________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ જ
અને તેની ઉપર કામ, ક્રોધ વગેરે પિતાનું સ્થલ સર્વ વસ્તુઓ પરિવર્તનશીલ છે. પ્રત્યેક સ્વત્વ ન જમાવી શકે. શત્રુને આઘાત કર- માણસ પ્રત્યક્ષ જુએ છે કે પિતાની સામે વાને અવસર બરાબર મળતો રહે, પરંતુ તે કેટલાય જ નષ્ટ થઈ રહ્યા છે. સોને એટલું અશક્તિને લઈને આઘાત ન કરી શકે તો તે તે માલુમ છે કે મારા પૂર્વજ ન રહ્યા અને માનવું જ રહ્યું કે તે તેનાથી દબાઈ ગયા છે, હું પણ નથી રહેવાને. એ જ સંસારની ક્ષણ પરાજિત બન્યો છે. અસ્તુ. વ્યવહારમાં ભંગુરતા છે. એ સમજવા માટે મોટા પાંડિશાક્ત પ્રવૃત્તિ ષ રિપુ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત ત્યાની જરૂર નથી. માણસ હમેશાં પ્રત્યક્ષ કરવામાં અડચણકર્તા નથી નીવડી શકતી. અનુભવ કરી રહ્યો છે, પરંતુ વિચાર નથી
સંસારના સમસ્ત શત્રુઓના ઉદ્દગમ-કેન્દ્ર કરતો. એક વખત સતર્ક બનીને સારી રીતે સમાન આ સૂમ શત્રુઓ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત મનન કરીને વિચારપૂર્વક સંસારની ક્ષણભં. કરવા માટે વર્ષો સુધી ભૌતિક તૈયારી કરીને ગુરતા સમજી લે છે તે જ આંતરિક ધ રિપ રણચંડીને જાગ્રત કરવાની તેમજ સંહારના ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરી શકે છે; કેમકે જે જીવન-મરણની વચ્ચે અશાંત બની રહેવાની માણસને સમસ્ત લૌકિક પ્રપંચની ક્ષણભંગુરતા આવશ્યકતા નથી; એના માટે તે કેવળ વિચાર- સમજાઈ ગઈ હોય છે તેને કઈ વસ્તુ માટે શક્તિથી જ કામ લઈને સમદર્શી બની લોભ અને મેહ નથી થતું અને એ કેઈની જવાની જ આવશ્યકતા છે.
સાથે મત્સર નથી કરતો. લૌકિક વૈભવ, સમદશી એને કહેવામાં આવે છે જે ધન, પુત્ર, વિદ્યા વગેરેને તેને મદ પણ નથી સાચું જાએ છે. જે વસ્તુ જેવી હોય તેને થતું. લેભ, મોહ, મદ, મત્સર નહિ રહેવાથી તેવી જ જેનાર માણસ સમદર્શી કહેવાય છે. તેનામાં ફોધ આપોઆ૫ નિર્મૂળ થઈ જાય છે.
વસ્તુના પ્રકારમાં અને તેની દ્રષ્ટિમાં ભેદ અને એવા મનુષ્યની કામના કર્તવ્ય બુદ્ધિથી નહિ પાડતા સર્વથા સામંજસ્ય રોડે છે અને વ્યવહાર સંપાદન કરે છે. તેને વ્યવહાર તેની દૃષ્ટિમાં પદાર્થનાં યથાર્થ અનુભવ થાય ,
સ્વાભાવિક રીતે જ શાસ્ત્રોકત બને છે. અને અથાત્ તેને બ્રમ થતું નથી. સંસાર મિથ્યા તેનું જીવન સંસારમાં પદ્મપત્રની માફક
નિર્લેપ અને નિર્મળ રહે છે. આવા સમદર્શી છે તો તે તેની અંદર સત્યનો આરોપ નથી
ક્રિયાશીલ મનુષ્યને જ સાચે વિજયી માનકરતા. આત્મા, પરમાત્મા સત્ય છે તો તેને
વામાં આવે છે. આવા મનુષ્યને બાહ્ય શત્રુ તે સત્ય જ માને છે. સંસારનું મિથ્યાત્વ અને
રહેતા જ નથી. સમસ્ત પ્રકૃતિ ઉપર તેની આત્માનું નિત્યત્વ જ્યારે મનુષ્યને બરાબર
એકરસતા શાસન કરે છે. તેના શાંતિ-સામ્રાઠસી જાય છે ત્યારે તે સમદશી કહેવાય છે. જ્યને ભંગ કઈ કરી શકતું નથી. આ
સંસારના મિથ્યાત્વને અર્થ છે–પરિવર્તન સમદશી માણસ મહાન વિજેતા વિશ્વની શીલ હોવાને કારણે સંસારની ક્ષણભંગુરતા. સ્થાયી સુખશાંતિને સફલ માર્ગદર્શક થઈ તેને સમજવા માટે વધારે વિચારની આવ- શકે છે. અતુ. આંતરિક ષડુ રિપુ ઉપર વિજય શ્યકતા નથી. આપણને સૌને પ્રત્યક્ષ અનુ મેળવવો એ જ પરમેસ્કૃષ્ટ વિજ્ય છે. એવા ભવ થઈ રહ્યો છે કે સંસારની પ્રત્યેક વસ્તુ મહાન વિજયની પ્રાપ્તિ માટે દરેક મનુષ્ય વિયેગાન્ત છે-સૂક્ષ્મથી સૂમ અને સ્થલથી પ્રયત્નશીલ રહેવું જોઈએ.
For Private And Personal Use Only
