Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
श्री
buri
pchat
પુ૦ ૨૮ મું. પાય અંક ૬ .
www.kobatirth.org
મૂલ્ય રૂા. ૧)
આમાનંદ ધન
પ્રકાશક,
શ્રી જેન આત્માન... સભા
ભાવનગર.
yu
પે૫૦ ૪ આના
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
વીર સં.૨૪૫૭ આત્મ સ'. ૩૫ વિ.સં.૧૯૮૭
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિષયાનુક્રમણિકા.
૧ શ્રી સિદ્ધાચળજી સ્તવન ( ઝ૦ ૭૦ સુરવાડા. ) ... ૧૨૫ ૨ મથુરાનો કંકાલીટીલા. (અનુવાદક મુનિરાજશ્રી દશનવિજયજી.)... ૧૨૬ ૩ શ્રી શત્રુંજય તીર્થોદ્વાર પ્રબં ધ. ( આત્મવલ્લભ ) ...
૧૩૧ ૪ જ્ઞાતિ અને તેનો ઉદય. .... (કલ્યાણભાઈ દલસુખભાઈ ઝવેરી બી. એ.) ૧૩૬ ૫ સેવા-ધર્મના મંત્ર. .... ( વિઠ્ઠલદાસ મૂળ શાહ, ) ૧૪૦ ૬ વર્તમાન સમાચાર, સ્વીકાર સમાલોચના. ....
૧૪૪ ૭ માં સભાની વર્તમાન સ્થિતિ. .... ....
૧૪૫ ૮ મુનિવિહારથી થતા લાભે. ....
૧૫૩
શ્રી ચંદ્રપ્રભુસ્વામીનું ચરિત્ર. પ્રભુજીના પ્રથમ ગણુધર દત્તની પૂર્વભવનું અલૌકિક વૃત્તાંત, શ્રી ચંદ્રપ્રભસ્વામીના ત્રણુ ભવાનું સુંદર અને મનહર ચરિત્ર, સાથે દેએ કરેલ પ્રભુના જન્મમહોત્સવ વગેરે:પંચકલ્યાણુક્રાનું અને તે વખતની અપૂર્વ ભક્તિનું રસિક, ચિત્તાકર્ષક અને વિસ્તારપૂર્વક વર્ણન, પ્રભુજીએ દાન, શીયલ, તપ, ભાવ, બારવ્રત અને તો ઉપર અપૂર્વ દેશના સાથે જથ્થાવેલ અનેક કથાઓ, વિવિધ ઉપદેશથી ભરપૂર એકંદર ત્રીશ બોધપ્રદ કથાઓથી ભરપૂર આ ચરિત્રની રચના છે. કિં. રૂ. ૧-૧૨-૦
લખા:
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર.
શ્રીવિમલનાથ પ્રભુનું ચરિત્ર. શ્રી વિમળનાથ મહારાજના પૂર્વભવો સહિતનું સંપૂર્ણ ચરિત્ર, સાથે ધર્મનો પ્રભાવ, ભેદ, શ્રાવકના ત્રતાના અધિકાર અને જૈનધર્મના શિક્ષણનો સુંદર ઉપદેશ વિવિધ પાંત્રીશ કથાઓ સહિત આપેલ છે. ગ્રંથની રચના અલોકિક હાઈ વાચકના આત્માને શાંત રસ પ્રગટાવી, મોક્ષ સન્મુખ લઈ જાય છે. કિં. પણ બે રૂપૈયા
લખેશ્રી જૈન આત્માનંદ સભા—ભાવનગર.
ભાવનગર ધી “ આનંદ ” પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં—શાહ ગુલાબચંદ લલ્લુભાઇએ છાપ્યું.
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Essesg૧૯ શ્રી »eges | મામાનન્દ પ્રકાશ. .
I m કરે થી II ___यंदुत भो भद्राः सद्धर्मसाधनयोग्यत्वमात्मनोऽभिलषद्भिर्भवद्भिस्तारदिदमादौ कर्तव्यं भवति यदुत सेवनीया दयालुता न विधेयः परपरिभवः मोक्तव्या कोपनता वर्जनीयो दुर्जनसंसर्गः विरहितव्यालीकवादिता अभ्यसनीयो गुणानुरागः न कार्या
चौर्यबुद्धिः त्यजनीयो मिथ्याभिमानः वारणीयः परदाराभिलाषः | રિહર્તવ્ય ધના િનઃ | ततो भविष्यति भवतां सर्वज्ञोपज्ञ सद्धर्मानुष्ठानयोग्यता ॥
svfમતિ પvજા થા-સબ ઇરાદ. |
Eછીંeg-ges
S
c~~રમ0=@S=000
પુત ૨૮ } વીર પં. ૨૪૧૭. વૌષ. આમ . ૨૬. { મં% ૬ ઢો.
શ્રી સિદ્ધાચલજી સ્તવન, ( રાગ–લાવણી, દેશી–નગર ધુલેવા મંડનસ્વામી. ) સિદ્ધાચલ સ્વામી શિવગામી, રિષભદેવજી જિનરાયા; ધરીયે ધ્યાન પ્રીતે ભવિ પ્રાણી, સમતા ધરી શુભ છાયા. ૧ ગિરિપતિ ગુણગાતાં ગિરિ ધ્યાતાં, ભય સઘળા દૂર થાવેજી; રિદ્ધિ સિદ્ધિ આત્મ તણું જે, દેખે નિજ પદ પાવે છે. ૨ રાજ ચંદમે તીર્થ ન એ સમ, વદે જિનેશ્વર સ્વામીજી; જગ જન સિદ્ધ અનંત ગયા ત્યાં, સ્વામી થયા વિશરામીજી. ૩ યુગાદિ જિન આગે ઈશુગિરિ, મીલી સુરાસુર આવે; ગર્વ છેડી ગાવે ગુણ જિનવર, આતમ ઉચ્ચ બનાવેજી. ૪ આદિ જિન મૂર્તિ અવિકારી, દિઠે આનંદ થાવેજી; દિડે દુર્ગતિ દૂર નિવારે, નાથ પ્રભુજી પ્રભાવેજી. ૫ દેવ પ્રથમ એ પ્રથમ મુનિનૃપ, થયા ભવિ તુમ માને; વદે ઝવેર પ્રભુને બાળક, જિન ઉત્તમ જગ જાણે છે. ૬
ઝટ છો સુરવાડા. હું
De0eOw©©©©©૦-૨૦BeQ
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
મથુરાનો કંકાલીટીલો.
( મૂળ લેખક-ચંદ્રચૂડ ચતુર્વેદી. )
થુરામાં કંકાલીટીલો નામની એક પુરાણી ભૂમિ છે. તેની પાસે એક મંદિર છે જેમાં એક બહુ જ જુને નકસદાર પત્થરને
સ્તંભ છે જેનું નામ કંકાલીદેવી છે. આ નામના અનુસારે el :ણ પાસે રહેલ માટીના ઢગવાલી ભૂમિનું નામ કંકાલીટીલે (જુના ખડેરેના વિનાશથી થએલ માટીને ઢગલે ) કહેવાય છે. આ સ્થાન મથુરાથી નૈઋત્યમાં આગ્રા અને ગોવર્ધન તરફ જતી સડકોની વચમાં છે. આ ટીલામાંથી બે હજાર વર્ષથી પણ અધિક પુરાણું જૈન મંદિરના અવશે નીકળ્યા છે તે અવશેષો સ્તુપ તરણ આયાગપટ ( સમ્માન સૂચક ફલક ) ખાંભા, ખાંભાની ઉપરના ભાગ, પાટ છત્ર, મૂત્તિ વિગેરે સ્વરૂપમાં છે. જે ટીલામાંથી આશરે ૧૧૦ શિલાલેખ પણ નિકળ્યા છે. આ લેખો તથા પુરાણા પદાર્થોથી જૈન ધર્મ સબંધી અનેક નવીન બાબતેને ખ્યાલ થયો છે, આથી એ પણ નકકી થયું છે કે જૈન ધર્મ તે શ્રાદ્ધ ધર્મની શાખા નથી
હું પુરાતત્વ વિષયક શોધખોળથી આપણે આપણા દેશની પ્રાચીન ૬ સભ્યતા અને કારીગરી સંબંધે ઘણું જાણી શકીએ છીએ. કંકાલીટીલામાંથી મળતી ચીજોથી એ સિદ્ધ થાય છે કે જૈન ધર્મ ઈ. સ. પૂર્વે પાંચસો વર્ષે ભારતમાં હતું, અને ખૂબ ઉન્નતિશીલ હતો. આ લેખમાં લેખક મહાશયે મથુરાના કંકાલી ટીલામાંથી નીકળેલ મૂત્તિઓ વિગેરેને અતિ સુંદર પરિચય કરાવ્યા છે.
તંત્રી, સરસ્વતી. તે એમાંથી નીકળ્યું નથી. ઈ. સ. પૂર્વે દેહસો બસો વર્ષ પહેલાં પણ મથુરામાં જૈન મંદિર હતા. આ ધર્મની દિક્ષા સ્ત્રીઓ પણ લેતી હતી, તથા જૈન ધર્મના આચાર્યો સ્થાને સ્થાને વ્યાખ્યાન આપી લોકોને જેનધર્મ તરફ ખેંચતા હતા.
કંલીટી (માટીને ટેરો) ૫૦૦ ફુટ લાંબો અને ૩૫૦ ફુટ પહોળે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મથુરાના કાલીટીલે,
૧૨૭
ત્યાંના નિવાસીઓ તેને ખાદી ખેાદી ઘણા વખતથી જુની ઇક્ષકાઢતા હતા, પહેલ વહેલાં જનરલ નિગહામનુ ધ્યાન તેના તરફ્ ગયું. તેણે ઇ. સ. ૧૮૭૧ માં ટેકરાના એક ભાગને ખેાદી પુરાણી વસ્તુઓ કાઢી. ઇ. સ. ૧૮૭૫ માં મચુસના કલેકટર પ્રસિદ્ધ ગ્રાઉજ સાહેબે તે ખાદ્યો, તેને પણ અહીંથી ઘણી વસ્તુઓ મળી. ઇ. સ. ૧૮૮૭ થી ૧૮૯૬ સુધી ડા. ખજેસ અને ડા. કુહરરેએ આ ટેકરાપર અનેકવાર ખેાદકામ ચલાવ્યું અને તેની અંદરથી ખાદીને અનેક વસ્તુઓ મેળવી. કનિંગહામને જેટલા શિલાલેખા મળ્યા છે તેમાંથી કેટલાક લેખા બહુ પ્રાચીન છે, કેટલાક લેખાપર કનિષ્ક, હવિષ્ટ તથા વાસુદેવના નામેા મળે છે.
આ ટીલાને ખાદતાં ડા. કુહુરરને વિશેષ સફળતા મળી છે. આ સાહેબ લખનઊના અજાયબઘરના અધ્યક્ષ પણ હતા, તેમજ પુરાતત્વવિષયક શેાધપ્પાળનું કામ પણ કરતા હતા. તે ઈ. સ. ૧૮૯૮ માં ગવર્મેટની નાકરી છેાડીને મા દેશમાંથી ચાલ્યા ગયા છે; તેણે ઇ. સ. ૧૮૮૯ માં ગવમે ટપર પુરાતત્વ સબધી જે રીપેા મેાકલ્યા હતા તેમાં કંકાલી ટીલામાંથી મળેલ અનેક વસ્તુઓનું વર્ણન છે.
જેમાંથી કેટલાકના નામ
અમે નીચે આપીએ છીએ.
૧ શ્વેતાંબર તીર્થંકરાની ૧૦ મૂત્તિઓ તેની પર લેખ પણ છે, જે પૈકીના ચાર લેખા તા એવા છે કે જેનાથી જૈન ઇતહાસની કૈક વિશેષ પરિસ્થિતિ માલુમ પડે છે.
૨ શ્વેતાંબર જૈનના એક વિશાળ મદિરના ૩૪ ટુકડા કે જે વિષ્ણુ રાજાના કાળના છે.
૩ સ૦ મહાવીરની એક મૂત્તિ જેની ચારે બાજુ ર૩ તીર્થંકર છે.
૪ સં. ૧૦૩૬ તથા ૧૧૩૪ માં અનેલ પદ્મપ્રભુની એ મૂત્તિ આ છે.
૫ પહેલી શતાબ્દિમાં બનેલા એધિસત્વ અમેાઘ સિદ્ધાઈની એક મૂત્તિ (ખાદ્ધ). ૬ નાચનારીના એક પુરાકન્નુની મૂર્ત્તિવાળા એક થાંભલા.
૭ યુદ્ધની ૧૦ મૂત્તિ એ લેખ સહિત.
૮ એક અતિશય સુંદર ચાર ફુટના વ્યાસ ( ઘેરાવા ) વાળું પત્થરનું છત્ર. આ ટીલામાંથી જૈન તથા માદ્ધ એ અને ધર્મી સાથે સબંધ રાખનારી વસ્તુઓ મળી છે માટે એ ચાક્કસ છે કે મથુરામાં જૈન તથા ઔદ્ધ એ બન્નેનુ પ્રાખય હતું.
