Atmanand Prakash Pustak 086 Ank 05

Author(s): Kantilal J Doshi, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 18

*****************
ભાવ ધર્મની પ્રાપ્તિ
પૂ॰ પ, શ્રી ભદ્રંકરવિજયજી મહારાજ (14:44:44
ધર્મના ચાર પ્રકાર છે. દાન, શીલ, તપ અને ભાવ. ભાવ વિનાના દાનાદિ ત્રણ નિષ્ફળ જાણવા.
ભાવ એ મનના વિષય છે.
આલખન વિના મન ચચળ રહે છે.
મનને વશ કરવાના આલબન અસ`ખ્ય છે. ભાવધમ છે.
તેમાં નવપદ મુખ્ય છે.
ધ્યાન વડે સમાપત્તિ થાય છે અને સમાપત્તિ વડે ભાવ ધર્મની પ્રાપ્તિ થાય છે.
દેવગુરૂ ધર્મની ઉપાસના તે વિષય-સમાપત્તિ ભાવ ધની પ્રાપ્તિ માટે નવપદાનું આલંબન રૂપ છે. જ્ઞાન-દર્શન ચારિત્રની આરાધનાતે આત્મધ્યાન મુખ્ય છે.
સમાપત્તિરૂપ છે.
સમાપત્તિ-ધ્યાતા. ધ્યેય અને ધ્યાનની એકતા રૂપ છે. ધ્યાતા અંતરાત્મા છે, ધ્યેય પરમાત્મા છે અને ધ્યાન એકાગ્રતા છે.
દાનાદિના સેવન વડે લિન–ચિત્ત નિર્મળ બને છે, નિળ અંત:કરણમાં ધ્યેયની પ્રતિચ્છાયા એ ધ્યાન છે. ધ્યેયરૂપ નવપદામાં નિર્મળ અંતઃકરણથી એકાગ્રતા અને સ્થિરતા થતા તલ્લીનતા આવે છે.
તલ્લીનતા વડે એકતા તદ્રુપતા થવી તે ભાવ ધર્મ છે, ધ્યેયના આલંબન વડે ધ્યાતાના સ્થિરશુભ અધ્યવસાય તે ભાવ ધમ છે.
૮]
ભાવધર્મ આત્મ સમાપત્તિ રૂપ છે.
ભાવધર્મ સમ્યગ્દર્શનરૂપ છે.
ભાવધ જ્યારે સમ્યગ્દર્શનરૂપ આંશિક આત્મ સાક્ષાત્કાર રૂપ હોય છે, ત્યારે તે નિશ્ચયથી
#
આલખન વડે જ્ઞાનાદિ ગુણાની ઉપાસના થાય છે. ત્યાં સુધી તે વ્યવહાર ભાવધ છે.
આત્મા, આત્માને વિષે આત્માને જાણે, જુએ અને માણે, ત્યારે તે નિશ્ચયથી ભાવધર્મ છે.
સમ્યગૂદર્શન વિના વ્રતાદિનુ પાલન નિષ્ફળ છે, માટે સમ્યગ્દર્શન એ ભાવધ છે.
આત્મજ્ઞાન વિના વૈરાગ્યાદિ નિષ્ફળ છે, માટે આત્મજ્ઞાન એ ભાવધન છે.
દાન, શીલ, તપ અને ભાવ એ ચારે પ્રકારના
આલંબન-ધ્યાન જ્યારે પરિપકવ થઈ ને નિરા-ધર્મની આરાધના વડે મુખ્યત્વે, આત્મા જ આરાધ્ય લખન અને છે ત્યારે તે શુદ્ધ ઉપયાગરૂપ થાય છે. અને તે નિશ્ચયથી ભાવધમ છે.
છે. એ હકીકત મુમુક્ષુ આરાધકાના લક્ષ્યમાં રહેવી જોઈ એ. આત્માની સેવાના એ મુખ્ય માર્ગ છે,
ભાવધ વિષય સમાપત્તિ રૂપ છે.
નિર્મળ સ્નેહુ પરિણામ એ ભાવધનું મૂળ છે અને તેનુ મૂળ આત્મદ્રવ્યનું અચિન્ત્ય મહાત્મય છે.
[આત્માન ́દ-પ્રકાશ