________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સંકળાયેલુ છે. કામભાગા અધીર અને નબળા જીવાતે જ નાશના ભાગે ધસડે છે, પણ સબળ જીવ પર તેની કશી સત્તા ચાલી શકતી નથી. આ ભાન
કપિલને થઈ ગયું અને
તેમાંથી
એના પૂર્વજન્મની
સ્મૃતિ જાગી,
સ ંવેગની ગુિ પર ચઢતાં કપિલને જાતિસ્મરણુ જ્ઞાન થયું અને જીવનને શા હેતુ માટે માનવાનિ પ્રાપ્ત થાય છે તેનુ પણ સ્વયંબુદ્ધ કપિલને ભાન થઈ ગયું. આવા જ્ઞાતી પછી સ ંસારમાં રહી શકતો નથી; કપિલે પણ પાતાના મસ્તકના પંચમુષ્ટિ લાય કર્યો અને સાધુવેષ અપનાવી લીધે।.
આ રીતે ચારિત્ર ગ્રહણ કરી કપિલમુનિ રાજા પાસે આવ્યા એટલે રાજાએ તેને પૂછ્યું: તમે શું માગવાના
શેમ અને ત્યામ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિચાર કર્યો ? ' કપિલે કહ્યુ : ' રાજન ! તમને મારા ધર્માંલાભ હા ! મારે હવે કશું જ માગવાનું રહેતુ નથી, કારણ કે સર્વથા ઈચ્છા રહિત થવું એજ વીતરાગતા છે. આત્માને મૂળ સ્વભાવ જ આનંદ છે, પણ ભેગા અને વૈભવ પાછળની દોટ અને પ્રાપ્તિ આનદમાં એટ લાવે છે. આનંદમાં ભરતી અર્થે માનવે ત્યાગ-તપસંયમના માર્ગે જવુ પડે છે અને મે' પણ હવે એન્જ મારૂં ગ્રહણ કરી લીધેા છે.' શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રનું
મામુ અધ્યયન કહે છે કે નિર્બળ કપિલ ક્ષુદ્રજાતિની
એક દાસીના પ્રલેાલનમાં પડ્યા પછી તરત જ જાગ્રત થઇ સબળ બનીને પુરુષાથ વડે ઉગ્ર તપશ્ચર્યા આદરી માત્ર છ માસના અંતે ચારેય ધાતી કર્મોના નાશ કરી કેવળ
સાન પામ્યા.
ઇશ્વરે સૃષ્ટિનું સર્જન કર્યું ત્યારે માનવી બંને આંખા વડે બધીજ વસ્તુઓ જોતા, ખંતે કાતા વડે સધળી વાતાનું શ્રવણ કરતા અને બંને હાથ વડે સત્કાર્યો કરતા. શેતાનને આ ન ગમ્યું. વેષપલટા કરી તે માનવી પાસે આવ્યા ને કહ્યું : કેટલા મૂર્ખ છે તુ ! એક આંખ વડે તુ જોઇ શકે છે, એક કાન વડે તું સાંભળી શકે છે, એક જ હાથ વડે કામ પણ કરી શકે છે અને છતાં તુ મે ઇન્દ્રિ યાના વિનાકારણ ઉપયાગ કરે છે. આ તે મુર્ખાઇ કહેવાય !
માનવીને સેતાનની આ વાત વ્યાજબી લાગી અને તે ક્ષણથી સારીએ માનવજાત એક કાનવડે સાંભળવા લાગી, એક આંખ વડે જાવા લાગી અને એક હાથ વડે કામ કરવા લાગી. સેતાનને હેતુ પાર પડ્યો. તેણે માનતીના અર્ધાં ગેા ઉપર પોતાનું વર્ચસ્વ જમાવી દીધું,
પરિણામે માનવીનું ધ્યાન સારી વસ્તુઓની સાથે ખરાબ વસ્તુઆ તરફ પણ વળવા લાગ્યું. કાન સારી વાતેની સાથે ખરાબ વાતા પણ સાંભળવા લાગ્યા. આંખ સારી વસ્તુ સાથે ખરાબ વસ્તુ પણ જોવા લાગી અને હાથ સત્કમની સાથે દુષ્કર્માં પણ કરવા લાગ્યા. પરિણામે આજે સારી વાતમાંથી ખરાબ અને ખરાબમાંથી સારી વાતને જુદી તારવવામાં જ માનવીનું સારુંયે જીવન બરબાદ થઇ રહ્યું છે. —ખલિલ થ્રાન
For Private And Personal Use Only
૧૫