ઈ. સ’. ૧૮૮૯-૯૦ માં જ્યારે જૈન સ્તૂપ તથા દિગંબર જૈન મક્રિનુ ખેાદકામ થયુ' ત્યારે જૈન તી કરાની ૮૦ મૂત્તિએ નીકળી તેની સાથે જ પાષાણુની પાઢ્યોના ૧૨૦ ટુકડા નીકળ્યા છે. ઘણા શિલાલેખા મળ્યા; જે પૈકીના ૧૭ લેખ અતિ પ્રાચીન છે. કિંતુ એ કરતાં વિશેષ કામ ઇ. સ. ૧૮૯૦-૯૧ માં થયું. આ વર્ષોમાં નીકળેલ વસ્તુઓમાંથી કેટલીકના ઉલ્લેખ નીચે મુજમ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
૧ પત્થરના ૭૩૭ ટુકડા જેની ઉપર ઘણું જ સુંદર કામ થએલ છે જેમાં * પાટયે, વૈખુટ, થાંભલા, તેરણ, દરવાજા અને મૂત્તિઓ વિગેરેને
સમાવેશ થાય છે. ૨ તેમાં ૬૨ ટુકડા એવા છે કે જેની પર લેખ ખેરાએલ છે, આ લેખે ઈ. સ.
પૂર્વે ૧૫૦ વર્ષથી પ્રારંભીને ઈ. સ. ૧૦૩૨ સુધીનાં છે. ૩ તેમાં એક લેખ તે એ છે કે જેની લીપિ ઉપરોક્ત લેખથી પણ જુની છે, ' જે ઈ. સ. પૂર્વે ૧૫૦ વર્ષની અગાઉ ખેદાએલ છે. આ લેખ એક મંદિરને
છે જેમાં મંદિર કરાવનારનું પણ નામ છે. આથી એ સિદ્ધ થાય છે કે મથુરામાં ઈ. સ. પહેલાના સેંકડો વર્ષ પહેલા જૈન મંદિર હયાત હતા. તેની ઉપરની કારીગરી એ સિદ્ધ કરે છે કે શિલ્પકળા આ દેશમાં બે અઢી હજાર વર્ષ પહેલાં ઉત્કૃષ્ટતાને પ્રાપ્ત કરી ચુકી હતી. ૪ એક બીજો લેખ મળે છે જે એક મૂર્તિની ડાબી બાજુ દેલ છે. તેમાં લખેલ છે કે આ મૂર્તિ ઇ. સ. ૧૫૬ ની લગભગમાં સ્થાપેલ હતી અને તે એક એવા સ્તૂપ ઉપર હતી કે જેને દેવોએ બનાવ્યો હતો. આથી એ સમજી શકાય છે કે જ્યારે આ શિલાલેખ દાયો ત્યારે આ લેખમાં સૂચિત કરેલ સ્તૂપ થયાને એટલાં વર્ષો વ્યતીત થયા હતા કે ત્યાંના મનુષ્ય તે ત્પના કરનારને તથા તે સ્તૂપની બનાવટના કાળને બિલકુલ ભૂલી ગયા હતા. સૈભાગ્યની વાત છે કે તે સ્તૂપ પણ મળી આવ્યું છે. ખેદતાં ખોદતાં ઈ. સ. ૧૮૯૦ માં તે સ્તૂપ પણ નીકળ્યા છે. આ સંગોમાં પૂરાતત્વના જાણકારોએ એવું અનુમાન કર્યું છે કે આ સ્તુપ ઈશુખ્રિસ્તની પૂર્વે અનેક શતક પહેલા બન્યું હતું. આથી સંભવ છે કે આ ઈમારત આર્યાવર્તમાં વિશેષ પ્રાચીન હશે.
ડે કુહરરે ઈ. સ. ૧૮૯૫ માં પણ આ કંકાલી ટેકરાનું ખોદકામ કરી અનેક વસ્તુઓ કાઢી છે. જેમાંથી તીર્થકર મહાવીરની એક પુરાકદની મૂર્તિમાં સં. ૨૯ ને એક લેખ મળે છે. આ સંવત કુશનવંશી કનિષ્ક હવિષ્ક તથા વાસુદેવ વિગેરે રાજાઓને છે. આ સંવતને પ્રારંભ અત્યાર સુધી ઈ. સ. ૭૮ માં થયાનું મનાતું હતું અને લોકો સમજતા હતા કે તેને કનિષ્ક ચલાવેલ છે. કિંતુ જ્યારથી આ શિલાલેખ મળે ત્યારથી વિદ્વાનને તે મત બદલાઈ ગયે છે. અત્યારે એવી માન્યતા છે કે આ સંવત ઈ. સ. પૂર્વે ૫૦ માં શરૂ થયું હશે, - ડે. કુહરરે કંકાલી ટેકરાના લેખે પ્રસિદ્ધ પદાર્થોની પ્રતિલીપિ તથા ચિત્ર વિગેરે સદ્ગત ડે. બુહર પાસે મોકલેલ છે. તેણે આ દરેક ચિત્રો તથા લેખને એપિ ગ્રાફીઆ ઇંડિકામાં પ્રસિદ્ધ કર્યો છે અને તેણે તદ્વિષયક વિદ્વત્તાપૂર્ણ લેખે પણ લખ્યા છે. આ લેખ તથા ચિત્રાથી જેનાના ઇતિહાસ તથા ધર્મની
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મથુરાને કંકાલીટીલ.
૧૨૯ અનેક બાબતો ખ્યાલમાં આવે છે. હિંદુસ્તાનની પ્રાચીન વર્ણમાળા જુની ભાષાઓ તેનું વ્યાકરણ શિ૯૫કળા રાજકીય તથા સામાજિક વ્યવસ્થા વિગેરે બાબતોને ઘણે પરિચય આથી મળે છે. જે શિલાલેખ અહીં મળ્યા છે તે ઈ. સ. પૂર્વે ૫૦ થી આરંભીને ઈ; સ. ૧૦૫૦ સુધીના છે અર્થાત તે દ્વારા ૧૧૦૦ વર્ષને ઇતિહાસ પ્રાપ્ત થાય છે. કેટલાક લેખો એવા છે કે જેમાં કઈ સંવત નથી જે ઈ. સ. પૂર્વે ૫૦ વર્ષથી વિશેષ જુનો છે. પત્થરની ઉપર કરેલ કામ આ દેશની શિલ્પકળા સાથે સંબંધ રાખે છે, પરંતુ કેટલાકને મત છે કે આ શિ૯૫માં પારસ આસીરીઆ અને બાબુલની કારીગરીની થોડી ઘણી અસર છે (ઝલક છે) આ ટેકરામાં જે વસ્તુઓ મળી છે. તે જૈન ગ્રંથોમાં લખાએલ બાબતોને દઢ કરે છે અર્થાત્ જે કથાઓ જૈન ગ્રંથમાં છે તે ચિત્રો અને સ્મૃત્તિઓના આકારમાં અહીં ખોદેલી છે. વળી એકવાત સિદ્ધ થાય છે કે જૈન એ અતિ પુરાણ ધર્મ છે. આ ધર્મના અનુયાયીઓ બે હજાર વર્ષ પહેલાં પણ ૨૪ તીર્થકરામાં વિશ્વાસ કરતા હતા. આ ધર્મ ઘણું કરીને તે સમયે પણ એવો જ હતો કે જે અત્યારે છે. ગણુ કુલ અને શાખાના વિભાગે ત્યારેજ થઈ ગયા હતા સ્ત્રીઓ સાથ્વીનું જીવન સ્વીકારીને ઉપદેશ દેતી હતી તે સમયે ધમ મનુષ્યમાં એને આદર હતે.
કંકાલી ટેકરામાં જે જુની વસ્તુઓ મળી આવી છે તે દરેક વિશેષ કરીને લખનઊના અજાયબ ઘરમાં રાખી છે. ડે, કુહરરે તેમાંથી મુખ્ય મુખ્ય વસ્તુને ફેટો ઉતારી એક પુસ્તક લખવાને વિચાર રાખ્યો હતો, પરંતુ તે પહેલાં જ તે સરકારી નોકરીથી છુટા થઈ ગયા. આ કારણે આ પ્રાંતના ભૂતપૂર્વ નાનાલાટ સર મેકડાનલે એ કામ બી. એ સ્મીથ સાહેબને સુપ્રત કર્યું. તેણે આ કામ કર્યું, કિંતુ જેણે આ વસ્તુઓને સંગ્રહ કર્યો હતો અને તેના ફેટા ઉતાર્યા હતા તેજ સાહેબ જે આનું વર્ણન લખત તો કઈ અને પ્રકાશ પાડત. બીજાએ મેળવેલ સાધને પરત્વે લેખ લખવો એ કઠિન કાર્ય છે. પરંતુ ફરીપણું સમીથ સાહેબે કંકાળીટીલામાંથી પ્રાપ્ત થએલ વસ્તુઓની આલોચના લખી સુંદર કામ કરેલ છે. આ કામમાં તેને બાબુ પૂર્ણચંદ્રજી મુકરજીએ પણ થોડી ઘણુ સહાય કરી છે. મિથ સાહેબના સચિત્ર પુસ્તકને ગવર્મેટે ઈ. સ. ૧૯૦૧ માં પ્રકાશિત કરેલ છે. વિષયના ક્રમ પ્રમાણે તેના ૨૩ ભાગ છે. જેમાં ૧૦૭ ચિત્ર છે. આ સહાયથી અમે પ્રસ્તુત લેખ તૈયાર કર્યો છે.
તે પુસ્તકમાં જે વસ્તુઓના ચિત્ર છે તે પૈકીની બે ચાર વસ્તુઓને ટુંક પરિચય આપી અમે આ લેખને સમાપ્ત કરવા ઈચ્છીએ છીએ.
૧ આયાગપટ આ એક પત્થરનો ચોરસ ટુકડો છે. તેની મધ્યમાં એક તીર્થકરની મૂર્તિ છે. તેની ચારે બાજુ એકદમ ઉત્તમ પ્રકારનુ નકશીદાર કામ છે. જેને પ્રાચીનકાળમાં જૈન મંદિરમાં તીર્થકરેના સમાન માટે આવા આવા
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ પટ લગાવતા હતા. આ પટની નીચે પ્રાચીન લીપિ ( પુરાણા અક્ષર ) વાળે એક લેખ છે જેની શૈલી આ પ્રમાણે છે.
नमो अहंतानां सिहकस वानिकस पुत्रन कोसिकि पुत्रेण ।
सिंहनादिकेन आयागपटो प्रति थापितो आईन्त पूजायै ॥ આ લેખ પ્રાકૃત ભાષામાં છે તેને ભાવાર્થ એ છે કે જેને પિતા સિંહ નામે વણિક છે અને જેની માતા કૌશિકી છે તે સિંહનાદિક અથવા સિંહ નંદિકે અરિહંતની પૂજા તથા સન્માન માટે આ આયાગપટ સ્થાપિત કર્યો છે.
૨ લાલપત્થરનું છત્ર. આ રીતે અખંડિત છે એમાં પત્થર પર જે કામ કર્યું છે તેને જોઈને મન પ્રફુલ્લિત થાય છે. અનુમાન થાય છે કે આ કેઈ મૂર્તિની ઉપર લાગવાનું હશે.
૩ દરવાજાની બાજ. મથુરાની પશ્ચિમ તરફ ૭ માઇલ દુર રહેલ મેરમયી ગામના ખંડેરેમાંથી આ મળેલ છે. તેની ઉપરનું કામ પણ જોવાલાયક છે.
૪ સૂર્યની મૂર્તિ –જે બેઠક પર આ મૂર્તિ છે તેની બનાવટ ઘણી સુંદર છે. મૂર્તિના દરેક હાથમાં કમળનું ફૂલ છે. આ મૂર્તિ કંકાલી ટેકરામાંથી મળી નથી કિંતુ કેવજીના મંદિરમાંથી મળી છે.
૫ નટી-આ એક નાચનારીની પુતળી છે–એક નગ્ન બાલિકાની ઉપર અર્ધનગ્ન દશામાં ઉભી છે.
૬ ખાંભા-કંકાલી ટેકરામાંથી અનેક પ્રકારના ખાંભા ( થાંભલા ) નીકળ્યા છે. બનાવનારે તેની પર સુંદર કામ કરવામાં કઈ પ્રકારે ખામી રાખી નથી. આ ખાંભા એકથી એક ચઢીઆતા છે. તેની કારીગરીનું ભાન તેને પ્રત્યક્ષ જેવાથીજ થાય છે.
૭ પટાવના થાંભલા-આની ઉપર અજાયબ રીતિની મૂર્તિઓ ખોદી છે. મૂર્તિઓમાં ખાસ કરીને નગ્ન સ્ત્રીઓની મૂર્તિઓ ઘણી છે. એક સ્ત્રી અદભુત પ્રાણીની ઉપર ઉભી દેખાય છે. આ પ્રાણી મનુષ્ય અને વાંદરાના આકારને મળતું છે. જેનું પેટ એકદમ મોટું છે. કમરમાં તંગીઆ ( જાઘીઆ ) જેવું પહેર્યું છે.
૮ તીર્થકરની એક પુરાકદની પ્રતિમા તેના ઉપર જમણી તરફનો ભાગ જરા તુટી ગયા છે પરંતુ જીન મૂર્તિ પણ પદ્માસનમાં ધ્યાનસ્થ બેઠી છે. તેની નીચે એક લેખ છે જેમાં સં. ૧૦૩૮ ( ઇ. સ. ૯૮૧ ) ખેદેલ છે. મથુરાના વે. તાંબર જેનેએ આ મૂર્તિની સ્થાપના ( પ્રતિષ્ઠા ) કરી હતી. મહમુદ ગઝનીએ
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૧
શ્રી શત્રુંજય તીર્થોદ્વાર પ્રબંધ.
