Book Title: Atmanand Prakash Pustak 089 Ank 03 Author(s): Pramodkant K Shah Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar View full book textPage 5
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir આનો ભાવાર્થ એ છે કે નાભિની નીચેથી જેલા હોય છે. ઊભા ઊભા કે બેસીને કાસગ બને પગની વચમાં આગળના ભાગમાં ચાર કરનારને માટે આ બંને મુદ્દાઓ અનુકરણીય છે, આગળનું અંતર રહે, અને પાછળના ભાગમાં અનેક પ્રકારે લાભદાયી પણ ચાર આંગળનું અંતર રહે જમણું હાથમાં મુખવસ્ત્રિકા રહે અને ડાબા હાથમાં જે નિમિત્તે કાયોત્સગ કરવામાં આવતું હોય રજોહરણ હવ, બંને હાથ સીધા રાખવામાં આવે. એનું ચિંતન કરવું જોઈએ. આવા કાગથી શરીરનું મમત્વ એટલું બધું છોડી દેવું કે સર્ષ શરીરને ટટ્ટાર રહેવાની તાલીમ મળે છે અને વગેરેને ઉપદ્રવ કે દેવ વગેરેને ઉપસર્ગ (આપત્તિ) શરીરમાંથી જડતા અને આળસ દૂર થઈને એમાં આવવા છતાં પણ એ કાયાને ભંગ ન કરે. ફ તિ આવે છે. આવું શરીર વિકારો અને પરઆમ જ્યાં સુધી કાંત્સગ પારિત ન કરવામાં ભાવોની સાથે, લડવા માટે તૈયાર થઈ જાય છે આવે ત્યા સુધી શરીર અથવા શરીર સંબંક તન મ તેમ જ હેમાદિને પણ એનાથી ક્ષય થાય છે. વસ્તુઓ પ્રત્યેના મમત્વને ઉલગ કરી દે. આમાં વિશેષ પ્રયાસ કરીને અભ્યાસ પરિપકવ કોત્સર્ગમાં દષ્ટિ નાસાગ્ર (નાકના અગ્ર ભાગ) થતા આ પ્રકારના કાયોત્સર્ગમાં સ્થિત આત્માં શાહ પર ૨ વી જોઈએ અને બંને આંખો અધખુલી ઉપયોગમાં લીન બની જાય છે. આનાથી વિષય રહેવી જોઈએ. છદ્મસ્થ અવસ્થામાં તીર્થકર અને વાન, કષાય કે પરભાવમાં દેહતા ચિત્તની જનકલ્પી મુનિ વગેરે તે ઊભા રહીને જ કા. ઉછળકૂદ ઓછી થાય છે અથવા તે સર્વથા બંધ બર્ગ કરતા હતા, બેસીને નહિ આમ કાયોત્સગ થાય છે. કાસગં માં સ્થિત આમા ફરી ધર્મ ઊભા રહી જ કરવામાં આવે. પરંતુ કોઈ વિશેષ ધ્યાન અથવા શુકલધ્યાનમાં એકાગ્ર થાય છે એને કારણ હોય તે ગુરુની આજ્ઞા લઈને બેઠા બેઠા શરીરનું કંઈ ભાન રહેતું નથી. અને શરીરને પણ કાગ કરી શકાય છે. આજ-કલાતે ખવડાવવાની-પીવડાવવા જેવી કઈ ચિંતા રહેતી કાય કારણ વિના દેખાદેખીથી બેઠા બેઠ. કાલે નથી. આમ શરીર પરથી જ્યારે મમત્સવ છેવાનો તસર્ગ કરવાની પરંપરા શરૂ થઈ ગઈ છે. મારા અભ્યાસ થાય છે ત્યારે શરીર સાથે સંબંધિત જેવો કમજોર અને વૃદ્ધ માનવી બેસીને પ્રતિક્રમણ બધી જ જચેતન વસ્તુઓ, દુર્ભાવો અને દુપ્રકરે તે મારું જેઈને ઘણા સાધુએ અને એમને ? વૃત્તિઓ પરથી પણ મમત્વ દૂર થઈ જાય છે. જોઈને કેટલાંક શ્રાવકે પણ બેઠા બેઠા જ પ્રતિ આનો અર્થ એ કે કાત. ના અભ્યાસથી પિતાના પર કે કેઈ અન્ય પર સંકટ આવે અથવા તે ક્રમણ કરવા લાગે છે. આવું અનુકરણ ગ્ય નથી. વર્યાચારના અતિચારમાં બેઠા બેઠા પ્રતિક્રમણ પિતાના પર પ્રહાશદિ થાય તે પણ સાધક એટલે કરવાને અતિચાર કહ્યું છે. સજજ થઈ ગયા હશે કે એ સહજ અને સહર્ષ ભાવથી શરીર અને શરીર સંબંદ્ધ સર્વસ્વ ત્યાગ કેટલાક ભાગ્યશાળીએ બેઠા બેઠા કાત્યગ કરતાં સહેજે અચકાશે નહી કાર્યોત્સર્ગથી અનુકરે છે. પરંતુ એમના હાથ સીધા જ રાખે છે તે કૂળ અને પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓમાં સમભાવથી પણ વિધિયુક્ત વાત નથી. જિન પ્રતિમાઓનાં - હેવાની શક્તિ પ્રગટે છે, કાયોત્સર્ગમાં ચિત્ત કાયેત્સર્ગની મુદ્રાઓ બે પ્રકારની હેય છે. (૧) એકાગ્ર બની જાય છે જેનાથી ભાવના અને ધ્યાનનો કાયેત્સર્ગમાં ઊભી પ્રતિમા જેને હાથ સીધા હોય અભ્યાસ પણ વધુ પુષ્ટ થાય છે. કાયાત્સર્ગની છે. (૨ કાયોત્સર્ગમાં પદ્માસનસ્થ અથવા તે તાલીમને કારણે દિનચર્યામાં થયેલા દેશો કે અતિ સિદ્ધાસનસ્થ બેઠેલી પ્રતિમાઓ કે જેના બંને હાથ ચારોનું ચિતન ગ્ય રીતે થઈ શકે છે કે જે જાન્યુઆરી-૯] For Private And Personal Use OnlyPage Navigation
1 ... 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
