________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શાતિ અને તેને ઉદય. જ્ઞાતિ ઉદય માટે આપણે ઉપર કેટલીક હકીકતે વિચારી ગયા. એ સર્વેને સરવાળો કરી અને તેમાં ઘટતે વધતો જરૂરી ફેરફાર કરીને જ્ઞાતિને આદર્શ
બનાવવા પ્રયત્ન કરી શકીશું. જ્ઞાતિની બગડી ગયેલી સ્થિતિ જ્ઞાતિ નવા સુધારવાને જેલી સુચનાઓને જે વ્યવહારિક અમલ કરીશું લેબાસમાં. તે જણાશે કે આધુનિક જમાનાને અનુસરી જ્ઞાતિ બંધારણ
અને તેના કાર્યભારમાં કેટલાક અગત્યને ફેરફાર કરો પડશે. જે જ્ઞાતિઓ જેમ બને તેમ ઓછા ધારા-નિયમવાળી અને નહીં જેવાં બંધનેવાળી હશે તે સર્વોત્તમ ગણાશે અને તે બંધને જ્ઞાતિબંધુઓની સારી સ્થિતિને લઈને ઘટશે એ ધ્યાનમાં રાખવું જરૂરનું છે. જ્ઞાતિ ઉદય માટે વ્યકિત સ્વતંત્રતાની પણ જરૂર છે. એટલે આ રીતે કાબુમાં રહેલી સ્વતંત્રતા ઘણું લાભદાયી નીવડશે.
અત્યાર આગમચ આપણી જ્ઞાતિઓનું જીવનસૂત્ર રૂઢિ છે. આપણે રૂઢિના ગુલામ બન્યા છીએ. સારાસારને વિચાર કર્યા વિના રૂઢિનાં ફરમાનેને શાંતિથા તાબે થઈએ છીએ. હવે તે આપણે દેશના સંજોગે અને સ્થિતિ જોઈ અયોગ્ય અને બિનજરૂરી રૂઢિની એડીઓને તોડવી પડશે. વિચારશીલ પુરૂષ સમજી શકે છે કે જે જ્ઞાતિ એક પણ તસુ આગળ વધવા ઈચ્છા રાખતી નથી તેની અંતે અધોગતિ થાય છે. સમાનતા, ભ્રાતૃભાવ અને સનેહ જ્ઞાતિને વધુ આદર્શ બનાવી જ્ઞાતિ જીવનનું સત્ર ફેરવી અને નવું ઘડી કાઢશે અને તે હવે “ સગવડ અને જરૂરિયાત ” રહેશે.
વળી જ્ઞાતિના લેકમતના અભિપ્રાયના કીમત ગણી તેનો અનાદર નહિ કરવામાં આવે એટલું જ નહિ પણ જ્ઞાતિ માટે બાંધવાના ધારા-નિયમમાં જ્ઞાતિબંધુઓને અવાજ ઉપયોગી લખવામાં આવશે. જ્ઞાતિતંત્ર ચલાવવામાં પણ દરેક જણ પોતાની શક્તિ અનુસાર ભાગ લઈ શકશે. નિઃસ્વાર્થ વૃત્તિથી કાર્ય કરનાર જ્ઞાતિના લોકમતને કાબુ ધરાવી શકશે અને જ્ઞાતિ ઉદય માટે અથાગ મહેનત કરશે.
આ પ્રમાણે જ્ઞાતિ બંધારણ સુધરવાથી અને વિસ્તૃત બનવાથી તે નવા લેબાસમાં આવી જશે.
આપણે ઉપર જોઈ ગયા કે જ્ઞાતિને તેડવા કરતાં તેને સુધારી સારા પાયા ઉપર જ જે મુકીશું તો આપણને ઘણું લાભ થશે. તેના બંધારણમાં અને
ધારા-નિયમોમાં ઉપર પ્રમાણે જે યોગ્ય ફેરફાર કરવામાં આવશે સમાલોચના, તો જ્ઞાતિ સમાજનું એક ઘણું ઉપયોગી મંડળ પુરવાર થશે.
જ્ઞાતિ ઉદયના બતાવેલા રસ્તાઓ પ્રમાણે જે વર્તવામાં આવશે
For Private And Personal Use Only