= = = = = - શ્રી શત્રુંજય તીર્થોદ્વાર પ્રબંધ.
( ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૨૧ થી શરૂ ) દરેક ગામના સંઘ તથા ગામના ઠાકરે સમજાશાહને આવેલા જોઈ દહીં, દુધ વગેરે ભેટ ધરતા હતા, અને દેશલશાહે દરેક સ્થળે દાનશાળા પણ ખુલી મુકી હતી. એ પ્રમાણે પ્રયાણ કરતાં સંઘ સેરીસા તીર્થ આવી પહોંચ્યા. જ્યાં શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમા કાઉસ્સગથાને બિરાજમાન છે. ધરણેન્દ્રથી પૂજાતા ચરણવાળા તે પ્રભુ આજે પણ પ્રભાવ છે. જે બિંબને પહેલાં સૂત્રધારે પોતાની આંખે પાટા બાંધી એકજ રાત્રિમાં દેવના આદેશથી ઘડયું હતું. મંત્ર શકિતથી સકલ ઇચ્છિત પ્રાપ્ત કરનાર શ્રી નાગેન્દ્ર ગણના અધીશ શ્રી દેવેન્દ્ર સુરિજીએ સન્મતગિરીથી વીશ તીર્થકરો ( બિંબ ) ને અને કાંતિપુરીમાં હાલ રહેલ ત્રણ તીર્થકર (બિંબ ) ને મંત્રશકિતથી આયા હતા, ત્યારથી આ શ્રેષ્ઠ તીર્થ શ્રીદેવેન્દ્રસૂરિજીએ સ્થાપ્યું છે. સંઘવી દેશલે અહિં સ્નાત્ર મહાપૂજા, મહોત્સવ કરવા પૂર્વક ધ્વજા અપી આરતી કરી, સમરાશાહે ભેજનાદિ દાન આપ્યું. અષ્ટાલિકા પછી પ્રયાણ કરી સંઘ સાથે દેશલશાહ ક્ષેત્રપુર ( સરખેજ) પહોંચ્યા. જ્યાં પણ દેવ ભકિત કરી ળકા આવ્યા. પ્રત્યેક ગામ. નગરમાં ચિત્યપરિપાટી કરતાં, મહાવજ, પૂજા આદિથી પુણ્ય ઉપાર્જન કરતાં સંઘવી દેશલશાહ અનુક્રમે પિપલાલીપુર (પિપરાલી) આવી પહોંચ્યા અને ત્યાંથી શત્રુંજયગિરિને જોઈ દેશલ અતિ હર્ષનિમગ્ન થયો. સમરસિંહને આગળ કરી શ્રી સંધ સાથે મહા કાર્યો સાધતાં દેશલશાહે લાપશી કરાવી મહોત્સવ કરી ગિરિરાજને પૂજ્ય અને યાચકોને પુષ્કળ દાન આપ્યું. ઈ. સ. ૧૦૧૮ માં મથુરા ભાંગી તેની પહેલાં ૩૭ વર્ષે આ મૂર્તિ સ્થપાઈ હતી. વળી મહમદની ચઢાઈ પછી સ્થાપિત કરેલ મૂતિઓ પણ મળી છે એથી સમજી શકાય છે કે જેને પિતાના મથુરાના મંદિરમાં દશામા તથા અગીઆરમાં શતકમાં આનંદથી પૂજા અર્ચા કરતા હતા જેની સાથે ઘણોજ ઓછા નિરાધ કરવામાં આવતો હતો. सरस्वती
અનુવાદક (ભા. ૩. નં. ૨. અં. ૪ અકબર
મુનિ જ્ઞાનવિજય ૧૯૨૯
૯૬, કેનીંગ સ્ટ્રીટ, મુ. કલકત્તા
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: ', થી માત્માન પ્રકાર.
બીજે દિવસે તીર્થનાથના દર્શન કરવાની ઉત્કંઠાથી પ્રયાણ કરી શ્રી શત્રુંજયગિરિ સમીપ પહોંચ્યા. લલિતાદેવી ( વસ્તુપાળની પત્ની ) એ કરાવેલા સરોવરના તટપર સમરાશાહે શ્રી સંઘને આવાસ કરાવ્યા. શ્રી વિમલ ગિરિના દર્શન થતાં અંગમાં આનંદ માતે નાતો. પર્વતરાજને પૂજા, પ્રણમ કર્યા, માગણ જનેને દાન દીધા, અને શત્રુંજય શિખરના સ્વામીનું સ્મરણ કરી પ્રણામ કર્યા. દેશલે બીજે દિવસે શત્રુંજય ઉપર ચડવાનો વિચાર કર્યો, તેટલામાં એક માણસ વધામણું લઈ આવ્યું કે દોલતાબાદ ( દેવગિરિ ) થી સહજપાલ અને ખંભાતથી સાહપાલ સંઘ સહિત આવેલા છે. જે સાંભળી સમરસિંહ અત્યંત ખુશી થયો અને સંઘ સહિત એક યોજન સામે ગયે. બંધુને મળ્યા, ભેટી પ્રણામ કર્યા અને બંને ભાઈઓએ સમરસિંહને કહ્યું કે ભાઈ, બીજા સંઘપતિને પાળ. ખંભાતના સંઘમાં ઘણું આચાર્યો હતા. તે સર્વને સમરાશાહે વંદન કર્યું. પાતાનમંત્રીના ભાઈ મંત્રી સાંગણ ખંભાતથી સાથે આવ્યા હતા, તેમજ વંશપરંપરાગત સંઘપતિપણાને પ્રાપ્ત કરનાર સંઘવી લાલા ભાવસાર, સં. સિંહભટ ઉત્તમ શ્રાવક, અને વસ્તુપાલના વંશના મંત્રી વીજલ હર્ષથી સંઘમાં આવ્યા હતા, તથા મદન, મહાક, રત્નસિંહ વગેરે અસંખ્ય શ્રાવકે આનંદપૂર્વક પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગમાં આવ્યા હતા. સર્વની ભકિત સમરાશાહે કરી અને વિમલગિરિ શિખર ઉપર ચડવા માટે સર્વ ઉદ્ય મી થયા. પ્રાત:કાળે પાલીતાણા શહેરના પાશ્વજિન તેમજ શ્રી મહાવીર પ્રભુને વંદન કરી દેશલ સંઘ સહિત પર્વતની પાસે આવ્યા. ત્યાં રહેલા શ્રો નમનાથપ્રભુને પૂજી શ્રી સિદ્ધસેનસૂરિજીને હાથને ટેકે આપી દેશલે પર્વત ઉપર ચડવાનો આરંભ કર્યો. તે વખતે શ્રી શત્રુંજય પર્વત વૃક્ષરાજિ, પશુ પક્ષિઓ અને પાણીના ઝરણુવડે કુદરતી સૌંદર્યથી ભરપૂર હતે. દેશલે ઉપર ચડી પ્રથમ પ્રવેશમાં જેને પોતે ઉદ્ધાર કરાવેલ છે તે ભગવાન આદિ. નાથની માતાને જોઈ વંદન પૂજન કરી શ્રી શાંતિનાથ ચૈત્યમાં ગયો ત્યાં પૂજા કરી ત્યાંથી આદિનાથાદિ જિન મંદિરે જઈ ત્યાં પૂજા કરી જેને ઉદ્ધાર પોતે કરેલ છે એવા કપર્દિ યક્ષની મૂર્તિના દર્શન સંઘ સહિત કરી સિંહદ્વારે પહોંચે. ત્યાં ભગવાનને જોઈ પુષ્કળ ધનની વૃષ્ટિ કરી, ચૈત્યના મધ્ય ભાગમાં પ્રવેશ કરી, પોતે કરાવેલ આદિનાથને વંદન કરવા દેશલ ભૂમિ ઉપર પડી પ્રણામ કરતો યુગાદિનાથની સમીપ આવ્યો. ભક્તિથી આદિનાથ પ્રભુને ભેટી પડયા, પછી આદિનાથની લેખ મૂર્તિને પુષ્પથી પૂછ પ્રદક્ષિણા કરી અનેક અહંત બિબની પૂજા કરી પછી પાંડની મૂતિને પૂજી, રાયણ નીચે રહેલ ભગવાનના પગલાંને તથા પિતે કરાવેલી આશ્ચર્યકારક મયૂરની મૂર્તિને જોઈ સુવર્ણ, મણ, મેતીની વૃષ્ટિ કરી ત્યાં મહેસૂવ કરી યાચકોને દાન આપી, બાવીશ તીર્થ.
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી શત્રુંજય તીર્થોદ્ધાર પ્રમધ
૩૩
કરાને પૂજી, આદિનાથને પ્રણામ કરી પાતાના સ્થાને પુત્ર સહિત આવી પ્રતિષ્ઠા વિધિ કરવા તત્પર થયે અને બીજા પુત્રા છતાં પ્રાતષ્ઠા કરવાના આદેશ સમરસિહુને કર્યાં જેથી તે પશુ આનંદિત થયેા. સેાર અને વાલાથી પણ હજારા મનુષ્યા અહિં આવ્યા હતા. માઘ માસની ( સંવત ૧૩૭૧ ના ) શુકલ ત્રયાદશી અને રિવવારે સંઘને એકઠા કર્યા અને શ્રી સિદ્ધસૂરિજી પ્રમુખ આચા ચેો સાથે સમરસ હું અને દેશલ પાણી લેવા કુંડ તરફ ગયા. ત્યાં દિક્પાલ તથા કુંડના અધિપતિ દેવની વિધિ પૂર્વક પૂજા કરો શ્રી સૂરિદ્વારા મત્રિત પાળું વડે ઘડાએ ભરી સુવાસિની સ્રાએના માથે મુકાવી સંઘ સહિત ચૈત્યે આવ્યા. ઘડા ચાગ્ય સ્થાને મુકાવી તે ૪૦ સ્ત્રીએ પાસે સેંકડા ઔષધિઓના મૂળ માઁગળ ગીત ગાતાં વટાવવાના પ્રારંભ કર્યો. સૂરિજીએ તે સ્ત્રીઓને વાસક્ષેપ નાંખ્યા અને આષધિઓનું ચૂર્ણ તૈયાર થતાં તે શરાવમાં નાંખવામાં આવ્યું, જિનાલયની ચારે દિશાએ નવ નવ વેદિકા તૈયાર કરાવી તેની ચારે ખાજુ જવારા મુકયા. ૨ગમડપના મધ્યભાગમાં પ્રભુ સન્મુખ નદાવત પટ્ટ મુકવા એક હાથ ઉંચી ચેારસ વિશાળ વૈશ્વિકા કરાવી અને તેના ઉપર ચાર થાંભલાવાળા ઉપર સૂવર્ણ કળશયુક્ત વિવિધ વસ્ર અને કેળના સ્થંભવડે સુÀાભિત મંડપ કરાવ્યે તેની પાસે મુખ્ય ચૈત્યનેા તૈયાર કરાવેલા ધ્વજદડ પ્રતિષ્ઠા કરવા માટે સ્થાપિત કર્યાં. મુખ્ય ચૈત્યની આસપાસના ચૈત્યાની પ્રતિષ્ઠા કરવા માટે સુદર ઉંચી વાલુકા યુક્ત સમૂળડાભસહિત વિશાળ વેદિકા કરાવી. મારણે આંખાના તારા માંધ્યા. સૂરિજી મહારાજે ગેારાચન, કેસર, કપૂર અને કસ્તુરી પ્રમુખ દ્રવ્યેા વડે પ્રથમ ચંદનના લેપ કરી નોંદાવના પટ્ટે લખ્યા.
હવે પાણીથી ભરેલી કુંડીમાં જ્યેાતિષિકની ઘટીએ પાણીથી ભરાઇ જવાથી તળીયે બેસવા લાગી, એટલે પ્રતિષ્ઠાના સમય જાણી સૂરમહારાજ મુખ્ય જિન મંદિરે આવ્યા. તે વખતે બીજા આચા પણ પ્રતિષ્ઠા કરવા માટે તેની વિધિમાં સાવધાન થઇ મુખ્ય ચૈત્યને વિષે જઇ પાતાતાના આસન પર બેઠા. દેશળ પણ પુત્ર સહિત સ્નાન કરી વિશુદ્ધ વસ્ત્રો પહેરી લલાટમાં ચંદનનું તિલક કરી ચૈત્યમાં ગયા. ખીજા શ્રાવકા પણ પોત પોતાના બિબે લઇ હાજર થયા. સિદ્ધસુરિજી આંગળીએ સુવર્ણની મુદ્રિકા અને હાથે કંકણુ પહેરી દશાયુકત એ વઅને ધારણ કરી જીનેશ્વરના સન્મુખ ઉભા. જિનેશ્વરની દક્ષિણ બાજુએ સાહણ સહિત દેશ અને ડાખી બાજુએ સમસિહ સહિત સહેજપાલ સ્નાત્ર ભણાવવા તૈયાર થયા. સામન્ત અને સાંગણુ મને ભાઇએ ચામર સહિત જિનેશ્વર પાસે ઉભા. ટ્રેઇનીં ષ્ટિ ન પડે માટે જિનના કંઠમાં અરિષ્ટ્ર રત્નની માળા નાંખી. જિનના કરને વિષે રક્ષા નિમિત્ત રાખડી બાંધી. પ્રતિષ્ઠાને યાગ્ય તમામ વસ્તુએ ત્યાં ગેઠાઇ ગઈ. મિંઢલ સહિત ઋદ્ધિ અને વૃદ્ધિ એ અને ઓષધિ જિનને હાથે બાંધી અને ગુરૂએ દેશલાદિ શ્રાવકાને હાથને વિષે મીંઢળ સહિત કુસુ ં મંગળસુત્ર ખ
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનં પ્રકાશ.
