________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
• દ્વાહિશા.૨ થીયવ્યક્ર
(દ્વાદશા૨ નયચક્રના ઉદ્ઘટન પ્રસંગે સંસ્થાના પ્રમુખશ્રીનું પ્રવચન)
– શ્રી હીરાલાલ બી. શાહ
જૈન શાશનમાં વાદી પ્રભાવક તરીકેની બાબતના જાણકાર પરદેશી વિદ્વાન, ઓસ્ટ્રીયા પ્રસિદ્ધિ પામેલા તકિક શિરોમણિ આચાર્ય શ્રી ના ડે ઈ ક્રાઉલનેર, ઇટલીનાડે. ટુચી, ઈલાંડ મતલવાદી ક્ષમાશ્રમણે “દ્વાદશાર નયચક્રમ” ના ડે. થેમ્પસન યુનાઇટેડ સ્ટેટસના ડે. વે ટર નામનો ગ્રંથ લખ્યો હતો. મહલવાદી પ્રણીત મૌર અને ડે. જયાજબુર્ય, જાપાનના ડે. “દ્વાદશારે નયચક્રમ” નું મૂળ મળતુ જ પોકાનદુરા વગેરે સાથે તેઓ પત્રવ્યવહાર નથી. પણ તેની ઉપર આચાર્ય શ્રી સિહસુરિ સંબંધમાં છે અને આ સર્વનો લાભ તૈયાર ક્ષમાશ્રમણે રચેલી અતિ વિસ્તૃત નયચક્રવૃત્તિ કરતી વખતે આ ગ્રંથને મળ્યો છે. આ ગ્રંથ જે મળે છે તેનું સંશોધન કરવાની ખાસ ના સ પાદનમાં આધારભૂત મુખ્ય બે પ્રતો છે. આવશ્યકતા હતી. આ કાર્ય અત્યંત કઠિન હતુ એક અ.ચાર્ય શ્રી ધર્મમૂર્તિ સૂરીજીએ લખ વેલી એટલે આગમ પ્રભાકર મુનિરાજ શ્રી પુણ્ય પ્રત છે જે ભાવનગર સંઘની શેઠ શ્રી ડોસાભાઈ વિજયજી મહારાજે આ ગ્રંથનું સંશોધન-સંપા. અભેચ દ પેઢીના જ્ઞાન ભંડારમાંથી મળી હતી. દન કરવા પૂજ્ય શ્રી જ બૂવિજય મહારાજને બીજી પ્રત ઉપાધ્યાવશ્રી વિશે વિજયજી મહારાજે ભણામણ કરી. અતિશય-કઠિન હોવા છતાં તેઓશ્રીના પૂજય ગુરુદેવ અને અન્ય સાત ઋનિપૂજય શ્રી એ પિતાને પૂજ્ય ગુરૂદેવ શ્રી ભુવન વો સાથે ૧૮૦૦૦ કલેક જેટલી નકલ કરી વિજયજી મહારાજના આશીર્વાદ અને પૂર્ણ હતી તે પ્રત છે જે અમદાવાદ દેવસાના પાડાના સહકારથી આ અતિ કઠિનકાર્યને સં. ૨૦૦૩ ઉપાશ્રયમાંથી મળી આવી હતી. ની સાલમાં આરંભ કર્યો પૂજય શ્રી સંસ્કૃત, “દ્વાદશાશં નયચક” ને મુખ્ય વિષય ન પ્રાત. અંગ્રેજી વગેરે ભાષાઓને અભ્યાસ કરેલ ના નિરૂપણુ દ્વારા એકાંતવાદી સર્વ દર્શનોનું હતો. પરંતુ આ ગ્રંથનું સંપાદન કરતી વખતે નિરસન અને જૈન ધર્મ સંમત અનેકાંતવાદના તેઓ શ્રીને લાગ્યું કે સાંખ્ય, વૈશેષિક, બૌધ સ્થાપના એ છે. અનેકાત્મક વસ્તુના એક દેશનું આદિ દશનના જે જે ગ્રંથનું નયચક્રમાં અવધારણ કરનારી દ્રષ્ટિને ન કહેવામાં આવે ખંડન કરેલ છે તેમાંથી મોટા ભાગનું સાહિત્ય છે. આવા નયે અનંત છે. છતા ન દર્શનમાં આજે નામશેષ થઈ ગયું છે. તેમ છતાં સંસ્કૃત તે બધાનો સંક્ષેપ સાત નમાં કર્યો છે. નયચક ભાષાના આ ગ્રંથે નષ્ટ થયા હોવા છતાં તેમાના માં નિરૂપલા નો પરંપરાગત ન કરતા ભિન્ન કેટલાકનું તિબેટન ભાષા માં થયેલા અનુવાદ છે અને તે બાર છે. આ બાર નો માં પરંપરામળે છે ; એટલે એ ગ્રંથોની જાણકારી માટે ગત સાત નયેના સંબંધ તે છે જ. ગ્રંથન પૂજ્યશ્રીએ તિબેટન ભાષાનો અભ્યાસ કર્યો. નામ “ દ્વાદશાર નયચક્ર” છે તે બરાબર સાર્થક ત્યારબાદ ગ્રંથના તિબેટન અનુવાદ મેળવીને છે. જેમ ચક્રમાં બાર આરાઓ છે તેમ આમાં વાંચી લીધા. તિબેટન ભાષામાં અનુવાદિત પણ અરમક બાર પ્રકરણે છે, એકેક અ૨માં સંબંધ ધરાવતા ગ્રંથે તપાસ્યા પછી આ એ કેક નયનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે અને
[આત્માનંદ-પ્રકાશ
૫૦]
For Private And Personal Use Only
