________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ: વર્ષ: ૬, અંક: ૩
www.kobatirth.org
અમૃતથી ચ મીઠું મોત !
વારથી ડરે એ વીર નથી. કુરબાનીમાં પીછેહઠ કરનાર સિપાઈ નથી. દક્ષિણમાં છત્રપતિ શિવાજી મહારાજે ઔરંગઝેબની સત્તાને પડકારી હતી, તો પંજાબમાં શીખગુરૂ ગોવિંદસિંહે ફનાગીરીનો મંત્ર ભણાવીને શીખોને, ઔરંગઝેબની સત્તા સામે લડવા સજ્જ કર્યા હતા.
ઔરંગઝેબની સેનાનું ભારે ખુવારીથી ધોવાણ થઈ રહ્યું હતું. તેથી ઉશ્કેરાયેલા ઔરંગઝેબે ગુરૂ ગોવિંદસિંહના નિવાસસ્થાન આનંદપુર ગઢને ઘેરો ઘાલ્યો હતો. ઔરંગઝેબની, વિશાળા સાગર સમી સેના વારંવાર આનંદપુરના ગઢ ઉપર આક્રમણ કરતી હતી, પણ મોટા ખડક સાથે અફળાઈને સાગરનાં મોજાં પાછાં પડે એમ ઔરંગઝેબની સેના પાછી પડતી હતી. મુઠ્ઠીભર શીખો પૂરી વીરતાથી મોગલ સૈન્ય સામે ટકરાતા હતા.
ઔરંગઝેબના મોગલ સૈન્યે આનંદપુરગઢને એક મહિના સુધી જબરજસ્ત ભરડો દઈને શીખોને ખૂબ પજવ્યા. ગઢની અંદર ખોરાકનો પુરવઠો ખતમ થઈ ગયો તેથી શીખ સૈનિકોની તાકાત તૂટવા લાગી. બળતામાં ઘી હોમવાનું કામ શિયાળાની કાતિલ ઠંડીએ કર્યું. શીખસેના મૂઝાંઈ ગઈ અને મોગલ સેનાએ આ તક ઝડપીને પોતાનું આક્રમણ પ્રબળ કર્યું.
કાતિલ ઠંડીથી હાથ ધ્રુજતા હોય ત્યારે ભૂખ્યા પેટે, શત્રુ સામે ટકવું શી રીતે ?
કેટલાક શીખ-સૈનિકોએ વિચાર કર્યો કે, સર સલામત તો પઘડિયાં બહોત ! જો દુર્ગની રક્ષામાં આપણે સહુ વિરગતિ પામશું તો પછી શત્રુઓનો વિજય નિશ્ચિત બની જશે. એનાં કરતાં કોઈ ગુપ્ત માર્ગે ગઢની બહાર ભાગી જવું સારૂ. જીવતા હોઈશું
૨૨
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જુલાઈ - ૨૦૦૬
લેખક: શ્રી લક્ષ્મીચંદ છ. સંઘવી
તો આનંદપુર ઉપર ફરીથી કબજો કરી શકાશે. પણ અત્યારે યુદ્ધ કરીશું તો કેવળ સર્વનાશ જ થશે !
હતાશ થયેલા ચાલીસ શીખસૈનિકોએ ગુપ્ત માર્ગે આનંદપુર ગઢની બહાર સલામતરૂપે નીકળી જવાનો વિચાર તો કર્યો, પણ હવે શીખગુરૂ ગોવિંદસિંહ પાસે જઈને વાત શી રીતે કરવી ?કાયરની જેમ પીછેહઠ કરવાની અનુમતિ ગુરૂ પાસે જઈને કોણ માગે ?
છતાં, અન્ય કોઈ વિકલ્પ નહોતો.
છેવટે ચાલીસ શીખસૈનિકો ક્ષોભપૂર્વક ગુરૂ ગોવિંદસિંહ સમક્ષ ઉપસ્થિત થયા અને બોલ્યા :
“ગુરૂજી!અમે આપની પાસે એક અનુમતિ લેવા માટે આવ્યા છીએ...!
“બિરાદરો ! તમારી જવામર્દી હું જાણું છું. મોગલ સૈન્ય સામે કેસરિયાં કરવા માટેની અનુમતિ લેવા તમે આવ્યા હશો, ખરું ને ?''
‘“નહીં, ગુરૂજી !''
‘“તો પછી સૌ કઈ બાબતની અનુમતિ માગવા આવ્યા છો ?''
‘‘ગુરૂજી, આપ જાણો છો તેમ આપણા દુર્ગમાં હવે તમામ કોઠારોનાં તળિયાં દેખાય છે. શિયાળાની કાતિલ ઠંડીનું અને મોગલોના મહાસૈન્યનું બન્નેનું આક્રમણ જોર પકડતું જાય છે. હવે યુદ્ધ ચાલુ રાખવાનો અર્થ એટલો જ છે કે મોતને સામે ચાલીને આમંત્રણ આપવું..!
For Private And Personal Use Only
ગુરૂ ગોવિંદસિંહની આંખ સહેજ તિરછી બની. તેમણે પૂછ્યું : “તો તમે આ યુદ્ધનો બીજો કોઈ વિકલ્પ લાવ્યા હશો, ખરું ને ?''
