________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ૧૦ ) મને નદિ સા સુરનો” આ કાવ્યમાં દુર્જનનું હૃદય સારી રીતે ચિતવે છે. દર્શનના સમાગમથી બાળ જીવોને અત્યન્ત હાનિ થાય છે. એ બાબતમાં સ્વહૃદયાનુભવને સારી રીતે બહાર કાઢયો છે.
બાના વરે જવાનું” આ હેડીંગવાળું કાવ્ય હૃદયોકારથી બનેલું છે તેથી તેને વાંચતાં જ હૃદયમાં અલૌકિક પ્રતિભા ફુરે છે; અને લેખકરૂપ પાત્રના લેખ્ય વિષયને વાચકો હૃદયમાં સમરીને ઉત્તમ કોટીમાં પ્રવેશ કરે એ સ્વાભાવિક છે.
“અરે જો હું મારી દુનિયા” આ હેડીંગવાળું કાવ્ય આત્માની ભલાઈ માટે અત્યુત્તમ ભાન કરાવે છે. મનુષ્ય પોતે સારો હોય છે તો તેને દુનિયા સારી લાગે છે; જેવી પોતાની દૃષ્ટિ હોય છે તેવું મનુષ્યને આ જગત દેખાય છે, તે આ કાવ્યથી સિદ્ધ થાય છે.
હાવો નહિ હવે સુગ” આ કાવ્ય ગુરૂશ્રીના સહવાસી કોઈ વ્યક્તિસંબંધી હાર્દિક પ્રસંગવાળું છે. અમુક ઉપાધિ પ્રસંગે ગુરૂના હૃદયમાંથી કેવી ઉત્તમ ભાવના પ્રગટે છે, તે ગુરૂને હૃદયસ્પર્શી જ પરિપૂર્ણપણે જાણું શકે છે, અન્ય તો તે તે કાલાદિક હેતુઓના અનુમાને આ કાવ્યનું મર્મ અને તેમાં રેડાયેલી હદયની ઉચ્ચ લાગણીને અવબોધી શકે.
છે પછી રાખી આ હેડીંગવાળા કાવ્યમાં ફકીરોને ચિન્તા હેતી નથી. ફકીરોએ ફિકર નહિ કરવી જોઈએ એવું હૃદયગારથી જણાવે છે. કેમ કે શિર પત્ર વા, જિવર તવા પર વિશ્રી અને મને, તારા નામ પર છે ફકીરને કયાંથી ચિન્તા હોય ? પોતાના હૃદયમાં અનેક ચિન્તાઓ ઉઠવાના પ્રસંગો તેમને અમુક વખતે મળ્યા હશે તે વખતે ગુરૂશ્રીએ સાધુએ ચિન્તા કેમ કરવી જોઈએ ? એવો ઉત્તમ ભાવ પ્રગટાવીને, ચિન્તાઓ સામે યુદ્ધ કરતી વખતે ઉપર્યુક્ત કાવ્યમાં હૃદયફુરણાઓ જે જે પ્રગટેલી તે તે લખી હશે એમ અનુમાન થાય છે. અન્તરના જ્ઞાનમસ્તાની મહાત્માઓ જે જે ફીકરો આવે તેને ધકેલી મૂકે છે અને અલખની મોજમાં મસ્તાન રહે છે તે આ કાવ્યથી માલુમ પડે છે.
“તમને પિત્તને પૂછો ” આ કાવ્ય અન્તરના ઉગારમય છે. કોઈ પતાના ગૃહસ્થ ભક્તને ઉદ્દેશી આ કાવ્ય લખાયું હોય એમ પ્રતિભાસ થાય છે. ગૃહસ્થ ભક્તને અસરકારક અને ઉચ્ચ ગૂઢ મમમાં બોધ આપ્યો છે. ગૃહસ્થભક્ત વ્યક્તિના નામનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ અત્ર કરવામાં આવ્યો નથી. નિઃસ્પૃહ અને દયાવંત મહાત્માના મુખમાંથી આવા શબ્દો નીકળી શકે છે. કોઈની સ્પૃહા નહિ રાખતાં પ્રાસંગિક ઉત્તમ આવશ્યક સદુપદેશને, નિર્ભયપણે આપવો એ મહાત્માઓનું કર્તવ્ય છે.
“કાર થાતા વિવારે દુ” આ હેડીંગવાળું કાવ્ય, હૃદયના વિચારોથી
For Private And Personal Use Only
