખવા જરૂરી છે –
(૧) અસ્પૃશ્યતા નિવારણ માનવ માનવ વચ્ચે ભેદની દિવાલ નહીં રાખવી.
(૨) ખાદી ગ્રામોદ્યોગને આગ્રહ
આમાં પણ પતિ-પત્ની વચ્ચે સંઘર્ષ થવાની શક્યતા છે તે ત્યાં શું કરવું એ સવાલ નડે છે ?”
આ અંગે શિબિરાર્થીઓમાં ખૂબ ચર્ચા ચાલી અને અંતે પુ. સંતબાલજીએ સંશોધન મૂક્યું તેને સાર નીચે પ્રમાણે છે –
કાર્યકરોને માર્ગદર્શન:
પૂ. સંતબાલજી : “આપણું પ્રેમને લઈને આપણે નજીકનાં એટલે પત્ની-પાત્ર ઉપર નૈતિક દબાણ કરીએ તે તે ક્ષમ્ય છે. દા. ત. અસ્પૃશ્યોની માફક થોડાક દિવસ ઘરમાં રહીએ તે નૈતિક દબાણ હિંસક નહીં થાય; અને પત્નીને આજે નહીં તે થોડા દિવસો બાદ વાત ગળે ઊતરશે ખરી.
ખાદીમાં પણ ઝીણી, રંગીન વગેરે જાતે આવતી હોઈને એ