________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનવ દેહ” દેવ ફુલે મને, માનવ દેહ ,
વિષયની વાટમાં, કેમ ગાળે; અર્ક ગુલાબને ખૂબ મેઘ મળે,
ઢળતા કાં અરે કીમ ખાળે. રત્ન ચિંતામણિ, હાર હાથે ચડ્યો,
કામ બદલે, અરે કાં ગુમાવે; આંખ ઊઘાડીને નિરખ તું માનવી,
પ્રાપ્ત અવસર ફરી હાથ નાવે. ઘણાં પુનાં ફળના કારણે માનવ જન્મ મળે છે, પ્રથમ જ્ઞાની થઈ સર્વ પ્રકારનાં પાશવ બંધનોમાંથી મુક્ત થવું જોઈએ, માનવી સાથે પશુ ધર્મની કેટલીક સમતા છે. તેથી અતીત થવું એટલે મુક્તિ-તત્વનું જ્ઞાન પામવા માટે માનવ જન્મ ખૂબ મહાન તક છે. તે વિના પશ પાશથી છૂટવાને બીજો કોઈ ઉપાય નથી.
મેક્ષના સોપાન સમાન દુર્લભ માનવ જન્મ પામ્યા છતાં જે પોતાને તારી શકતું નથી. તેનાથી વધુ પાપી કે હોઈ શકે? ઠેઠ પહોંચ્યા છતાં જેઓ તે પાર કરવાનો અવસર ચૂકી જાય છે. તેમના જેવા અન્ય બીજા કેરું હોય ?
આવો ઉત્તમ જન્મ મળે અને તેમાંય વળી ઈદ્રિય-સૌવ અને છતાંય જે આત્માનું હીત નથી જાણો, તે બ્રહ્મને ઘાતક બને છે. આત્માનું કલ્યાણ સાધનારે શરીર તરફ ઉદાસીન રહ્યું ન પાલવે, કારણ કે, દેહ વિના કોઈ પણ પુરવાર્થ થઈ શકતો નથી, દેહરૂપી ધનનું રક્ષણું આવશ્યક છે. પુરય કર્મોની સાધના દેહ વડે જ થઈ શકે તેમ છે; પરંતુ અહી સ્મરણ રાખવું કે સાધ્ય આત્મ રક્ષા છે. આત્મતત્વના જ્ઞાનમાં બાધક ન થાય, એ રીતે દેહ રક્ષાગુ થવું જોઈએ, નહિ તે વિપરીત થાય.
બધું જ ફરીથી મળી શકે-જર, જમીન, ઘરબાર, ગામ, શુભાશુમ કમ ઇત્યાદિ; પરંતુ માનવ જીવન વારંવાર મળતું નથી.
આચાર વિચાર ભલે હોય, પણ મૂળ તત્વના જ્ઞાનને અભાવે નહિ; કારણ કે એમ થવાથી અનુચિત વિધિ નિષધે ને ઢગ ખડકાય છે. જેમ રાફડા ઉપર લાકડાઓ ફટકારીએ, તેથી કાંઈ અંદરના સપને કશી જ પીડા નથી થતી, તેમ અવિવેકી લેક કેવળ દેહને દ. તેથી શી સિદ્ધિ મેળવી શકે? પાપ અંદર હોય અને દંડાય બિચારો દેહ! એ તે થઈ કાયરના કથની !
જીવંત સાધના વગરની બધી જ સાધના મૃત છે; પછી તે ભલેને ષડદર્શન હોય કે ઘણાં શાસ્ત્રોનું
આપ સમાન લક્ષ્મીનો સ્વામી થવાને સત્તાવંત છું, માટે ન્યાય દષ્ટિએ જોતાં આપનું સિદ્ધ પદ મારી એમ ભાસન થતાં આપ સમાને પરમાતમપદ સાધ સિદ્ધિનું કારણ પ્રતીત થાય છે. તથા તે વાની મને રૂચિ થઈ તેથી આપ મારી સિદ્ધિના પરમાત્મપદ સાધવાને યથાર્થ માર્ગ બતાવનાર પણ સાચા કારણ છે, તો આપના પરમાનદમય સ્વરૂપનું આપ જ છે તેથી પણ આપ મારી સિદ્ધિના કારણ મને દર્શન ન થયું હેત તે મને પરમાત્મપદ છો માટે સર્વે દેવોમાં ચંદ્રમા સમાન છે અરિહંત સાધવાની રૂચિ પણ થાત નહીં, અને રૂચિ થયા ભગવંત! આપની જ સેવા સર્વે કલેશથી મુક્ત કરી વિના કાર્ય–સાધનામાં ઉદ્યમ, પ્રવૃતિ થાય નહિ, પરમાનંદ પરમ સુખની દાતાર છે. ૭. અને સાધના વિના કાર્યસિદ્ધિ પણ થાય નહિ,
-
For Private And Personal Use Only
