________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
z06/ ? અને સીમા લોક
Atman
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યાજ
( સાભાર-સ્વીકાર )
વાસ્તુસાર પ્રકરણ (પરમ જૈન ચંદ્રાંગજ કકુર સૂરિજી મહારાજની કેટલીક બાબતની સૂચનાથી આ ફેરુવિરચિત) ગુજરાતી ભાષાંતર અને ચિત્રા સહિત.ગ્રંથ તૈયાર થએલા હોવાથી તેની સત્યતા અને ઉપયાગીભાષાંતરકાર પ`ડિત ભગવાનદાસ જૈન, જયપુર. મકાન, મદિર અને મૂર્તિ સૌકાઇ મનુષ્ય પોતાના સુખ અને આત્મકલ્યાણ માટે બંધાવે છે. મંદિરમાં પરમાત્મા પધરાવવા માટે ત્રિબની પણ્ યેજના કરી પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવે છે, અને મકાનનુ વાસ્તુ કરી ગૃહ પ્રવેશ કરવામાં આવે છે. મકાન તૈયાર થયા પછી ગૃહસ્થ રહેવા જાય છે અને તે મકાનમાં સુખ મેળવવા ઇચ્છે છે, છતાં કેટલેક વખત તેથી એનશામ રહે છે. મંદિર બંધાવી, બિબ તૈયાર કરી, પ્રતિષ્ઠા કરી, પૂજા ભક્તિવડે મનુષ્ય આત્મકલ્યાણ ઇચ્છે છે, છતાં તે ગામને સમાજ કે પ્રજા સુખી-સમૃદ્ધિશાળી નથી બનતી કે રહેતી તેનું પણ કોઈ કારણ હોવું જોઇએ. તે નહિ સમજવાથી ઉપયુ કત વસ્તુની કિંમત ઓછા કરી નાખે છે. ખરી હુકીકત એ છે કે મકાન, મદિર, બિબ અને પ્રતિષ્ટા વિગેરે કાય કરવામાં તેના આધારભૂત શાસ્ત્રાને બાજુએ મૂકેલા હોય છે, માટે શિલ્પ અને જ્યેતિષ જૈન સાહિત્યમાં છે. તેના આધારે જે બધું થાય તે તે વિધિપૂર્વક અનાવનાર મનુષ્ય સુખી-સમૃદ્ધિશાળી થઈ આત્મકલ્યાણ સાધી શકે છે. જૈન દર્શન સાહિત્યમાં આવા શિલ્પ અને જ્યાતિષશાસ્ત્રના ગ્રંથે પણ ઘણા છે. અને તે પૈકીને આ વસ્તુસાર પ્રકરણ નામના ગ્રંથ છે. શિલ્પસાહિત્યને આ ગ્રંથ પ્રકટ થતાં અને તે પણ ભાઇ ભગવાનદાસ જેવા પ્રાકૃતસરકૃત ભાષાના નિષ્ણાતના હાથે તેનું ગુજરાતી ભાષાંતર થતાં તેમજ આ. શ્રી વિજય નેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજના શિષ્ય આ. શ્રી વિજયાદય
શાસ્ત્ર
પણા માટે કઈ કહેવાનું હાય નહિ. શિલ્પ અને જ્યાતિષશાસ્ત્રના અનેક પ્રથાનેા આ ગ્રંથ તૈયાર કરવામાં આધાર લીધેલા હેાવાથી તે મુજબ મકાન, માઁદિર, બિબ તૈયાર કરવામાં કે પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવે તે તેમાં વાસ કે પ્રતિષ્ઠા કરનાર કાઇ પણ મનુષ્ય સુખ અને આત્મકલ્યાણનો અનુભવ કર્યા સિવાય ન રહે.
આ ગ્રંથમાં મુખ્ય વિષય ગણિત છે અને તેથી તેમાં કેઠા, આકૃતિ તથા ૨૪ તીર્થંકર ભગવાન તથા યક્ષ, શાસનદેવી વિંગેનું સચિત્ર વર્ણન આપી બહુ જ ઉપયેાગી બનાવ્યા છે. ખાંત, વાસ્તુ, પ્રતિષ્ઠા, જિનમિત્ર તૈયાર કરવામાં તેનુ માપ વિગેરેની સમજ આ ગ્રંથમાં બહુ યે।ગ્ય રીતે આપી છે. મકાન, મંદિર અંધાવવામાં જમીનશુદ્ધિથી માંડી, ખાંતનુ કાણુ, આય, ગણુ, નક્ષત્ર, તારા, વ્યય અને કયું સ્થાન
કયે સ્થળે વાપરવા માટે બાંધવું તે વિગેરે હકીકત આપી આ ગ્રંથને ખાસ ઉપયેાગી અનાવ્યે છે.
For Private And Personal Use Only
આ ગ્રંથ મૂળકર્તાએ સ. ૧૩૭૨ની સાલમાં દિલ્હીમાં લખ્યા છે, તે આ ગ્રંથની પ્રશસ્તિમાં જણાવવામાં આવ્યુ છે. આ શિલ્પશાસ્ત્રને ગ્રંથ પ્રકાશિત કરી જૈન દર્શનના શિલ્પ સાહિત્યમાં એક સારા ઉમેરા કર્યાં ગણાય, કાઇ પણગૃહ કે લાબ્રેરી માટે ખાસ ઉપયાગી ગ્રંથ છે એમ અમે માનીએ છીએ, કિ`મત રૂપીયા પાંચ. મળવાનું ઠેકાણું:-૫. ભગવાનદાસ જૈન, મેતીસિંહ ભેમીયાને રસ્તે, જયપુર સીટી