હોસિદસેન સૂરિજીએ સ્નાત્રીયા પાસે સ્નાત્રનો આરંભ કરાવ્યો અને શ્રી આદિજીનનું સ્નાત્ર સૂરિજીએ સ્વયં કરાવ્યું.
લગ્નની ઘડી આવી પહોંચતા શ્રી સિદ્ધસેનસૂરિ સાવધાન થઈ જતિષીઓએ કહેલું પ્રતિષ્ઠાનું લગ્ન સાધતા હતા. શુભ લગ્ન જિન પ્રતિમાને લાલ વસૂવડે ઢાંકીને ચંદન અને સુગંધી દ્રવ્યવડે પૂજા કરી, તે સમયે સમરસિંહ પોષધશાળાએ જઈને નંદાવર્તન ૫ટ્ટ સુવાસિની સ્ત્રીને માથે મુકી ચૈત્યે આવ્યા. વાદ ચોતરફ વાગવા લાગ્યા. લેકે જિનગુણ ગાવા લાગ્યા. મંડપની વેદિકા ઉપર નંદાવર્તના પટ્ટને પધરાવવામાં આવ્યો, તેને પાથરી યથાવિધિ કપૂર વડે સૂરિજીએ પૂજા કરી. હવે લગ્ન સમય પાસે આવ્યો જાણી રૂપાની કચોળી અને સોનાની સળી હાથમાં લઈ શ્રી સિદ્ધસૂરિજી મહારાજ રૂષભજિનની પ્રતિમાજી પાસે આવ્યા. બરાબર પ્રતિષ્ઠા સમયે શ્રી સિદ્ધસેનસૂરિએ જિનબિંબ થકી વસ્ત્ર ખસેડીને તેના બંને નેત્રોમાં સુરમો અને સાકરના ગવાળું અંજન આંજયું, અને વિક્રમ સંવત ૧૩૭૧ ના માઘ માસની શુકલ પક્ષીની ચૌદશ, પુષ્ય નક્ષત્ર અને સોમવારે મીન લગ્નમાં નાભિનંદન શ્રી ગષભદેવ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા કરી. પ્રથમ જાવડશાહના ઉદ્ધાર સમયે શ્રી વજુસ્વામીએ પ્રતિષ્ઠા કરી હતી અને ત્યાર પછી આ પ્રતિષ્ઠા થઈ. શ્રી સિદ્ધસેનસૂરિની અનુજ્ઞાથી મુખ્ય પ્રાસાદના દવજાદંડની વાચનાચાર્ય નાગેન્દ્રસૂરિએ પ્રતિષ્ઠા કરી. સર્વ પુત્રો સહિત દેશલે ચંદન અને બરાસવડે આદિનાથ પ્રભુના શરીરે વિલેપન કરી તેની પાસે પકવાન પ્રમુખ નૈવેદ્ય મૂક્યા. તે સામે વાદિત્રો વાગવા લાગ્યા. આનંદથી કઈક નૃત્ય કરવા લાગ્યા. મંગળ ગીતો ગવાવા લાગ્યા. અનેક રીતે તે વખતે ભવ્ય જનેએ મહોત્સવ કર્યો. હવે દેશલ ધ્વજદંડને સ્થાપન કરવા તત્પર થયો. શ્રી સિદ્ધસૂરિજીને હાથને ટેકે આપી પુત્ર સહિત દેશલ વજદંડની સાથે શિખર ઉપર ચડી આવ્યું. ત્યાં સૂત્રધાર દ્વારા દંડનું સ્થાપન કરી અને દંડની સાથે વિજા બાંધી યાચકે ને દાન આપ્યું અને તેના પાંચ પુત્રોએ ધનની વૃષ્ટિ કરી.
દેશલે ત્રણ છત્ર અને બે ચામર આદિ જિનના ચૈત્યમાં આવ્યા. સુવર્ણ દંડ ચુર્કત અને રૂપાના તંતુના બનાવેલા બીજા બે ચામર આયા. મને હર નાત્રના કુંભ, રૂપાની આરતી, મંગળ દીવો પણ આપ્યા. બધા જિનેશ્વરેને સ્નાત્ર વિધિ કર્યો. બધા જિનોની ચંદનાદિ વડે પૂજા કરી, પછી આચાર્ય મહારાજ શ્રી સિક્સેનસૂરિના ચરણને વંદન કરી બીજા મુનિઓને ભક્તિ-પાન વડે પ્રતિલાભી પ્રાત:કાલે પોતાના પુત્ર સહિત દેશલે પારણું કર્યું. અને ભાટ, ચારણ, વાચક, હીનદુઃખી જનેને ભેજનદાન વગેરેથી સત્કાર કરતાં દશ દિવસ સુધી ઉત્સવ કર્યો. અગ્યારમે દિવસે પ્રાત:કાલે સૂરિજી મહારાજના સ્વહસ્તે પ્રભુનું કંકણું છોક અને પોતે કરાવેલ અલંકારો દેશલે પ્રભુને ચડાવ્યા.
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી શત્રુંજય તીર્થોદ્ધાર પ્રબંધ.
૧૩૫ દેશલે સંઘ સહિત આદિ જિનની આરતી ઉતારવાનો પ્રારંભ કર્યો. તેની બંને બાજુએ સાહણ અને સાંગણ ચામર ધારણ કરી અને સામન્ત અને
સહજપાળ કળશ ધારણ કરી ઉભા, પછી સમરસિંહે પિતાના નવઅંગે ચંદનના તિલક કર્યા. લલાટે તિલક કરી અક્ષત ચાડી કંઠમાં ફૂલની માળા પહેરાવી. બીજા પણ સંઘના પુરૂષાએ ચંદનવડે પગે પૂજા કરી કપાળે તિલક કરી આરતીની પૂજા કરી તેના કંઠે માળા પહેરાવી. દેશલશાહે આરતી ઉતારી મંગળ દીપ ગ્રહણ કર્યો. ભાટે તે વખતે દેશલ તથા સમરસિંહની બિરદાવલી બોલવા લાગ્યા. તેએને પુષ્કળ દાન આપ્યું. ત્યારબાદ પુરવડે મંગલદીપ કરી વાગતા વાદિત્ર સાથે મંગળદીપ બેલી હાથ જોડી શકસ્તવ વડે આદિજિનની સ્તુતિ કરી. સૂરિજી. મહારાજે પણ ત્યારપછી દિજિનની અમૃતાણકવડે સ્તુતિ કરી.
પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ-અભિષ્ટ કાર્યની સિદ્ધિથી ઉત્પન્ન થયેલ પ્રમાદવડે દેશલે નૃત્ય કર્યું અને સ્તુતિ કરી પછી યુગાદિ પ્રભુની રજા માંગી, દેશલ કપર્દિયક્ષને મંદિરે ગયા. ત્યાં નાળીયેર અને લાપશી વડે યક્ષની પૂજા કરી તેના મંદિરે વજા ચડાવી ધર્મકાર્યોમાં સહાય કરવા તેની પ્રાર્થના કરી.
- સંઘનાયક દેશલ શત્રુંજય તીર્થને વિષે વશ દિવસ રહી પુત્રી સહિત શ્રી સિદ્ધસેનસૂરિ સાથે પર્વત ઉપરથી નીચે ઉતરવા તૈયાર થયો. સર્વ અહં તેને નમી પ્રાતઃકાળમાં પર્વતથી નીચે ઉતરી સંઘના નિવાસ સ્થાને આવ્યો. અને સુંદર ભેજન વડે મુનિવરોને પ્રતિલાભા, પરિવાર સહિત શ્રી સંઘને ભકિત પૂર્વક ભોજન કરાવ્યું.
આ સંધમાં આચાર્યો, વાચનાચાર્યો, ઉપાધ્યાય આદિ પદસ્થ પાંચસો મુનિઓ હતા, તેને તેમજ બીજા બે હજાર મુનિઓને અનેક પ્રકારના વસ્ત્ર અને ઉચિત વસ્તુઓ વડે પ્રતિલાલ્યા. સમરસિંહે સાતસો ચારણે, ત્રણ હજાર ભાટ, હજાર ઉપરાંત ગાયકેને ધન વસ્ત્રાદિ પુષ્કળ દાન આપ્યું. વાટિકાઓના માળીએને ધન આપી પુષ્પ પૂજા માટે તે ખરીદી લઈ નવી કરાવી પૂજા કરનારા તથા ગાયકોને ત્યાં ભકિત માટે મુક્યા. ત્યાર બાદ દેશલે ઉજજયન્ત (ગિરનારજી) તીર્થની યાત્રા માટે સંઘ સહિત પ્રયાણ કર્યું. ( ચાલુ.)
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
FFFFFFFFFFFFFF
જ્ઞાતિ અને તેનો ઉદય છે EFFFFFFFFFFFF
(ગતાંક પૃષ્ટ ૧૧૪ થી શરૂ) આમુખમાંજ આપણે જોઈ ગયા છીએ કે હિંદુસ્તાનમાં ઘણે ભાગે જ્ઞાતિ
ને અનુસરીને વેપાર ધંધા દાખલ થયાં છે, અગર વેપાર જ્ઞાતિ ઉદય ધંધાને અનુસરીને જ જ્ઞાતિ બંધાય છે. વાણીયાને છોકરો વેપાર અને વેપાર કરશે, કે શરાફને ત્યાં અગર બીજે સ્થળે નોકરી કરશે, સુતારને
ઉઘોગ• છાકરે સુતારનું જ કામ શીખશે. લુહારનો છોકરો લુહારને જ ધ કરી પોતાને જીવન નિર્વાહ ચલાવશે. બ્રાહ્મણ પાઠ પૂજા કરી અને શિક્ષણ આપી પિતાની કમાણી કરશે. આ રીતમાં કેટલાક ફેરફાર થવા લાગ્યો છે એ ઈષ્ટ છે. વેપાર-વાણિજ્યમાં જ્ઞાતિએ બીલકુલ વચ્ચે આવવું જોઈતું નથી, એને એમ પણ ન કહેવું જોઈએ કે ફલાણી જ્ઞાતિના માણસને તો ફલાણે છે ન શોભે. નીતિથી અને ન્યાયથી લમી સંપાદન કરવાથી સઘળાં સાધનને લાભ લેવાની છૂટ આપવી જોઈએ. ઘણું ખરી નાતેમાં તેને માટે ખાસ બંધન હતું નથી પણ જ્ઞાતિની ચાલતી આવતી પૃથાને લીધે અમુક ધંધા જ ચગ્ય ગણાય છે અને બીજા ધંધાઓ કરનારની ટીકા કરવામાં આવે છે એ ગેરવ્યાજબી છે. માટે સાહસિક પુરૂએ ટીકાની વાત બાજુએ મુકી સંકેચ વિના પિતાને ગ્ય લાગે તે ઉદ્યોગ હુન્નર લેવાની જરૂર છે. હિંદુસ્તાનને ઉધોગની ખીલવણું કરવાની ખાસ જરૂર છે. અને તેથી જ આર્થિક લાભ મળી શકશે. જુદા જુદા વેપાર ઉદ્યોગ માટે અત્રે લખવું ઉચિત છે. એટલું કહેવું બસ છે કે જ્ઞાતિએ દરેક જાતની મદદ કરવા પ્રયત્ન કરો અને દરેક જ્ઞાતિબંધુએ તેને એગ્ય લાગે તે વેપાર ધંધે લેવા ભલામણ છે અને પરદેશ જઈ હાડમારી ભોગવવી પડે તેને માટે કાંઈ ગભરાયા વિને કાર્ય કરવાની જરૂર છે. આ બાબતમાં અંગત વિચારની વિશેષ જરૂર છે.
