________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છેનીતિનું ફલ. ,
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
(લેખક–મુનિરાજશ્રી મહાપ્રભવિજ્યજી.) પૂરાણ એક બે હજારની જન સંખ્યાવાળા નાનકડા ગામમાં ૧૮ વર્ણ વસતી હતી. તેમાં એક જ શેઠની દુકાન કે જેમાં પરચુરણું તેલ–ગોળ-મીઠું-મરચું આદિ વસ્તુઓ મળે. સારાએ ગામના લોકોને પરચુરણ વસ્તુઓની ખરીદી માટે આ એક જ દુકાન હોવાથી સાંજના ટાઈમે ત્યાં મોટી ભીડ જામતી હતી. તે ગામમાં બીજા એક શેઠ મરચા-મીઠાદિને કોથળા ફેરવી પિતાની આજીવિકા ચલાવતા હતા, પણ છળ-કપટ-અન્યાયને તે શેઠ શેઠાણી જાણતા નહિ. તે દંપતીને ઝાઝે લેભ કે ભેગવિલાસનો મોહ ન હો, ન્યાયનીતિથી જ ગુજરાન ચલાવતા. તેમને એક પુત્ર હતા. બે વર્ષને પુત્ર થતા પિતાએ પરલેકે પ્રયાણ કર્યું. શેઠાણી (માતા) નિરાધાર બની.
નિરાધાર શેઠાણીના માથે બે જણના ગુજરાનો બોજો આવી પડ્યો. લેકેની મહેનત-મજૂરી અને ધંટી ખેંચી શેઠાણી મહામુશીબતે નિર્વાહ ચલાવતા હતા. એ રીતે સમય જતાં પુત્ર ૮ વર્ષને થયો. તેને ગામમાં પેલા શેઠની દુકાને તેલ લેવા મોકલ્યો. એક આનો આપી કહ્યું કે-“ ત્રણ પૈસાનું તેલ લાવજે અને એક પૈસે પાછો લાવજે.” છોકરે દુકાને ગયો, તેલ લીધું, શેઠને આનો આપે, શેઠે એક પૈસે પાછો આપે. છોકરે પૈસા લઈ ઘેર આવ્યો, માતાના હાથમાં પૈસે આપો. માએ લઈ તે પેટીમાં મૂકયો. સવારે ઉઠી કામવશાત પેલા પૈસાને જોતા તે ગીની દેખાઈ. શેઠાણી એકદમ ચમકયા. બાળકને લઈ શેઠની દુકાને પહોંચ્યા.
શેઠાણી દુકાન આગળ પહોંચી. શેઠને કહે છે કે-ભાઈ, તમારું કામ છે. શેઠ ગઈકાલની રાતની ગીનીની ગરબડથી કંટાળી ગએલા હતા, તે એકદમ તાડુકયા દે– તમારા જેવા અત્યારના પહોરમાં કયાંથી અથડાય છે ?” શેઠાણીએ કહ્યું, “ભાઈ ! ભલે અમે ગરીબ છીએ. અમારા ફાટ્યાતુટ્યા કપડાં અને મેલાઘેલા શરીર દેખી તમે કલ્પના ના કરશે કે અમે તમારી પાસે કંઈ લેવા આવ્યા છીએ. ફક્ત આ તમારી ગીની લે અને એક પૈસે મને આપે.' શેઠ વિચારમાં પડ્યા કે ગીની આપી પૈસો લેનાર આ બાઈ ગાંડી તે નહિ હોય ને ? શેઠાણીને આજુબાજુની બધી વાત પૂછી. શેઠાણીએ વિગતવાર જણાવ્યું.
હકીકત સાંભળતા શેઠે શેઠાણના કરેલા તિરસ્કારથી પિતાને ઘણું જ માઠું લાગ્યું અને આંખમાં આંસુ લાવી હાથ જોડી કહેવા લાગ્યા, “ મારા જેવા અજ્ઞાનીને અપરાધ માફ કરે. અને આજથી આ રંકનું ઘર પાવન કરે, તમે મારા ધર્મના બેન છો અને તમારા પુણ્યપસાથે અમારે એકંદર સુખશાંતિ છે. તમારા આવવાથી અમારે કંઈ ઘટવાનું નથી પણ ઉલટું વધવાનું છે; માટે આટલી મારી માંગણું જરૂર સ્વીકારે.” અત્યાગ્રહ થવાથી શેઠાણી આવ્યા. શેઠના કુટુંબને ધર્મમાર્ગે ચઢાવ્યું. આ શેઠાણીના પુત્રને શેઠે ભણાવી ઘણે કુશળ બનાવી પિતાની દુકાનમાં ભાગીદાર બનાવ્યું. આ નીતિનું ફલ. આ કથાનકથી નીતિનું સુંદર પરિણામ સમજી નીતિને દરેકે પિતાના જીવનમાં ઉતારવા અવશ્ય પ્રયત્ન કરવો જોઈએ.
[ ૧૭ ]e
For Private And Personal Use Only
