________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મક માર્ગે ?
૧૯૫ હસ્તલિખિત સાહિત્યની નકલ કરતા હતા. એણે એવી તે ભાવી હિન્દ પર એમની અસર નહિવત થઈ જશે. શોધ કરી દે છે. પૂ. ૬ ઠ્ઠી સદીના જૈનમાં મૂર્તિ રાજા રામમોહન રેય અને સ્વામી વિવેકાનન્દના પ્રજાની પ્રથા હસ્તીમાં નહોતી. એને પરિણામે એ સમયથી હિન્દના શક્તિશાળી નેતાઓએ મૂળભૂત વેપારીએ પોતાના નામ પરથી લૉકાશાહી સંપ્રદાયની સમાજસુધારાઓનો અમલ કરવાની પ્રથા શરૂ કરી સ્થાપના કરી. ત્યાર પછી લકા સંપ્રદાયના અનુગામી છે, અને ગાંધીજીએ દર્શાવેલ માર્ગે જેનો પરિપાક સ્થાનકવાસીઓએ કે જેમણે અનેકવિધ મૂર્તિપૂજાની છે, એનું અનુકરણ કરવાને બદલે જેને ક્ષુલ્લક વાદપ્રથા રદ કરી, અને તેરાપંથીઓ કે જેઓ મહાવીર વિવાદમાં રાચે છે, અને પિતાના નાણાંની થેલીઓ સ્વામીના મૂળ સંપ્રદાયને અનુસરવા લાગ્યા, તે બંનેનો સાચવવામાં જ એમને ધર્મ સમાયેલે માને છે. અને સાંપ્રદાયિકે વરચેનો કલહ વધારે ઉગ્ર બન્યો. પોતાના સમાજની અશિક્તિ વિકાસ પામે અને એ વાત સાચી છે કે કોઈ પણ અપવાદ સિવાય એનું જીવન સંસ્કારી બને એ વાતની એને કશી સમય જૈન સમાજ મહાવીરસ્વામીને છેટલા તીર્થંકર પરવા નથી. તરીકે પૂજે છે અને અહિંસાના સિદ્ધાંતને અનુસરે આપણુ સમયના સૌથી મહાન જૈન ગુરૂ, મહાછે. નિરામિષ આહાર કરે છે, અને નીતિવિહેણુ રાજ વિયવલભસૂરિજી, જે થાડા માસ પહેલાં કહેવાતા આ જમાનામાં ઉત્તમ નાતિમય કહી શકાય ૮૪ વરસની ઉમ્મરે મુંબઈમાં કાળધર્મ પામ્યા. તેઓ એવું અનુકરણીય કુટુંબજીવન ગુજારે છે, પણ જિન- મારી સમજ મુજબ ફક્ત એક જ જૈન સાધુ હતા વાદને છાજે એવા હક જીવનના જોમની એમનામાં કે જેમણે આ વાડાઓ વીંખી નાંખવાની હિમાયત ખામી છે. અને એ જોમ વિના જૈન દર્શન કે જે કરી હતી, એમણે સમગ્ર જૈન સમાજને “દિગબર' એક આદર્શ જીવન-દશન છે તેને પુનરુદ્ધાર કરી “શ્વેતાંબર વગેરે સાંપ્રદાયિક નામાભિધાનને ફેંકી શકાય નહીં.
દઈ ફક્ત “જૈન” તરીકે એક થવાને અનુરોધ કર્યો ઈરછાશક્તિ
હતું, એ રીતે સંધમાં નવી ભાવના જગાડવાની આજથી અર્ધી સદી અગાઉ શ્રી હરમાન યાકેબી શરૂઆત કરી હતી. મહારાજ વિજયવલભસૂરિજીએ અને કાંસના વતની મે, ગેરીનાએ ન સંઘની શાળાઓ સ્થાપી, દવાખાનાંઓ ઉઘાડ્યાં અને આમ મુલાકાત લીધી હતી તે વખતે જૈન સાધુઓએ, ઉત્તમ જનતામાં કેળવણીને પ્રચાર કર્યો, અને ભૂતકાળના. ચારિત્ર અને પ્રબળ ઇચ્છાશક્તિવાળા માનવીઓ અત્યારે અર્થહીન બની ગયેલા ક્રિયાકાંડાનો ત્યાગ તરીકે તથા હિંદનું માનસ માનવ સ્વભાવને ઉચ્ચતમ કરવાને એમના સેવકને બંધ કર્યો. જો ગુરુપૂજાને આધ્યાત્મિક ભૂમિકા પર લઈ જવાની કેટલી તાકાત નામે સાધુઓમાં સ્વાર્થવૃત્તિ ન પ્રવેશી જાય, તે ધરાવે છે એના સબળ દષ્ટાંત તરીકે એમના પર વિજયવલભસૂરિજીએ બતાવેલ માર્ગ જેન સાધુઓને ઊંડી અસર પડી હતી, છતાં આજે કઈ પણ જૈન નિઃસ્વાર્થ સમાજસેવા માટે પ્રેરણાદાયી છે. આ વાતને ઈનકાર નહિ કરી શકે કે આધુનિક પણ જૈન સાધુસંઘમાં, બીજા સંપ્રદાયની માફક સંગના બળ પાસે એ પરંપરા વેરવિખેર થઇ ઇષ એટલી પ્રબળ રીતે પ્રવર્તી રહી છે કે, મહાન જવાના માર્ગ પર છે અને જૈન ધર્મને સામાન્ય સુધારકોએ જન સમૂહના જીવન ઉચ્ચતર બનાવવા અનુયાયી ભૂતકાળના એ મહાપુરુષોને જે પૂજા અર્પણ માટે બતાવેલા માર્ગોની કદર કરવાની વૃત્તિ થતી નથી. કરે છે એની પાછળની ભાવનાના ઊંડાણુ બહુ હવે આ નવા માર્ગ પર ચાલવું જોઈએ. એ વાત છીછરા છે.
સૌ કોઈ સ્વીકારે છે. હિન્દના જૈન અગ્રણીઓ અને જૈન સમાજ એના નાના નાના ઘોળ અને વિદ્વાને પણ એ કબૂલ કરી હથે છે, પણ જૈન વાડાઓના મતભેદ ભૂલી જઇને એકત્ર નહિ થાય સાધુસંધની ઘડાઈ ગયેલી જીવનપ્રણાલિકા આ
For Private And Personal Use Only