આપણા દેશમાં કેટલાક વખતથી કેટલીક જ્ઞાતિઓમાં સ્ત્રીઓ ઘણે હલકે દરજજો ભેગવે છે “સ્ત્રોની બુદ્ધિ પાનીએ' એ કહેતી પ્રમાણે સ્ત્રી
- ઓને એગ્ય સન્માન મળતું નથી. અને જ્યારથી જન્મે ૩૧ સ્ત્રીઓ પ્રત્યે છે ત્યારથી તેના પ્રત્યે પુરૂષ કરતાં ઓછી કાળજી રાખવામાં થતા અન્યાય. આવે છે. તેમના શિક્ષણની અને બીજી એવી કેટલીક બાબતોમાં બેદરકારી બતાવવામાં આવે છે. ત્યારે કેટલીક નાતમાં કપડાં વગેરેની ફેશન દાખલ કરવામાં તેમને હદપારની છૂટ આપવામાં આવે છે. સ્ત્રી અને પુરૂષ વચ્ચે સેવક અને સેવ્યપણને સંબંધ રહેલો છે એવી માન્યતાને લીધે બને વચ્ચે સમાન
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જાતિ અને તેને ઉદય. તાને અને સરખાપણાને ભાવ દર્શાવવામાં આવતો નથી. સ્ત્રી અને પુરૂષ વચ્ચેના સંબંધ ઘણે ગાઢ અને કાયમને હેવા છતાં બંનેને જુદા પ્રકારની ફરજો અદા કરવાની હોય છે તેને માટે જુદી જુદી કેળવણી અપાવી જોઈએ. જે ચીજો પુરૂષો પાસે નથી તેની પૂર્તિ સ્ત્રી કરે છે. સ્ત્રી એ પુરૂષની અર્ધાગના છે. સ્ત્રી અને પુરૂષ બંને પક્ષીની બે પાંખ સમાન છે. એકલા પુરૂષોને કેળવી ઉન્નતિ કરવી એ એક પાંખ વતી પક્ષીને ઉડાડવા જેવું છે. વળી મહાન ગ્લૅડસ્ટનનું વરાન છે કે કઈ પણ દેશની સ્ત્રીઓની સ્થિતિ ઉપરથી તે દેશની એકંદર સુધારણ કિંવા ઉન્નતિની ક૯પના કરી શકાય છે. સ્ત્રીઓ પ્રત્યે જે બેદરકારી રાખવામાં આવે છે તેથી આપણને ઘણું નુકશાન થાય છે. તેમને ઘટતી છૂટ અને સ્વતત્રતા નહિ આપવામાં આવતી હોવાથી તેમની બુદ્ધિને જોઈએ તે વિકાસ થઈ શકતા નથી. વિધવાઓની આથી પણ કડી હાલત છે. કેટલીક નાતમાં તે તેમના ઉપર હદ બહારના બંધને છે. તે કાઢી નંખાવવાં જોઈએ. અને તેમને સુરસ્ત અને અમદાવાદની વનિતા વિશ્રામ જેવી સંસ્થાઓમાં દાખલ કરાવી સેવાના સન્મા ચડાવવાની જરૂર છે. તેથી જ્ઞાતિહિત અને દેશકલ્યાણમાં તે ઘણે મોટો હિસે આપી શકશે. આપણું દેશની સ્ત્રીઓનું મરણ પ્રમાણ વિશેષ છે. તે કારણેની તપાસ કરી તેને નિમૂળ કરવા જોઈએ. તેમને માટે પ્રસૂતિના સમય ઘણા કટેકટીન છે અને તે વખતે ઘવાર સવારોગ, ઝાડો, કે તાવ એવા રોગો લાગુ પડે છે. કારણ કે તે સમયની તેમને રાખવાની પદ્ધતિ ઘણી ખરાબ અને વઢવા લાયક હોય છે. કેટલીક જ્ઞાતિઓ એકઠી મળી જે પ્રસૂતિગૃહ કાઢે તે તેમના ઉપર ઘણે સારે ઉપકાર થાય. સ્ત્રી-પુરૂષ વચ્ચે જ્યાં જ્યાં યોગ્ય હોય ત્યાં સમાનતાનું તત્ત્વ દાખલ થશે તે એક બીજાની અરસ્પર સહાય અને સલાહ લેવાનું લાભદાયી નીવડશે અને પ્રસૂતિનો માર્ગ સરળ થશે. દરેક જણે સાક્ષર શ્રી મણિલાલ નભુભાઈના નીચેના શબ્દો ધ્યાનમાં રાખી સ્ત્રી-પુરૂષ વચ્ચેના સંબંધની તુલના કરવી.
સીઓ નિરંતર પ્રેમદ્વારા શિક્ષણ આપે છે. પુરૂષ એ જનમંડળનું બુદ્ધિસ્થાન-મન છે; પણ સ્ત્રી તેનું પ્રેમસ્થાન-હદય છે પુરૂષ જનમંડળનો નિર્ણતા છે, સ્ત્રી તેને રસા કરી પ્રવર્તાનાર છે; પુરૂષ એ જનમંડળનું બળ છે, પણ સ્ત્રી તેનું લાવણ્ય, આભૂષણ તથા સુખ છે. સ્ત્રીઓની બુદ્ધિ પણ તેમના પ્રેમદ્વારા જ બહાર પડે છે. આમ પુરૂષે બુદ્ધિના અધિષ્ઠાતા છે, તથાપિ સ્ત્રીઓ જ માણસની રસ્ય ભાવનાને કેળવે છે. રસ ભાવનામાંથી જ ચારિત્ર બંધાય છે. પુરૂષનું માન પૂર્વક સ્મરણ થયાં કરે છે, સ્ત્રીના ઉપર અભિન્ન પ્રેમભાવથી લીનતા થાય છે.
સ્ત્રીઓને તેમનું ગૃહરાજ્ય ચલાવવામાં અને તેમની બુદ્ધિ ખીલવવામાં મદદગાર થઈ પડે એવી ચગ્ય કેળવણી અપાવવી જોઈએ. સ્ત્રીઓ અને
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૩
શ્રી આત્માતઃ પ્રકાશ
પુરૂષાને જુદા જુદા કાર્યો કરવાનાં હાવાથી બંનેને એક જ પ્રકારની કેળવણી આપવામાં આવે છે તે અચેગ્ય છે. સ્ત્રી કેળવણીમાં કેટલેાક ફેરફાર કરવાની જરૂર છે અને આ મામતમાં પ્રા. કવેએ સ્ત્રીઓની યુનીવર્સટી કાઢી ઘણી સારી દેશસેવા મજાવી છે. રાંધવાની, ભરત-ગુ ંથણની, બાળકા ઉઠેરવાની, માંદ્યાનો માવજત કરવાની વગેરે એવા પ્રકારની બીજી કેળવણી આપવાથી સ્ત્રીએ ગૃહરાજ્ય ઘણી સારી રીતે ચલાવી શકશે. મહાન નેપાલીયનના કહેવા મુજબ દેશને આખાદ કરવામાં સ્ત્રી કેળવણીની જરૂર છે. આજે જે આલિકાઓ છેતે ભવિષ્યની માતાએ બનશે અને “ ચેગ્ય માતાસા શિક્ષક કરતાં પણ અધિક છે,’ તેના બાળકને ઉછેરવામાં અને કેળવવામાં તેએ ઘણી ઉલટથી ભાગ લઇ:શકશે અને ભવિષ્યની પ્રજાને સન્માર્ગે દોરશે. કેળવણી મળવાથી નહીં જેવી ખાખતની તકરારા કરતાં અને નિંદા કરતાં ભૂલી જશે અને સુધારાને હુાને જે ખેાટા ખ્યાલે તથા દંભી પાષાકે તરફ વલણ છે તે પણ તેની મેળે દૂર થશે. વળી જ્ઞાતિની ફરતી લાયબ્રેરી મારફતે સ્ત્રીઓને ઉપયોગી શિક્ષણ આપીશકશે જ્ઞાતિ હિતનાં કાર્યમાં સ્ત્રીઓને જોડાવાના જો રસ્તાએ કરવામાં આવશે તે તેઓ ઘણા ઉત્સાહથી ભાગ લેશે.
સી
કેળવણી
www.kobatirth.org
સીએ અને દેશસેવા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્ત્રીઓ પણ ઉપર બતાવેલી કેટલીક રીતે પ્રમાણે જ્ઞાતિહિતનાં દરેક કાર્ય માં ઘણું કાર્ય કરી શકશે. તેમને એકલું ગૃહરાજ્ય ચલાવી અટકવાનુ નથી પણ બહારની કેટલીક ચળવળને પાષવાની છે. જનસેવા કરવાને પુરૂષા અને તેમના સરખા અધિકાર છે. અને દેશ સેવાનાં કાર્યોમાં અને સાથે મળી કામ કરશે તે દેશને ઘણા લાભ થશે. સ્ત્રીની અસર માતા તરીકે ભવિષ્યની પ્રજા ઉપર સજ્જડ અને સચેાટ હોય છે. સ્ત્રીએ દેશહિતનાં કાર્યો અંદરખાનેની કરે છે. પુરૂષાને તે નવુ બળ આપે છે. તેમ નામાં જીવનશિકત પુરે છે અને કાર્ય કરવામાં ઉત્તેજન આપે છે. જો આપણા દેશની સ્ત્રીએ સમજતી થશે તે દેશને ધણા લાભ થશે, કારણ કે તેમના કહેવાની અસર પુરૂષ ઉપર ઘણી થાય છે, અને આ રીતે જો વિશાળ ભાવનાએ ખીલવવામાં આવશે તા જ્ઞાતિના ઉદય એની મેળે થશે જ્ઞાતિ ઉદયમાં તેમના હિસ્સા કાંઇ કાઢી નાંખવા જેવા નથી. તેઓને કેળવવાની જરૂર છે અને જો તે કેળવાયેલી હશે તેા ઘણું કરી શકશે. આ દિશામાં મુખઇનું ભગિની સમાજ ઘણી પ્રવૃત્તિ કરી રહ્યું છે. તેનું અનુકરણ કરી જ્ઞાતિએ જે એવી સસ્થાઓ કાઢશે તે જ્ઞાતિ અને દેશસેવાનાં કાર્યો કરવાને સ્ત્રીઓ લાયક બનશે એ ખાચત સમજવુ.
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શાતિ અને તેને ઉદય. જ્ઞાતિ ઉદય માટે આપણે ઉપર કેટલીક હકીકતે વિચારી ગયા. એ સર્વેને સરવાળો કરી અને તેમાં ઘટતે વધતો જરૂરી ફેરફાર કરીને જ્ઞાતિને આદર્શ
બનાવવા પ્રયત્ન કરી શકીશું. જ્ઞાતિની બગડી ગયેલી સ્થિતિ જ્ઞાતિ નવા સુધારવાને જેલી સુચનાઓને જે વ્યવહારિક અમલ કરીશું લેબાસમાં. તે જણાશે કે આધુનિક જમાનાને અનુસરી જ્ઞાતિ બંધારણ
અને તેના કાર્યભારમાં કેટલાક અગત્યને ફેરફાર કરો પડશે. જે જ્ઞાતિઓ જેમ બને તેમ ઓછા ધારા-નિયમવાળી અને નહીં જેવાં બંધનેવાળી હશે તે સર્વોત્તમ ગણાશે અને તે બંધને જ્ઞાતિબંધુઓની સારી સ્થિતિને લઈને ઘટશે એ ધ્યાનમાં રાખવું જરૂરનું છે. જ્ઞાતિ ઉદય માટે વ્યકિત સ્વતંત્રતાની પણ જરૂર છે. એટલે આ રીતે કાબુમાં રહેલી સ્વતંત્રતા ઘણું લાભદાયી નીવડશે.
અત્યાર આગમચ આપણી જ્ઞાતિઓનું જીવનસૂત્ર રૂઢિ છે. આપણે રૂઢિના ગુલામ બન્યા છીએ. સારાસારને વિચાર કર્યા વિના રૂઢિનાં ફરમાનેને શાંતિથા તાબે થઈએ છીએ. હવે તે આપણે દેશના સંજોગે અને સ્થિતિ જોઈ અયોગ્ય અને બિનજરૂરી રૂઢિની એડીઓને તોડવી પડશે. વિચારશીલ પુરૂષ સમજી શકે છે કે જે જ્ઞાતિ એક પણ તસુ આગળ વધવા ઈચ્છા રાખતી નથી તેની અંતે અધોગતિ થાય છે. સમાનતા, ભ્રાતૃભાવ અને સનેહ જ્ઞાતિને વધુ આદર્શ બનાવી જ્ઞાતિ જીવનનું સત્ર ફેરવી અને નવું ઘડી કાઢશે અને તે હવે “ સગવડ અને જરૂરિયાત ” રહેશે.
વળી જ્ઞાતિના લેકમતના અભિપ્રાયના કીમત ગણી તેનો અનાદર નહિ કરવામાં આવે એટલું જ નહિ પણ જ્ઞાતિ માટે બાંધવાના ધારા-નિયમમાં જ્ઞાતિબંધુઓને અવાજ ઉપયોગી લખવામાં આવશે. જ્ઞાતિતંત્ર ચલાવવામાં પણ દરેક જણ પોતાની શક્તિ અનુસાર ભાગ લઈ શકશે. નિઃસ્વાર્થ વૃત્તિથી કાર્ય કરનાર જ્ઞાતિના લોકમતને કાબુ ધરાવી શકશે અને જ્ઞાતિ ઉદય માટે અથાગ મહેનત કરશે.
આ પ્રમાણે જ્ઞાતિ બંધારણ સુધરવાથી અને વિસ્તૃત બનવાથી તે નવા લેબાસમાં આવી જશે.
આપણે ઉપર જોઈ ગયા કે જ્ઞાતિને તેડવા કરતાં તેને સુધારી સારા પાયા ઉપર જ જે મુકીશું તો આપણને ઘણું લાભ થશે. તેના બંધારણમાં અને
ધારા-નિયમોમાં ઉપર પ્રમાણે જે યોગ્ય ફેરફાર કરવામાં આવશે સમાલોચના, તો જ્ઞાતિ સમાજનું એક ઘણું ઉપયોગી મંડળ પુરવાર થશે.
જ્ઞાતિ ઉદયના બતાવેલા રસ્તાઓ પ્રમાણે જે વર્તવામાં આવશે
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
તે તેને ઉદય અને જરૂરિયાત ટુંક વખતમાં જણાઈ આવશે. “ નાશ નહિ પણ સમીકરણ' એ સૂત્રને આધારે આપણે જ્ઞાતિનો નાશ નહિ કરીએ પણ પશ્ચિમના સુધારાઓમાંથી જે આપણને માફક આવે તેને ગ્રહણ કરી અને આ પણી જ્ઞાતિના કેટલાક સડાઓ દૂર કરી, આપણી સંસ્કૃતિ અને પશ્ચિમ દેશની સંસ્કૃતિને નિશ્ચિત કરી જ્ઞાતિને સુંદર અને મેહક લેબાસમાં મુકી શકીશું. જ ઉપર કહેલી સૂચનાઓ મુજબ જે વ્યવહારિક જનાઓ ઘડવામાં આવશે તે જ્ઞાતિ ઉદય સહેલાઈથી થઈ શકશે. તેવા પ્રયત્ન કરનાર જ્ઞાતિબંધુઓ તેમના કાર્યમાં ફતેહમંદ નિવડે એજ પ્રાર્થના.
