________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૨
મ
ન ધર્મ પ્રકાશ.
( વિશાખા
નય રહસ્યગતિ સેવાસો ગાથાનું સ્તવન સ્તવન પણ સીમંધરસ્વામીને વિનસિપે છે. એના કર્તા પણ “ ન્યાયાચાર્ય' યશોવિજયગણિ છે. હાલ છે. એના વિષય અનુક્રમે નીચે મુજબ છે –
શુદ્ધ દેશનાનું સ્વરૂપ, આત્મસ્વરૂપનો પરિચય, આત્મ-તત્વનો વિચાર, શુદ્ધ નયને વિચાર, વ્યવહારની સિદ્ધિ, મુક્તિને માગ, દ્રવ્ય-ભાવ–સ્તવ, જિનપૂજાથી નિર્જરા અને સાચી ભકિત યાને પ્રભુ પ્રત્યે પ્રેમ.
- નય વિચાર યાને સાત નયને રાસ-દાર્શનિક વિષયને અંગે રાસ રચવાની પહેલ “ ન્યાયાચાર્ય” યશોવિજયગણિએ કરી છે. એ અરસામાં માનવિજયે નગમાદિ સાત નયને અંગે રાસ રમે છે.
નયચકરાસ–વિ. સં. ૧૭૨૬ માં હેમરાજે આ રાસ રમે છે.
સમાંતના જસ્થાન સ્વરૂપની પાઈ–આને સમ્યકત્વ-ચતુપદી પણ કહે છે. એમાં સમ્યત્વનાં છ સ્થાનેનું નિરૂપણ છે. એની રચના ન્યાયાચાર્ય યશોવિજયગણિને હાથે “ઇદલપુર 'ના ચોમાસા દરમ્યાન વિ. સં. ૧૭૩૩ માં થઈ છે. આના ઉપર ટો છે. આ મૂળ કૃતિના આદિમ અને અંતિમ ભાગ છે. ગૂ ક. (ભા. ૨, પૃ. ૩૪-૩૫) માં છે. સમગ્ર કૃતિ જેન કથારત્નમેષ( ભા. ૧, પૃ. ૨૮૨–૧૯)માં છપાઈ છે. આ કૃતિ ગુર્જર સાહિત્ય સંગ્રહ(ભા. ૧, પૃ. ૫૫૪-૫૭૧)માં પણ પ્રકાશિત થયેલી છે. એમાં અંતમાં સંસ્કૃતમાં લખાયું છે. આ ચોપાઈમાં અમાનું અતિત્વ સિદ્ધ કરાયું છે અને “હ” મતને માન્ય ક્ષણિકવાદનું નિરસન કરાયું છે. જીવ કર્તા તેમજ ભોક્તા છે. આ વાતનું અહીં પ્રતિપાદન છે. અનિર્વાણુવાદ અને નિયતિવાદનું અહીં ખંડન કરાયું છે.
સભ્યત્વવિચારગર્ભિત મહાવીર જિન સ્તવન–ઉત્તમસાગરના શિષ્ય ન્યાયસાગરે આ સ્તવન છ હાલમાં વિ. સં. ૧૭૬૬માં રચ્યું છે અને એ “ શ્રી કાદિ જેન પ્રાચીન સ્તવનાદિ સંગ્રહ ”માં પૃ. ૪૯-૫૯માં છપાયું છે. આમ સમ્યકત્વના છે. ત્રણપાંચ અને દસ પ્રકારોનું નિરૂપણ છે. ત્યારબાદ યથાપ્રવૃત્તિકરણ વગેરેને વિચાર કરાયો છે. વિપાકોદય અને પ્રદેશદય સંબંધી કેટલીક બાબત રજૂ કરાઈ છે.
સંયમશ્રેણિનું સ્તવન–પં. ઉત્તમવિયે આ રતવન સુરતમાં વિ. સં. ૧૯૯૯ માં ચાર ઢાલમાં રચ્યું છે અને એ ઉપર્યુક્ત “શ્રી દંડકાદિ સંગ્રહ ”માં છપાયું છે.
અધ્યાત્મ-કટપદ્રુમ-ચોપાઈ-સહસ્ત્રાવધાની મુનિસુંદરસૂરિકૃત અધ્યાત્મકલ્પકમના અનુવાદરૂપે આ ચોપાઈ રંગવિલાસે વિ. સં. ૧૭૭૭ માં રચી છે.
૧ આ સંગ્રહના પ્રકાશક માસ્તર ઉમેદચંદ રાયચંદ છે અને એમણે આ સંગ્રહ ઇ. સ. ૧૯૨૦ માં છપાવ્યું છે.
For Private And Personal Use Only
