________________
બુદ્ધિપ્રભા :
મ
PH
:
*
--
T
***
ના–કલ્યાણકારી અનંના દિવસે ય છેઃ વન, જન્મ, દીક્ષા, લજ્ઞાન અને વિ. ‘નિર્વાણ' એટલે મેક્ષાપ્તિ એ આ પાંચ મહા સાણામાંનુ એક છે અને ભગવાન મહાવીરના નિર્જાયુ શ્યારાને માના દીવાળી પ સાથે ભાષ સંબંધ છે. ટૂંકમાં મહાવીર નિર્દોષ સાસુ મંટો જનોની દિવાળી ' ક્ષમતાન મહાવીરના નિર્વાણના તુજ માત્ર પ્રતીક છે એમ પણ નથી. તેની ાથે તેમના પ્રથમ ગણધર ગૌતમ સ્વામીના વશ જ્ઞાનપ્રાપ્તિને અનાયા પ્રસંગ પણ સકળાયેલા છે. માત્ર “જનાની દિવાળી” શમિશ્રિત પર્યાવાસને સથ છે, એ ગ્રાક્રમિશ્રિત ર્મોલ્લાસનાં નોની દિવાળી”ના પર્વની પ્રથા નાગ પ્રમાણે છે.
કેવલજ્ઞાનથી મહાવીરસ્વામી સ્વયં ભળે છે કે પુતાના ઉપરના અપ્રતિમ પ્રેમ-રાત્રને કારણે અનેક આત્માઓને કેવલજ્ઞાન પમાડનાર પર ગૌતમ પોતે સ્વયં કેવલજ્ઞાન પામી શકતા નથી. ઉચ્ચ આ પાત્મિક સ્થિતિને પહેાંગેલા આવા મહાપુષ્પને ભગવાન મારવીર જેવા ઉપર આવા અનિમ પ્રશ્નત ગુરુપ્રેમ પણ ક્રમનું કામ્ ખની કેવલ જ્ઞાનપ્તિમાં ખાવા બને છે, પેતાના પોગ્ય બૌતબ'ના પોતાના ઉપરના એગ-એ રાગથી ધાતુ કમ દૂર કરાવવાને માટે વીતરાગ એવા મહાવીર પેતાના નિર્વાસુના ત્રણચાર દિવસ અગાઉ ગૌતમ અને નજીકના ગ મે એક ખેડુતને પ્રતિખેવ પમાડવા મેલે છે. ગૌતમ ગાવર ગુરુ પ્રભુની આજ્ઞા માથે ચડાવે છે અને ખેડુતને પ્રતિબંધ પમાડી બેગમ સિમાં પાછા કરે છે. સેવદ માસની પવત્ર દિન છે. ભગવાન મહાવીર નિર્વાણ પામ્યા છે, લેવા શાકમાં ગરકાવ તા છે, મૌત પર લોકમુખે આ વાત સાંાળે છે, તેમને આધાત લાગે છે તે કામો વિલાપ્ત કરે છે, હું ભગવાન તમે મુક્તિમાં બધા તે વખતે હું તમારા નાના ભાળાની માફ ા ન પકડતુ. તમે
1
DB
...
BE
**
**'
33
મને તે સમયે દૂર કેમ રાખ્યો ?, શું હું તમારા મોક્ષમુખમાં ભાગ પડાવત ? " આમ કાર વિદ્યાપ કરતાં કરતાં. વીર વીર, વીર, વીર, વીર, વીર પ્રેમ રટણ કરે છે, ‘વી’શબ્દથી ‘વીતરાગ’ શબ્દ યાદ આવે છે. મહાજ્ઞાની ગૌતમને ભાન થાય છે ઃ 'ભગવાન તા ‘વીતરાગ’ હતા. તેમને મારા ઉપર કે ભ ધનનું કારણ એવા રાત રાગ પણુ કયાંથી હોય ! તેમણે તે મને મરુ આત્મકલ્યાણૢ સધાય માટે તેમનાથી દૂર કર્યું હતેા, હું તેમના પ્રત્યે મહારાગી હતા, ધિક્કાર છે માશ એ એક્રુક્ષી રાગી, !!... અને શબ્દો ઉચ્ચારનાં ઊઁચ્ચારતાંજ માત્તરવી, મહત્તાની અને મહાધિવાન ગૌતમ ગણધરને ડેવલજ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય, ભગવાન મહાવીરના નિર્વાણુ કલ્યાણકના શાકની પ્રસંગ સાથે સાથે લે ગૌતમસ્વામીના 'વલજ્ઞાનના આનંદને આ પ્રસંગ પણ ઉજવે છે, ભગવાન મહાવીર નિર્વાણ પામ્યા ભવદીપક અરત થયા ! કીક તરીકે લેશ પોતાના મકાના ઉપર દીવા પ્રગટાવે છે-- દિવાળા કરે છે અને સવારના જારમાં ગૌતઞવામીના દેવલજ્ઞાન પ્રાપ્તિના માન દોત્સવ પશુ માણે છે.
મા ***લ્યાણ દિને ધર્મપ્રેમીજના ભગવાત માનીતું ધ પ્રથભ અધર ગૌતમ સ્વામીનું સ્મરણ કરે છે, ધ્યાન ધરે છે, ધાર્મિક વિધિવિધાન કરે છે અને સાવક ભાવનાઓ ખીલવે છે. તો લલકારે છેઃ
“મહાવીર સ્વામી મુગતે પચ્યાં, ગૌતમ દેવલનાણું રે, અન અમાવાસ્યા દિવાળા, વીરભુ નિર્વાણુ ‹”.
અત
અંસુડે અમૃત વસે, સન્ધિાસુ ભાંડાર, શ્રી ગુરુ ગૌતમ સમરીએ, વખત ફુલદાતાર.”
ટૂંકમાં ‘દિવાળી' ગે સાત્વિક ભાવનાઓ કેળવવાનું ભારતનુ' એક મોટામા મોટું જાહેર પર્વ છે.