૩ શાંતિ ! શાંતિ ! શાંતિ! !!
સેવાધર્મના મંત્ર કે
કિt
-
-
- -
-
-
-
શ્રા એરૂલના “The Way of service' માંથી ઉદ્ભૂત.
વિઠલદાસ મૂ. શાહ. “સેવા સમે અવનિતલમાં ધર્મ બીજે ન જાણું.” જો તમે ઇચ્છતા છે કે જે સેવા તમે કરતા હો તે લેકેપગી હેવા છતાં તમારે માટે હાનિકારક ન નીવડે તો તમે તમારા સેવાધર્મને માટે નીચે લખેલા ત્રણ સિદ્ધાંત સ્થિર કરી યે.
(૧) સેવાધર્મને સ્વીકાર કરે એજ સર્વોત્તમ આનંદ છે.
(૨) યાદ રાખો કે તમારા કરતાં કઈ વધારે બલવાન શકિત તમને સેવા માટે સશકત બનાવે છે; તમે તે માત્ર તેના પ્રતિનિધિ જ છે.
(૩) કદી પણ ન ભૂલો કે જે દૈવી અંશે તમારી અંદર રહેલો છે તે બીજામાં પણ રહેલો છે.
એટલું હમેશાં યાદ રાખવું કે તમે બીજાના સંબંધી જે વાતે અથવા વિચાર કરે છે તેવી વાત કે વિચારે તેઓએ પણ કદિ તમારા માટે કર્યો હોય એ સંભવિત છે.
કે તમને કદી કષ્ટ આપે તે યાદ રાખવું કે કષ્ટ પામનાર કરતાં કષ્ટ આપનારને એનાથી વધારે દુ:ખ સહન કરવું પડે છે.
એક વાતની ચિંતા રાખવી કે કોઈ પણ વ્યકિત તરફના તમારા પ્રેમને લઈને તમારી અથવા તે વ્યકિત તરફના મનનું સમતોલપણું નષ્ટ ન થવું જોઇએ. તમારી સેવાથી શકિતમાં વૃદ્ધિ થવી જોઈએ–શકિતને હાસ થાય એ ઠીક નહિ
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪
સેવા-ધર્મના મંત્ર. બીજા લોકમાં સેવા કરવાની વધારે શક્તિ જોઈને ઈર્ષ્યા ન કરશે. ઉલટું તમારે રાજી થવું કે જ્યાં તમારી અપશકિત સેવાને માટે અસમર્થ થઈ પડે છે ત્યાં તમારી મદદ માટે તમારાથી અધિક બળવાન શકિતઓ મોજુદ છે.
તમે કઈને કાંઈ વસ્તુ અર્પણ કરે ત્યારે એવી આશા કદિપણ ન રાખો કે તે માણસ તમારી આપેલી વસ્તુ સદા–સર્વદા પિતાની પાસે જ રાખે. તમે જુઓ કે જે ભેટથી એ મનુષ્યને સુખ થયું છે તે બીજાને પણ સુખી કરી શકે છે ત્યારે ખુશી થાઓ
જ્યારે તમે કેઈને મદદ કરતા હો ત્યારે જે હેતુને લઈને તમારા હૃદયમાં સેવાની પ્રેરણા થઈ હોય તે હેતુમાં તલ્લીન બની જાઓ. એમ કરવાથી તમારો હેતુ સફળ થશે. તમે વધારે સુંદર સહાયતા કરી શકશે.
સેવાના બદલાની આશા ન રાખો. તમે જેને મદદ કરો તે તમારો ઉપકાર ન માને તે ગ્લાનિ ન પામતા. એટલું યાદ રાખો કે તમે જે સેવા કરી છે તે શરીરની નહિ, પણ આત્માની છે. ભલે હોઠ ન ચાલે, પણ તમે આત્માની ઉપકાર-પ્રિયતાના દર્શન જરૂર કરી શકશે.
જેના ઉપર તમે પ્રેમ રાખતા હે તેના પ્રેમની આશા કે ચેષ્ટા બદલામાં કદિ ન રાખતા. જે તમારે પ્રેમ સાચા અને વિશુદ્ધ હશે તે વહેલા મોડા તેના હદયમાં તે પ્રવેશ કરશે અને ત્યાંથી તમને એને પ્રત્યુત્તર મળશે. કદાચ તમારે સ્નેહનો પ્રવાહ મર્યાદિત હોય તો એ ઈચ્છવા જોગ છે કે સામા માણસને દુઃખ નહિ થાય કે આખરે એ નેહપ્રવાહ સુકાઈ ગયો.
યાદ રાખજો કે જે માણસે આત્મ-સંયમની સાધના નથી કરી તે સાચી સેવા નથી કરી શકતો.
જે સેવા બજે ઉપાડી લેવાના બદલામાં બે વહન કરવાની શક્તિ આપીને બેજે હલકો કરે છે તે જ સાચી સેવા છે.
જો તમે ભિન્નભિન્ન વ્યક્તિઓના ભિન્નભિન્ન આદર્શો ઉપર દ્રષ્ટિ રાખીને તે અનુસાર સેવા કરશે તોજ તમે ઉત્તમ સેવા કરી શકશે.
મનુષ્યમાં જે સર્વોત્તમ ગુણે રહેલા હોય છે તેના બળથી જ તે સર્વોત્તમ સેવા કરી શકે છે. સંસારમાં જેટલા મનુષ્ય આશ્રયને પાત્ર હોય છે તેટલા જ સેવાને પાત્ર હોય છે.
પ્રત્યેક ક્ષણ સેવા કરવા માટે યોગ્ય સમય હોય છે. કેમકે આપણને પ્રેમભર્યા કાર્ય કરવાને પ્રસંગ જીવનમાં ન મળે તે પણ આપણાં હૃદયને પ્રેમથી ભરપૂર રાખવાને સમય હમેશાં આપણા માટે તૈયાર જ હોય છે. - જેટલી હદ સુધી મનુષ્ય પોતાના સ્વાર્થને ઓછો વિચાર કરે છે તેટલી હદ સુધી તે જરૂર પોતાની આત્મોન્નતિ તરફ ધ્યાન લગાડી શકે છે. સેવાના
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1 આત્માનંદ પ્રકાશ. નાનામાં નાનાં કાર્યને બદલે સેવાની વધતી જતી શકિતના રૂપમાં સેવકને આપ આપ મળે છે.
કે મનુષ્યની સેવા કરવાને તમે જે માર્ગ ગ્રહણ કર્યો હોય છે તે જે તે મનુષ્યને પસંદ ન હોય તો તમે કોઈ બીજો માર્ગ શોધી લે. તમારો હેતુ સેવા કરવાનો છે તે પછી જબરદસ્તીથી તેના ઉપર તમારી સેવાને ભાર લાદવા એ ઠીક નથી.
કઈ માણસ સાથે તમારે ઓળખાણ હોય કે નહિ, પણ સંકટને સમયે તેને સહાયતા કરવાનું ન ભૂલે. પોતાના સંકટને લઈને તે તમારા લગાઈ સમાન છે. પ્રતિષ્ઠાને લીધે ઉત્પન્ન થતું અતડાપણું એ ગર્વનું એક સ્વરૂપ છે. જેને લઈને સંકટ વખતે દુ:ખી માણસને એક સહાયક ઓછો થાય છે. છે. કદિપણ તમારા મનમાં એવો વિચાર ન કરો કે આજે મેં બીજા લેકને ખૂબ મદદ કરી. છતાં હૃદયમાં ઉંડા ઉતરી જરા તપાસી જેવું કે એ કરતાં વિશેષ મદદ તમે કરી શકત કે નહિ? તેમજ જરા એટલું પણ વિચારવું કે દુનિયાને દુ:ખભંડાર એ છે કરવામાં તમારી મદદ કેટલી બાકી રહી છે?
જેઓ મહાન નેતાઓના સાચા અનુયાયી હોય છે તેઓ પિતાથી ઓછાં જ્ઞાનવાળાની જેટલું જ આજ્ઞાપાલન કરી શકે છે. કેમકે જે મનુષ્યને આજ્ઞા પાલનની ટેવ નથી હોતી તેઓ બરાબર આજ્ઞા નથી કરી શકતા.
તમારી શીખામણ પ્રમાણે આચરણ કરવાની મનોવૃતિ બીજામાં પેદા કરવાને સારામાં સારો રસ્તો એ છે કે તમે પોતે એ શીખામણ અનુસાર આચરણ કરે.
તમે એમ ઈચ્છતા હે કે લોકો તમારા હેતુને સારો જ ગણે તે તમારૂં પણ કર્તવ્ય છે કે તમારે બીજાનાં કાર્યો શુભ હેતુ વડે જ પ્રેરિત છે એમ માનવું.
અપમાનનું મૂળ હલકા સ્વભાવમાં છે; ઉન્નતિશીલ સ્વભાવ પર તેની અસર નથી થઈ શકતી. એટલા માટે મનુષ્યનું અપમાન ત્યારે જ થાય છે કે જ્યારે તે પોતાનું ઉચ્ચ પદ છોડીને અપમાન પામવા યોગ્ય નીચાઈએ આવી પહેચે છે.
બીજા મનુષ્ય સેવા ધર્મ જાણતા નથી અને તમે તે સારી રીતે જાણે છે એટલા માટે તમે બીજા કરતાં વધારે સારા છે એ વિચાર તમારા મનમાં આવે ત્યારે યાદ રાખો કે જે ક્ષણે તમારા મનમાં એ વિચારે પેદા થાય છે તે જ ક્ષણે તમે સેવા-ધર્મને ત્યાગ કરે છે.
આપણું જીવનની ઉગ્રતામાં બીજાને ભાગીદાર બનાવવા એજ સાચી સેવાનું લક્ષણ છે. પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રૂપમાં આપણી જાતને પ્રશંસાપાત્ર દેખાડવા યત્ન કરો એ સાચી સેવા નથી.
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સેવા-ધર્મના મંત્ર.
૧૪૩
પહેલાં કહેવું અને પછી કરવું એની અપેક્ષાએ પહેલાં કરી બતાવવું અને પછી કહેવું એ વધારે સારું છે. પરંતુ સૌથી સારૂં તે એ કે કાર્ય કરીને મૌન ધારણ કરવું.
મનુષ્ય કેટલી સેવા કરી શકે છે તેનું ખરું અનુમાન તેના રાત દિવસના ગૃહજીવન પરથી કરી શકાય છે. તેનાં પુસ્તકે, લેકમાં તેની પ્રતિષ્ઠા, તેનાં સાવ જનિક ભાષણે અને કાર્યો ઉપરથી સાચું અનુમાન કરી શકાતું નથી. જાહેરમાં મોટાં મોટાં કામો કરવાથી કોઈ માણસ મટે છે એમ માનવું ભૂલ ભરેલું છે. આત્મ-સંયમનાં નાના-મોટા કાર્યોમાં (જેની કોઈને ગમ પણ નથી પડતી) મનુષ્યની મહત્તા છુપાઈ રહેલી છે.
જે માણસ પોતાની તમામ શકિતને વિનિયોગ સેવામાં કરી દેવા ઈચ્છે છે તેને યેગ્ય પ્રસંગે સેવા કરવાનું સૈભાગ્ય પ્રાપ્ત થાય ત્યારે તેણે પોતાનું સર્વસ્વ તજી દેવાની તૈયારી કરી રાખવી જોઈએ.
એક મનુષ્ય તમારી સહાયતા અનેક રીતે ઈરછે છે, હવે તમે તેની સારામાં સારી સેવા તેની મનધારી ચીજો આપીને નહિ, પણ એને જે ચીજની જરૂરીયાત હોય તે આપીને કરી શકો છો. આમ કરવાથી તમારી સેવા એક વિશેષ પ્રકારની થઈ જાય છે અને સંભવ છે કે તેને લઈને તે તમારી સાથે નારાજ પણ થઈ જાય. તમારું એટલું જ કર્તવ્ય છે કે તમે એની સેવા એવી રીતે કરો કે તે સ્વીકાર્ય જ થઈ પડે.
જે સહાયતાને પાત્ર એક ખાસ માણસ છે તેને એ સહાયતા આપવાને બદલે બીજાને આપવી તે સાચી સેવા નથી.
જે દિવસનું કામ વધારે સારું હોય તે દિવસને તમારા માટે અધિક ઉજવલ ગણે. દુનિયામાં એક પણ એ માણસ નથી કે જેનામાં કાંઇને કાંઇ ત્રુટિ ન હોય; તે સાથે એ પણ માણસ મળવો મુશ્કેલ છે કે જે કશું ન આપી શકે, એટલે કે જેનામાં એક પણ ગુણ ન હોય.
જ્યારે તમે કેઈની સેવા કરતા હો ત્યારે તેની નબળાઈઓ જોઈને રહીડાઈ ન જશે. તેની નબળાઈને લઈને જ તમને એની સેવા કરવાનો અવસર મળ્યો છે. તેનામાં ત્રુટિઓ ન હોત તો તમારી સેવાની પણ એને જરૂરીયાત ન રહેત.
