________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સ્તવત્રિકનો સાર.
લેખક-ચાકસી.
ચોગીરાજ માનદઘનજીના નામે સ્તવન ચાવીશીમાં છેલ્લા એ તીર્થપતિએના સ્તવન તરિકે જુદા જુદા સારગર્ભિત ત્રણ ત્રણ સ્તવને દૃષ્ટિગાચર થાય છે. જો કે એમાં પણ દ્રવ્યાનુચેાગની ગહન ચર્ચા નજરે તે પડે છે છતાં પૂર્વેના સ્તવનામાં જે આધ્યાત્મિક ભાવ રમણુ કરતા ઊડીને આંખે વળગે છે, એ દ્વારા મુમુક્ષુ આત્મા પગલે પગલે નિવનતાના સાક્ષાત્કાર કરતા આત્મસાક્ષાત્કાર કરવારૂપ કાર્ય માં પ્રગતિ સાધે છે તેવુ કંઇ ખાસ આમાં જણાતુ નથી. એક કરતાં વધુ સ્તવનાની રચના જ સાબિતી આપે છે કે ભલે એ એમના નામે ચઢ્યા હાય છતાં કૌ અવશ્ય ભિન્ન હાવા જોઇએ. અહીં પણ ચેાવીશીના ક્રમ ન તૂટે એ દૃષ્ટિએ એ પર્ ઊડતી વિચારણા કરી લઇએ.
આગળ
(૧) ધ્રુવપદરામી હૈ। સ્વામિ માહરા–નામના સ્તવનમાં ક ંએ પાર્શ્વનાથ ભગવતમાં નિશ્ચય પદ્ય એવું જે સિદ્ધપણું તેના રમણુહાર, કામચંદ્રર્ષના અભિલાષ રહિત તેથી નિષ્કામી, કેવલ-રૂપ જ્ઞાન યુક્ત હાવાથી સુજ્ઞાની, આદિ ગુણાના વાસ છે તેને યાદ કરી જે સમ્યગ્દષ્ટિ જીવા એ પુરુષાદાણી પ્રભુની ઉપાસના કરે છે તે તેવા પ્રકારના 'નિશ્ચય ગુણ પ્રાપ્ત કરે છે એમ જણાવ્યુ છે. બીજીકડીમાં ઇશ્વર સર્વવ્યાપી છે' એ વાતની ચર્ચા કરી છે અને ઇતર દર્શન કરતાં જૈન દર્શન એ આખતમાં કેવું મંતવ્ય ધરાવે છે તે નિમ્ન
ગાથાઓમાં સુંદર રીતે સાબિત કરી બતાવ્યું
છે.
સર્વવ્યાપી કહે, સર્વ જાણુ’ગપણે, પર પરિણુમન સરૂપ, સુગ્યાની;
પરરૂપે કરી તત્ત્વપણું નહી,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ્ઞેય અનેકે હા જ્ઞાન અનેકતા, જલ ભાજન વિ જેમ, સુગ્યાની, દ્રવ્ય એકત્વપણે ગુણ એકતા, નિજપદ રમતા હા એમ. સુગ્ગાની (૩) પરક્ષેત્રે ગત જ્ઞેયને જાણુવે,
પક્ષેત્રે થયુ' જ્ઞાન, સુગ્યાની. અસ્તિપણું નિજક્ષેત્રે તમે કહ્યુ, નિર્મળતા ગુણુમાન, સુગ્યાની. (૪) જ્ઞાનમાં સ્વભાવે નિર્મળતા છે તેથી તેમાં સ દ્રવ્ય દર્પણની જેમ ભાસે છે, પરંતુ જ્ઞાનક્ષેત્રમાં જ્ઞેય જતાં નથી અને જ્ઞેયમાં જ્ઞાન જતુ' નથી. એ દૃષ્ટિએ જૈન દર્શનમાં પરમેશ્વરનુ સર્વવ્યાપીપશુ છે. વાદી શકા કરે છે કે જાણવા લાયક ઘટ, પટ આદિ પદાર્થો નાશ પામતા જ્ઞાન પણ કહેવાય. અને ઉત્તર આપતાં આગળની ગાથાનાશ પામે છે એટલે તે જ્ઞાન વિનાશી ધર્મવાળું આમાં ઉત્પાદ, વ્યયરુપ પરિણમન અને સ્વસત્તા
ધર્મની વ્યાખ્યા કરી ગુરુલઘુભાવનું સ્વ રૂપ સમજાવી જરા પણ વિરોધ નથી આવત એમ દેખાડે છે અને અંતમાં પ્રાર્થના કરતા કહે છે કે
સ્વસત્તા ચિરુષ. મુગ્યાની (૨)
X
પારસમણિના સ્પર્શ થતાં જ લેતું સુવર્ણ પણાને હે પાર્શ્વજિન, આપ તો પારસમણિ સમાન છે. પામે છે તે આપનાં અનંતજ્ઞાનાદિ ગુણરૂપ રસ, સત્તારૂપે મારામાં પણ રહેલા છે એનો આવિર્ભાવ કરાવવામાં નિમિત્તભૂત થઇ આ આત્માને આપ સરખા બનાવવામાં પારસમણિ સમ ભાગ ભજવે,
X
*
For Private And Personal Use Only
X
