________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ શું છે? વસ્તુતઃ વિષય માત્ર પરિણામે દુઃખદાયક છે જ, એનામાં સુખની પ્રતીતિ તે કેવળ ભ્રમવશાત્ ભગવતી વખતે જ થાય છે. જેવી રીતે દાદર ખંજવાળતી વખતે સુખ જણાય છે, પરંતુ પરિણામે બળતરા થાય છે ત્યારે દુઃખ થાય છે તેવું જ બધા વિષયેના સંબંધમાં સમજો.
હાય! હું પહેલાં કેવો સુખી હતો? ધન, પુત્ર, અને નેકર-ચાકરથી ઘર ભરેલું હતું, યુવાન સ્ત્રી હતી, સ્ત્રી કેવી સુંદર તેમજ સુશીલા હતી ? જગતભરમાં કીતિ ફેલાયેલી હતી. અત્યારે તે બધું ચાલ્યું ગયું છે. મારી જે દુ:ખી બીજે કેણ હશે? એ રીતે પ્રાપ્ત વિષયને સંસ્કાર પણ દુઃખ આપે છે. અમુક વિષય જોઈએ તેની પ્રાપ્તિ કેવી રીતે થાય? એક માણસે ઉપાય બતાવ્યું, એ ઉપાય બરાબર નથી. બીજો ઉપાય સારો છે, એમાં કશું પાપ નથી, પહેલામાં પાપ છે, પણ શું કરવું? કામ તો પાર પાડવું જ જોઈએ. એ રીતે ગુણજન્ય વૃત્તિઓમાં વિરોધ હોવાથી ચિત્ત ગભરાઈ જાય છે, દુઃખને પાર નથી રહેતું. શું કરવું અને શું ન કરવું ? એ ગડમથલમાં જીવ બન્યા કરે છે.
એ રીતે વિષયમાં દુઃખ દેખીને તેનાથી મનને પાછું હઠાવે. મનમાં નિશ્ચય કરે કે વિશ્વમાં નથી રમણીયતા કે નથી સુખ. તેનામાં દેવ તથા દુઃખબુદ્ધિ કરો. ધન, યૌવનને ગર્વ, એશઆરામ, પદ સન્માન, માજશેખ, વૈભવવિલાસ, રૂપરંગ, પૂજા-પ્રતિષ્ઠા, આદરસત્કાર વિગેરે પ્રત્યક્ષ. સંતાપને અનુભવ કરે, તેનાથી ડરેસાપ, વીછી અને પ્રેત પિશાચથી પણ એને ભયાનક સમજો. કોઈપણ લોભ, લાલચ વા પ્રમાદથી બીજાના હિતની બ્રમપૂર્ણ ભાવનાથી પણ એમાં ન ફસાઓ. વિષયસુખને તે શરીર, શોર્ય, શાંતિ વિગેરેનો નાશ કરનાર સમજીને તેનાથી ચિત્તવૃત્તિને વારંવાર પાછળ હઠતા રહો.
વિષયોથી ચિત્તને હઠાવવા માટે પ્રેમ તેમજ નિયમપૂર્વક સત્સંગ અને ભજન કરે, સત્સંગ અને ભગવાનનું ભજન કરવાથી ચિત્ત સ્થિર તેમજ નિર્મળ થશે. એટલે દરજજે ચિત્ત રૂપી આધાર મળષથી રહિત અને સ્થિર થશે તેટલે દરજજે પરમાનન્દરૂપ ભગવાનની ઝાંખી થતી જશે. ભગવાનની નિત્ય અનંત સુખમય ઝાંખી પાસે વિષયનું સમસ્ત સુખ સૈદય સ્વયમેવ નષ્ટ થઈ જશે. પછી ભગવાન સિવાય બીજા વિષયમાં રસ ઘટતે જશે. વૈરાગ્ય ધીમે ધીમે આપોઆ૫ ચમકી નીકળશે અને વૈરાગ્યના સુપ્રકાશમાં લાગવાનની ઝાંખી વધારે સ્પષ્ટ થશે. એ વૈરાગ્યથી ભગવાનને પ્રકાશ અને ભગવાનના
For Private And Personal Use Only