જેવી રીતે એક દુઃખમય પ્રસંગમાં ભાવી સુખનું સ્વપ્ન છુપાઈ રહેલું હોય છે તેવી જ રીતે હૃદયની પ્રત્યેક નબળાઈ એક દિવસ સગુણામાં વિલીન થઈ જાય છે.
--ચાલુ.
–
એ
–
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માન પ્રકાશ.
એ વર્તમાન સમાચાર.
所创历國SBS
સ્થતી–સાગશર વદ ૬ ના રોજ પ્રાતઃમરણીય શ્રીમાન મૂળચંદજી મહારાજની સ્વર્ગવાસ તિથિ હોવાથી તેઓશ્રીની પાદુકાની પ્રતિષ્ઠા કરી દાદાસાહેબમાં દેરીમાં પધરાવેલ છે. ત્યાં આ મહાપુરૂષની ભકિત નિમિત્તે શ્રી જેન આત્માનંદ સમા (અમારા) તરફથી દાદા સાહેબના જિનાલયમાં પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. તથા આંગી રચાવવામાં આવી હતી.
દર વર્ષે થતું સ્વામીવાત્સલ્ય ચાલુ “આઝાદી” ની લડતની સહાનુભૂતિ અર્થે આ વખતે બંધ રાખવામાં આવ્યું હતું.
અભિનંદન. શ્રી મુંબઈ જેને સ્વયંસેવક મંડળના પ્રમુખ ભાઈ મંગળદાસ નથુભાઈ ખરીદીયા તથા સ્વયંસેવક બંધુ ચીમનલાલ ભાઇલાલ જેને કોમની સેવા કરતા આગળ વધીને દેશની સેવા કરતાં જેલ ભોગવી હાલમાં છુટીને આવ્યા છે. આ મંડળના સભ્યોની જૈન ક્રમમાં સેવા જાણીતી છે, તે સેવા કરતાં આગળ પગલું દેશની સેવા કરવા જતાં સરકારના મહેમાન થયા હતા અમો બંને બંધુઓને હાર્દિક અભિનંદન આપીયે છીયે. સમાજની સેવા કરવાના અજ્ઞાસુઓને આવા દાખલા અનુકરણીય છે.
સ્વીકાર–સમાલોચના. |
શ્રી કેશાજી તીર્થકા ઇતિહાસ-સચિત્ર-સંપાદક વ્યાખ્યાન વાચસ્પતિ મહારાજ શ્રી યતીન્દ્રવિજયજી, પ્રકાશક સાંકળચંદ કીસનાજી તથા જવાનમલ રખવદાસ, હજારીમલ જેરાજી મૂલ્ય સદુપયોગ. આ પ્રાચીન તીર્થને ઈતિહાસ, ભૂતકાલીન તથા વર્તમાન સ્થિતિની હકીકત સાથે ઘણે જ શ્રમ લઈ લેખક મુનિ મહારાજે લખેલ છે. આ તીર્થમાં ત્રણ પ્રાચીન તથા એક અર્વાચીન જૈન મંદિરો છે. એક મંદિર તો ૨૪૦૦ વર્ષનું પુરાણું છે જેના જુદા જુદા વખતે જીર્ણોદ્ધાર થયા છે વગેરે બધી એતિહાસિક હકીકત વાંચતાં જેનદર્શન માટે ગૌરવ ઉત્પન્ન કરે તેવું છે. આવા તીર્થોના ઈતિહાસ પ્રકટ થતાં તેની આખી સંકલના થતાં જૈન ઈતિહાસકારો ઉપયોગી થતાં જેને ઐતિહાસિક સાહિત્ય તૈયાર થાય તેવું છે. સમયાનુસાર પ્રાચીન તીર્થોના ઇતિહાસ પ્રગટ કરવા તથા જ્ઞાનભંડારમાંથી જીણું પુસ્તકો ફરી લખાવવા ને શુદ્ધ કરાવી છપાવવાને જેના દર્શન માટે આ સ્મક પ્રસંગ છે. આ લઘુગ્રંથના લેખક મુનિ મહારાજના શ્રમ માટે જેનકામે આભાર માનવા જેવું છે. મુનિ મહારાજ મારવાડના જીર્ણ મંદિરે પ્રાચીન તીર્થોની ડીરેક્ટરી તૈયાર કરવા વધારે શ્રમ લેશે તેમ વિનંતિ કરીયે છીયે.
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ સભાની વર્તમાન સ્થિતિ.
૧૪૫
કે આ સભાની વર્તમાન સ્થિતિ. $
ગયા વર્ષમાં સભાએ શું પ્રગતિ કરી તેની ટુંકનોંધ આ નીચે આપીયે છીયે. દર વર્ષે આ રીતે સભાની કાર્યવાહીનું સંક્ષિપ્ત વર્ણન આપવાથી આ સભાના દરેક સભાસદ બંધુઓ, સજા ઉપર પ્રેમ ધરાવનાર ભાઈઓ અને હિતેચ્છુઓ વગેરેને જાણ થતાં હવે પછીના માટે સભાની ઉન્નતિ માટે કાંઈ સલાહ, સૂચના કે વિચાર તેઓશ્રી જણાવી શકે તેવા હેતુથી જ આવી રીતે દર વધે ટુંક નોંધ અપાય છે. વિસ્તાર પૂર્વક તે ધારા પ્રમાણે સભાના છપાતા રીપોર્ટમાં આપવાનું હોય છે.
આ સભાને સ્થાપન થયાં આજે પાંત્રીસ વર્ષ થયાં છે. નિમિત્ત ગુરૂભક્તિ અને આત્મિક કલ્યાણ અને ધાર્મિક સેવા જ છે. તેના ચાલતા ઉદેશ પ્રમાણે સભા કાર્ય કર્યું જાય છે. કુલ સભાસદા
- ૧ આ સભાના ચાર વગ માં થઈ ૩) પેટ્રન સાહેબ, ૧૧૦) પહેલા વર્ગના લાઇફ મેમ્બર, ૨૧૮) બીજા વર્ગના લાઇફ મેમ્બરે, ૧૨) ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરે, ૫૩) પહેલા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બરે અને ૯) બીજા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બરો મળી ૪૦૫) કુલ સભાસદો હતાં. ગયા વર્ષમાં કેટલાકને વધારો, કેટલાક સ્વર્ગવાસ પામ્યા, કેટલાક કમી થયા જેથી ગઇસાલની આખર સુધી ૩૯૬) છે. જેમાં ત્રણ પેટન સાહેબો, ૧૧૧) પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, ૨૧૬) બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરે, ૧૨) ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરે, ૪૮) પહેલા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બરે, અને ૯ બીજા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બર, ભાવનગર અને બહાર ગામના મળીને છે. નવા સભાસદો થાય તેના નામો આત્માનંદ પ્રકાશમાં તરતજ પ્રસિદ્ધ કરવામાં આવેલ છે–આવે છે. આ સભામાં જે જે લાઇફ મેમ્બરની જે જે ફી ( લવાજમ ) છે તે જ લઇને તે જ વર્ગમાં દાખલ કરવામાં આવે છે, અને લાઈફ મેમ્બરોને ભેટના પુષ્કળ સારા સારા ગ્રંથનો લાભ અત્યાર સુધી કાંઇ પણ બદલો લીધા સિવાય ધારા પ્રમાણે અપાયો છે–અપાયું છે તે તો અમારા માનવંતા સભાસદોને સુવિદિત છે. ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર અને બીજા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બરેનો વર્ગ કેટલાક વખતથી કમી થએલ છે. લાઇબ્રેરી–કી વાંચનાલય:
આ વાંચનાલયમાં સાત વર્ગો છે. આઠ હજાર વાંચનની ધાર્મિક, નૈતિક, નોવેલ. સંત, ઇરછ અને ધાર્મિક આગમો મળી ગ્રંથ છે. લખેલી પ્રતાનો ભંડાર જે ૧૪૦૦)ની સંખ્યામાં છે, તે જુદો છે. તથા ૫૬ ન્યૂસપેપર ડેઇલી, વિકલી, માસિક વગેરે વગેરે સારા
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૬
શ્રી આત્માનઢ પ્રકાશ
સારા આવે છે. જૈન અને જૈનેતર ભાઈઓ સારા પ્રમાણમાં લાભ લે છે. કક્કાવારી પ્રમાણે હાલમાં વાચકાની સુગમતા ખાતર તમામ મુકેાનુ લીસ્ટ છપાવેલ છે. લાઇબ્રેરીની સુવ્ય વસ્થા માટે, મીસ ક્રૌત્રે, સુખીજ સાહેબ, અને શ્રી ગાયકવાડ સરકારના સેન્ટ્રલ લાઇબ્રેરીના યુરેટર સાહેબ માતીભાઇ આમીન વગેરે અનેક સંસ્થા અને જાહેર પુરૂષોએ ચા અભિપ્રાય આપેલ છે. આ શહેરમાં તેવી સામેરી ખીજી નથી.
સ. ૧૯૮૫ ના આસેા વદ ૩૦ સુધીમાં સાત વર્ગોમાં કુલ પુસ્તકા ૭૨૪૩ શ. ૧૨૦૨૩-૫-૩ ના હતાં, જેમાં ગઈ સાલની આખર સુધીમાં રૂા. ૩૧૩-૮-૦ ના પુસ્તકા ૨૮૩ ના વધારા થતાં કુલ પુસ્તક્રા ૭પર શ. ૧૨૩૩૬-૧૩-૩ ના થયાં છે. જ્ઞાનાદ્વાર ખાતુ–સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતુ—
ચાર પ્રકારે સાહિત્યવૃદ્ધિ સભા કરે છે. ૧ એક સસ્કૃત-માગધી ગ્રંથા, ૨ ગુજરાતી ભાષાના ગ્રંથા, ૩ શ્રી કાન્તિવિજયજી ઐતિહાસિક ગ્રંથમાળા, ૪ શ્રી સીરીઝ ખાતુ, અને સાધુ સાધ્વી મહારાજ તથા જ્ઞાનભંડારાના ખાસ ઉપયાગ માટેનું
સભા તરફથી પ્રકટ થતા ગ્રંથે! સંસ્કૃત-માગધી હાલ અડધી કિંમતે, ગુજરાતી ગ્રંથા મુલ કિંમતે, સીરીઝના પ્રથા ધારા પ્રમાણેની કિમતે મંગાવનારને અપાય છે. સંસ્કૃતના ખપી લાઇક્ મેમ્બરે। અને પેટ્રન સાહેબે મગાવે તેને અને ગુજરાતી ભાષાના તથા સીરીઝના ગ્રંથા બધા સાક્ મેમ્બરેશને વાર્ષિક મેમ્બરાને પાણી કિંમતે ભેટ આપવામાં આવે છે. અત્યાર સુધીમાં શુમારે દોઢસા ગ્રંથે! લાઇફ મેમ્બરેને ભેટ અપાયા છે,
ઉપર અતાવેલા ચારે પ્રકારના ગ્રંથે મળી અત્યાર સુધીમાં રૂા. ૧૮૦૦૦) અઢાર હજારના ગ્રંથા, સાધુ સાધ્વી મહારાજ તેમજ અન્ય સસ્થાઓ, જ્ઞાનભડા વગેરેને ભેટ અપાયેલા છે. લાઇ મેમ્બરેશને અત્યાર સુધી અપાણા તે રકમ જુદી છે. અમારા ધારવા પ્રમાણે હિંદુસ્તાનની કાઇ પણ સસ્થાએ આટલે માટા પ્રચાર અને ભેટનું કાર્યાં કરેલ નથી, તે થવાનુ કારણ ગુરૂકૃપા છે.
સ. ૧૯૮૫ ની આખર સાલ સુધી સંસ્કૃત-માગધી ૭૯, ગુજરાતી ૬૦ તથા ખંતહાસિક છ) મળી કુલ ૧૪૬) પ્રથા પ્રગટ થયા હતા. ગઈ સાલની આખર સુધી સંસ્કૃત ૧) શ્રી વસુદેવ હિંડી પ્રથમ ભાગ તથા ગુજરાતી સુકૃતસાગર યાને માંડવગઢનેા મંત્રી પેચડકુમાર શ્રી સીરીઝ તરીકે શ્રી ચંદ્રપ્રભરિત્ર મળી વધારા થતાં કુલ પ્રથા ૧૪૯) આ સભા તરફથી પ્રકટ થઇ ગયા છે. આ કા સતત ચાલ્યા કરે છે. સીરીઝનું કા સભાએ હાથ ધરતાં રૂા. એક હજાર આપનાર બંધુના નામથી ઉત્તરાત્તર પ્રથા પ્રકટ થતાં હાવાથી જ્ઞાનાહાર સાથે આત્મકલ્યાણ પણ થતું હાવાથી તે રીતની રકમા અત્યાર સુધીમાં પંદર ગૃહસ્થા તરફથી મળી છે. અને આવેા લાભ દરવર્ષે` નવા જૈન બધુ સાહિત્ય પ્રકાશન માટે સભાને તેવી રકમ આપી લાભ લેવા ઉત્સુક બને છે. અનેક ગ્રંથા સીરીઝ તરીકે પ્રગટ થયા છે. સભાને મળતી મદથી અનેક ઉત્તમાત્તમ ગ્રંથા પ્રસિદ્ધ થતાં હોવાથી અનેક
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ સભાની વર્તમાન સ્થિતિ.
