Darshanik Chintan

Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Gurjar Granthratna Karyalay

Page 8

તેમણે ધર્મ અને તત્ત્વજ્ઞાનના તાત્વિક સંબંધની સરળ ભાષામાં રજૂઆત
કરી છે.
સ્ત્રીજાતિ આગમોનો અભ્યાસ કરી શકે કે કેમ ? આ વિવાદિત પ્રશ્નનો ઇતિહાસ ઘણો પ્રાચીન છે તેના જવાબો પણ સમયે સમયે અપાયા છે. અહીં પંડિતજીએ આ પ્રશ્નનું તાત્ત્વિક ચિંતન રજૂ કર્યું છે. આ પ્રશ્નનો જવાબ તેમણે રૂઢ માનસ કે ધાર્મિક પરંપરાગત માન્યતાને આધારે નહીં પરંતુ તર્કદષ્ટિએ અને શાસ્ત્રોની મર્યાદાની દૃષ્ટિએ ચર્યો છે.
આ લેખોમાં ભારતીય તત્વજ્ઞાનનાં મૂળભૂત તત્ત્વો જીવ, જગત, ઈશ્વર ઉપર ગંભીર ચિંતન સરળ ભાષામાં રજૂ કર્યું છે. ભારતીય તત્વજ્ઞાનના અભ્યાસુએ આ લેખમાળા અવશ્ય વાંચવા વિચારવા લાયક છે. લેખોમાં લૌકિક અને લોકોત્તર, વ્યવહાર અને નિશ્ચય, સંવૃત્તિ અને પરમાર્થ, વ્યવહાર અને પારમાર્થિક, નેવાર્થ અને નીતાર્થ, માયા અને સત્ય જેવા શબ્દયુગલો, પરંપરાગત વિચારણાઓ, સાંપ્રદાયિકતા વગેરે દ્વારા ભારતીય શાસ્ત્રોમાં થયેલ વિચારોત્કાન્તિનો ઈતિહાસ રજૂ થયો છે. - તત્ત્વજિજ્ઞાસુઓ માટે મોતીના ચારા જેવું ચિંતન છે. આ લેખમાળામાં રજૂ થયેલા લેખોમાં ભારતીય પરંપરાના અત્યંત શુષ્ક અને જટિલ એવા તત્વજ્ઞાનના વિષયને અત્યંત સરળ અને રોચક શૈલીમાં ગુજરાતી ભાષામાં રજૂ કર્યો છે. તત્ત્વજ્ઞાનના અભ્યાસુને આ લેખો નવી દિશા આપે તેવા છે અને સંશોધન કેવી રીતે કરવું જોઈએ ? ચિંતનની ભૂમિકા કેવી હોવી જોઈએ?, વગેરે માટે માર્ગદર્શન આપે તેવા લેખો છે. વારંવાર વાંચવા અને વિચારવા લાયક આ લેખોએ ગુજરાતી સાહિત્ય અને વિશેષ તો ગુજરાતી ભાષામાં દાર્શનિક સાહિત્યને સમૃદ્ધ કર્યું છે.
-જિતેન્દ્ર બી. શાહ