________________
શ્રી નવતત્ત્વ પ્રકરણું ]
[૮૫
છે દ્રવ્યોથી ભરેલા આ ચૌદ રાજલકનું સ્વરૂપ સ્પત્તિ
સ્થિતિ અને નાશના સ્વભાવવાળું છે તેમ વિચારવું તે. ૫૧ બેધિ દુર્લભ ભાવના–આ અનાદિ સંસારને વિષે ચારે
ગતિમાં ભ્રમણ કરતાં, પૂન્યના ઉદયથી મનુષ્ય જન્મ, આર્ય દેશ, ઉત્તમ કુળ, નિરોગી શરીર અને ધર્મ સાંભળવાની સામગ્રી વિગેરે મળી શકે છે, પરંતુ જીવને સમ્યગ્દર્શન પામવું
એ ઘણું દુર્લભ છે; એવું ચિતવવું તે. * * પુર ધિર્મભાવના--આ દુઃખે તરાય એવા સંસાર સમુદ્રમાંથી તાર
વાને વહાણ સમાન શ્રી વીતરાગે કહેલું શુદ્ધધર્મ પામ તે દુર્લભ છે. તથા તેમના સાધક અરિહંતાદિ ભગવાનને યેગ પામવો તે અતિ દુર્લભ છે, એવું ચિંતવવું તે. આ બાર ભાવના ઉપરાંત મૈત્રી, પ્રમોદ, કારુણ્ય, અને માધ્યસ્થ એ ચાર ભાવનાઓ તથા દરેક મહાવ્રતની ૫-૫
ભાવનાઓ હેવાથી ૨૫ ભાવનાઓ છે. ' ૧ મિત્રી–સર્વ જેની સાથે મિત્રતા રાખવી. આ ૨. પ્રદ–ગુણી મનુષ્યોના ગુણ દેખી હર્ષ પામે. ફ૩ કાશ્ય- દરેક દુઃખી જીવો ઉપર દયા રાખવી. ૫૪ માધ્યશ્ય-અજ્ઞાની અથવા મૂઢ પ્રાણિઓ ઉપર મધ્યસ્થપણું રાખવું. -૧૩ સામાયિક ચારિત્ર–સમરાગદ્વેષ રહિતપણું. - આય=લાભ
જેમાં રાગદ્વેષના રહિતપણાનો લાભ થાય છે, તેને સામાયિક - ચારિત્ર કહે છે. તે બે પ્રકારે છે. ૧-દેશવિરતિસાવદ્ય યોગની કેટલેક અંશે વિરતિ તે.
રિ-સર્વવિરતિ-સર્વ પ્રકારે વિરતિ હોય તે.. - ૫૪ દેપસ્થાપનીય-પૂર્વના પર્યાયને ( કાચી દીક્ષા ) છેદી
પંચમહાવ્રતરૂપ ચારિત્ર (વડદીક્ષા ) લેવું તે. તેના બે ભેદ. ૧-સાતિચાર-મહાવ્રતને ભંગ થવાથી ફરીથી દીક્ષા આપવી.
