Atmanand Prakash Pustak 042 Ank 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

વર્તમાન સમાચર.
૧૧
સ્વા-તક' અને સિદ્ધાંતનુ સમતાલપણું જાળવી પોતાના વક્તવ્યની પુષ્ટિ કરી છે; તટસ્થ વિદ્વાનની દૃષ્ટિએ પણ જૈન સંપ્રદાયમાં ઉપાધ્યાયજીનું સ્થાન વૈદિક સંપ્રદાયમાં શંકરાચાય કરતાં અનેક રીતે શ્રેષ્ઠ છે.
66
શ્રીમદ્ ઉમારવાતિ વાચક્ર તત્ત્વાર્થ સૂત્રની પત્તકારિકામાં માવિતમો મનેતેનેપુ એ વાકયથી સૂચવ્યું છે કે શ્રી મહાવીર પરમાત્માએ અનેક જન્મામાં શુભ સંસ્કારાની વૃદ્ધિ કર્યા પછી તીર્થ - કરપણું પ્રાપ્ત કર્યું હતું. તેમજ બુદ્ધલીલાસાર સંગ્રહમાં એક હકીકત છે કે-યુદ્ધના પૂર્વજન્મ કુ જે એધિસત્ત્વ તરીકે ઓળખાય છે તે સંબંધમાં પૂર્વ જન્મમાં એધિસત્ત્વ સુમેધ ખેલ્યા છે કે મ્હને જો બુદ્ધત્વ પ્રાપ્ત થવાનુ છે તે। મારે દાન શીલ નૈષ્ક" પ્રજ્ઞા વીય* ક્ષાંતિ સત્ય અધિષ્ઠાન મૈત્રી અને ઉપેક્ષા એ દૃશ પારમિતાઓનેા-અભ્યાસ કરવા જોઇએ. પણ આ એક જ જન્મમાં સાધ્ય થશે ? ના-અનેક જન્મના અભ્યાસ પછી આ દશ પારમિતામા સાધ્ય થશે. ખીજા લાભા કરતાં બુદ્ધત્ત્વ જ મને પ્રિય હાવાથી આજ પછી પ્રતિજન્મે પારમિતાઐ અભ્યાસ કરીશ ’-આ બન્ને દર્શિબંદુએ ( points of view ) સૂચવે છે કે, શ્રીમદ્ ઉપાધ્યાયજીનું જવનરહસ્ય એટલે ભક્તિ, જ્ઞાન, વૈરાગ્ય, શ્રદ્ધા, વીરરસ યાગ અધ્યાત્મ ગુણાનુરાગ વાદકુશળતા ઉચ્ચ સ્મરણશક્તિ વિગેરે ગુણ્ણા અનેક જન્મના અભ્યા સના પરિપાક પછી એમનામાં એકત્ર થા હશે. અને તેથી જ તેમણે પોતાના સાધુજીવનમાં આ તમામ સદ્ગુણોના વિકાસવાળું ગ્ર ંથસાહિત્ય સર્જે લુ છે—આ રીતે એમના જીવનનું રહસ્ય મૂકવુ' એટલે ઉપરક્ત ગુણેનુ સામ્ય પૂજન ગાય.
ં
એમનું બાહ્યજીવન તપાસતાં જન્મ લગભગ સં. ૧૬૮૦ પૂર્વે સભવે છે. બાલ્યાવસ્થામાં એમના પિતાશ્રી મૃત્યુ પામ્યા હતા; સાંસારિક નામ એમનુ જસવંત હતું. ગુજરાતના કોલ અને પાટણ વચ્ચે આવેલા કન્હાડ ગામમાં વણિક જ્ઞાતિના પિતા નારાયણ અને માતા સેાભાગદેતે ત્યાં તેમનો જન્મ થયા. પોતે જે જે ગ્રંથા બનાવ્યા તે સ`તુ ઉપપાદન પ્રાચીન અને પ્રમાણિક ગ્રંથોની સમ્મતિદ્વારા કર્યું છે અને અનેક રધળે સાક્ષીએ તે તે પ્રથાની આપેલી છે; કોઇ પ્રશ્રના અ` કાઢવામાં ખેંચતાણું કરી નથી;
સ્વ. ઉપાધ્યાયજીનું વચન ‘ ટંકશાળી ’ ગણાય છે; જેમ ટંકશાળના રૂપીઆ માટે પ્રલિતપા નિ:સંદૅહુ હૈાય છે તેમ એમના ગ્રંથની સાક્ષી અપાય એટલે વિવાદ માટે સ્થાન રહેતું નથી; શ્રી હરિભદ્રસૂરિ અને હેમચંદ્રાચાર્ય' પછી યુગપ્રધાન તરીકે એમને નબર ગણાય છે. ઉપાધ્યાયજીના જૈન તત્ત્વજ્ઞાન આચાર અલંકાર છંદ વિગેરે અન્ય વિષયેાના ગ્રંથાને બાદ કરી માત્ર જૈન ન્યાય વિષયક ગ્રંથા ઉપર નજર નાંખીએ તે। એમ કહેવું પડે છે કે સિદ્ધસેનસૂરિ અને સમતભદ્રથી વાદિદેવર્સાર અને હેમચંદ્રાચાય સુધીમાં રેત ન્યાયને આત્મા જેટલે વિકસિત થયો હતા તે પૂરેપૂરી ઉપાધ્યાયજના તર્ક ગ્રંથામાં મૂતિ - માન થાય છે અને એ રીતે એમનારા જૈનવાંગમય કૃતકૃ થયેલુ છે. ( ચાલુ ) શ્રી ફતેહુચદ ઝવેરભાઇ,
વર્તમાન સમાચાર. પંજાકેસરીને પંજાબ તરફ વિહાર. પદ્મવ્યકેશરી આચાર્ય વર્યાં શ્રીમદ્ વિજયવલ્લભ સરીશ્વરજી મહારાજ પેાતાના વિદ્વાન શિષ્ય પ્રશિખ્યાદિ મંડલસહુ કા. વ. પ્રતિપદાએ બિકાનેરથી ત્રણ માઇલ પર આવેલ શિયવાહી શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના દર્શનાર્થે પધાર્યાં હતા. કા. સુ. બીજે પૂ. પા. શ્રી આચાર્યશ્રીજીના જન્મદિવસની ખુશાલી નિમિત્તે શ્રીમતી મહારાણી સાહેબાએ તેકનામદાર મહારાજ કુમારના પ્રાઇવેટ સેક્રેટરી વગેરે દર્શને આવ્યા હતા. તેમની હસ્તક પચીસ રૂપીયા ભેટ મોકલેલ જે આચાર્યજીના પગ પાસે મૂકતાં તે રકમ જીવદયામાં વાપરવા આચાર્ય મહારાજે ચળ્યુ હતુ,
કા. ૧. છઠ્ઠું આચાર્ય. શ્રીમદ્ વિજયવલ્લારી