૧૪૭ ગૃહસ્થ તરફથી તે લાભ સભાને મળે છે. અને સાહિત્ય વૃદ્ધિ થાય છે. અને થોડા વખતમાં સસ્તું જૈન સાહિત્ય અને બહોળા પ્રચાર અલ્પ કિંમતે સભા કરી શકશે તે નિઃસંદેહ વાત છે.
કેળવણીને ઉત્તેજન–દરેક વર્ષે . ૧૫૦) સ્કોલરશીપ તરીકે રૂા. ૧૨૫) શ્રી ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળાને મદદના મળી શુમારે ત્રણસંહ રૂપિયા અપાય છે, અવકાશે વિશેષ કઈ કરવા સભાની શુભ આકાંક્ષા છે.
આત્માનંદ પ્રકાશ આજે અઠ્ઠાવીશ વષ થી પ્રકટ કરવામાં આવે છે. ઉત્તમ લેખો, પુસ્તકોની સમાલોચના, વર્તમાન સમાચાર અને કોઈપણ માસિક દરેક વખતે જે અત્યાર સુધી નથી આપી શકતું તેવા સારા સારા અનેકવિધ સાહિત્ય, ઉત્તમ મોટા ગ્રંથ વધારે ખર્ચ કરી માસિકની આવક કે કમાણીની દરકાર નહિ રાખી ગ્રાહકોને દર વર્ષે પંચાંગ સાથે ભેટ આપવામાં આવે છે, આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકમાં તેની જાહેરખબર દર વર્ષે અપાય છે. જેથી આત્માનંદ પ્રકાશના ગ્રાહકોની પણ દિવસાનદિવસ વૃદ્ધિ થતી જાય છે.
સ્મારક ફડો–આ સભા હસ્તક શ્રીયુત મૂળચંદ નથુભાઈ કેળવણી ઉત્તેજન સ્મારક ફંડ તથા શ્રીયુત ખેડીદાસ ધરમચંદ નિરાશ્રીત મદદ કંડ ચાલે છે. જેમાં તેના ઉદ્દેશ પ્રમાણે તે તે ખાતામાં સહાય અપાય છે.
શ્રી ઉજમબાઈ કન્યાશાળા–નો વહીવટ આ સભાને તેની કમીટી તરફથી સુપ્રત થયેલ હોવાથી તેને વહીવટ મદદ આપવા સાથે કરે છે.
જયંતીએ–પ્રાતઃસ્મરણીય ગુરૂરાજ શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરની જેઠ સુદ ૮ ના રોજ શ્રી સિદ્ધાચળજી ઉપર જઈ તથા પૂજ્યપાદ ગુરૂવર્ય શ્રી મૂળચંદજી મહારાજની માગશર વદી ૬ શાંતમૂર્તિ શ્રી વિજયકમળસરિઝની આશો સુદ ૧૦ ના રોજ દેવ, ગુરૂભક્તિ, પૂજ, સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરેથી દર વર્ષે ઉજવાય છે.
સભાની વર્ષગાંઠ-પાંત્રીસ વર્ષથી સભાના મકાનમાં દેવ ગુરૂભકિત પૂજા ભણાવવા, સ્વામીવાત્સલય કરવા સાથે ઉજવવામાં આવે છે.
આનંદમેલાપ–દર બેસતું વર્ષે જ્ઞાનપજન સાથે ટીપાટ સભાસદોને આપવામાં આવે છે. જ્ઞાનભક્તિ–દર વર્ષે જ્ઞાન પંચમીને દિવસે જ્ઞાન પધરાવી ભક્તિ કરવામાં આવે છે.
ઉપરોક્ત હકીક્ત તથા નીચેની સભાની લેણદેણુ તથા સરવૈયા સંબંધી હકીકત વહીવટી ચોપડામાંથી જોવા માટે ખુલ્લી છે. દરેક સભાસદોએ સભાએ આવી જેઈ જવું.
-mee–
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ સંવત ૧૮૬ ના આશો વદી ) સુધીને
શ્રી સભાનું વહીવટ ખાતું.
ટે.
શ્રી સભા નિભાવ ફડ ખાતું.
૧૦૩૭ બાકી દેવા. સં. ૧૯૮૫ આખર ૪૦૦) લાઈફ મેંમ્બરો સ્વર્ગવાસ પામતાં
ધારા પ્રમાણે લવાજમ જમા કર્યું ૪૬) વ્યાજ
૯૭૮ાત્ર ખર્ચમાં ખુટતો હવાલે ૫૦૧) બાકી દેવા.
૧૪
૧૪૭
સભાસદની ફી ખાતું,
૧૨૮૪ બાકી દેવા ગઈ સાલ આખર સુધી ૧૨૪૦માર લાઈફમેમ્બરોને માસિક તથા ભેટની ૧૫૭ના વાર્ષિક મેમ્બરોની ફીના
બુક મોકલતાં ખર્ચના ૧૦૭૧ લાઈફ મેમ્બરોના વ્યાજના
મેમ્બરની ઉધરાણી ન પતવાથી ૭૮ સભા નીભાવકડનો હવાલો
માંડી વાળી તેના
૧૦૪૪ ખર્ચ ખાતાનો હવાલો ૨૩૩૫
૨૩રાપાત્ર ૬) બાકી દેવા
૨૩૩યાપાત્ર
પહેલા વર્ગના લાઈફમેમ્બર ખાતું.
૧૧૦૦૦) બાકી દેવા
૩૦૦) નવા મેંમ્બર ત્રણ થયા તેના
૨૦૦) બે સભાસદોને સ્વર્ગવાસ થતાં
નિભાવકુંડ ખાતે લઈ ગયા ૧૧૧૦૦) બાકી દેવા
૧૧૩૦૦)
૧૧૩૦)
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૦૯૦૧) બાકી દેવા
૧૫૦) નવા ત્રણ સભાસદેાની ફ્રીના ૧૧૦૫૧)
૩૦૦) બાકી દેવા
૩૦)
૨૭૮૯ાન
૩૩૪૩)
www.kobatirth.org
આ સભાની વર્તમાન સ્થિતિ.
બીજા વના લાઇફ મેમ્બર.
૧૦)૦ના એસતા વર્ષના જ્ઞાનપૂજનના ૨૦) પરચુરણુ કસર વગેરેના ૯૩ આત્મવીર સભાના પુસ્તકાના ૩૭) આત્માનંદ પ્ર. પુ. ૧ થી ૨૬ ના ૨૨૭)ના પુસ્તકા વેચાણમાંથી ૐ હ્રાંસક્ષના
છાના સંસ્કૃત પુસ્તાના ૧૫૩ા સીરીઝના પુસ્તકાના ૨૨૭)n
બાકી લેણા
૧૧૧૧- પંચપ્રતિક્રમણુના વેચાણુમાંથી ૧૧૮૩૫।। વ્યાજના વધારા પાંચ વર્ષના પર૦) સંસ્કૃત સીરીઝખાતે હતા તેનેા હવાલે ૧૩૯લા સ્તવન સંગ્રહને હવાલે
૬૧૩નાન
ત્રીજા વર્ગના લાઇટ્ મેમ્બર
૨૦૦) સભાસદે સ્વ`વાસ થતાં નિભાવક્ ખાતે લઇ ગયા
૨૫૦)
૧૦૮૦૧) બાકી દેવા
શ્રી જ્ઞાન ખાતુ.
૫૦) એક સભાસદ પાસે ઉધરાણી કરવા છતાં ન પતવાથી માંડી વાળ્યા
@
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૭)
૧૪૯
For Private And Personal Use Only
૧૧૦૫૧)
૪૩૧૬-ના બાકી લેણા ૧૧૨૫ વીમાના ખ ૩૬) ભાડુ વખારનું ૧૫૭ાના માસીક વર્તમાન લાઇબ્રેરી માટે ૨૯૦ના લાબ્રેરી માટે પુ. ખરીદ કર્યાં ૪૩૦)ના પુસ્તક ભેટ આપ્યા
૯૭=
પુસ્તામાં કમીશન આપ્યુ પેપીમાં જા. ખ. ના સ. ૧૯૮૫,-૮૬, પંચાંગના ૩૪૦)ા આત્મા પ્રકાશ પુ. ૨૭ ની ખેાટના ૧૨૫) ઉજમબાઇ કન્યાશાળાને મદદ
પા
૬૭)ના પેકીંગને પરચુરણ ખ
ઉત્તરાન
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૫૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
શ્રી આત્માનંદ ભવન (મકાન )
૧૯૨૬૬ બાકી લેણું ૧૫૦) યાજ ભાડાના રૂ.૫૦૧ બાદ કરતાં ૧૫ના રીપેર ખર્ચ
૧૯૫૭૪ન્ને બાકી લેણા
આત્માનંદ પ્ર. ૫૦ ૨૭ મું.
૬૩ણા લવાજમ ૩૭ના મેમ્બરો પાસેથી ૩૪૦)ો ખેટના તે જ્ઞાનખાતે ઉધાર
૬૩૩ છપાઈ તથા બાઈન્ડીંગ ૩૩૬ કાગળ
૪૦ ના પરચુરણ ખર્ચ તથા વી.પી. ખર્ચ ૨૦૯ પોસ્ટ ખર્ચ ૧૨૯ ભેટની બુકના.
૧૩૪૯
૧૩૪૯
.
શ્રી સાધારણ ખચ.
૬૯૯)શ્ના પુસ્તકો વેચાણમાંથી ડું હાંસલ
૬૯૯ો
૧૨૮)ને બાકી લેણું ૧૬પા ના પરચુરણું ખર્ચ
૨૯૩e ૪૦ પાના બાકી દેવા
૬૯૯ya
શ્રી ઐતિહાસિક સિરીઝ ખાતું.
P
૧૯૫લાના બાકી દેવા ૭૧ પુસ્તકે વેચાણું
૨૦૩૦માલા
૧ણાત્રા સાધારણ ખાતે ? ૨૦૧૩) બાકી દેવા
૨૦૩ પાના
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ સભાની વર્તમાન સ્થિતિ.
૧૫૧
શ્રીસિદ્ધાચળજી ઉપર શ્રીવિજ્યાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજની દેરી
રીપેર તથા જયંતી ફંડ (સાધારણ) ખાતું.
૧૨૫૫) બાકી દેવા
૫૬ વ્યાજ
૧૩ ગોઠીને ૪) રીપેર કરાવવા ચાંદીનું પડ્યું વગેરે ખર્ચના
૧૩૧૧
૧૭
૧૨૯૪) બાકી દેવા
૧૩૧૧
શ્રીમુળચંદભાઈ સ્મારક ફંડ ખાતુ.
૪૨ બાકી દેવા રૂા. ૧૦૦૦) ને બેન્ડ
ટ્રસ્ટીઓના નામે છે તે ઉપરાંત ૬૮૫ વ્યાજ
૩૨) સ્કોલરશીપના આપ્યા ૪૬૯) બાકી દે
૫૦૧)
શ્રીયુત ખેડીદાસભાઈ સ્મારક ફંડ.
૯૦)- બાકી દેવા રૂ. ૧૦૦૦) બે ટ્રસ્ટી. ૧૦૦) ખર્ચના ૧૯૮૫-૮૬ બે વર્ષના એ નામે છે તે ઉપરાંત
૧૦૦) ૫૪2 વ્યાજ
૪૫) બાકી દેવા ૧૪૫)
૧૪૫) આ સભાનું વર્તમાન નાણાપ્રકરણ ખાતું. સં. ૧૯૮૬ ના આસે વદ ૦)) સુધીનું ( સરવૈયું )
S
૩૮૨૦) શ્રીશાન ખાતે જમે. ૧૪૦૭૯લા શ્રીસીરીઝના ખાતાના ૧૦૦૬૬ઠ્ઠા શ્રી પુસ્તકો છપાવવાના ખાતાના.
૧૧૬ શ્રી આત્માનંદ પ્ર. પુ. ૨૮ ખાતે, ૩૬૧) શ્રીપરચુરણ પુસ્તકે ખાતે.
૭૬૪૦નિ શ્રીશાન સંબંધી ખાતાના. ૭૭૫પાના શ્રોસીરીઝના પુસ્તકના. ૮૬૮iાતા શ્રી પુસ્તકો છપાવવાના ખાતાના. ૧૬૫૬૦મા શ્રીપરચુરણું ખાતાના. ૧૯૮૭૧શ્રી મકાન ખાતાના.
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી માયાનક પ્રકારો.
૨૪૨૨૯) શ્રી મેમ્બર ફી ખાતે. ૪૮૦૦) શ્રીઆત્માનંદ ભવન મદદ ખાતે. ૯૬૫૯) બ્રા જયન્તિ સ્મારક તથા ફંડે. ૭૩૩૫ શ્રી સરાણી ખાતાઓ. ૧૦૯ાામાં શ્રી પરચુરણ ખાતાઓ.
૭૪૫૫૮)ભા
૫૭૩૩શ્રી સરાફી ખાતાના.. ૮૭૩)નાં શ્રીમેમ્બરોના ખાતાના. ૧૨૮ી શ્રી પરચુરણ ખાતાઓ. ૦૫ાદ શ્રી પુરાંત.
૭૪૫૨૮પ
૭૪૫૨૮
રકન ફેર
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મુનિ વિહારથી થતાં લાભ.
૧૫૩
મુનિ વિહારથી થતા લાભો.
રામસેન તીર્થની યાત્રા, ડીસા શહેરથી અંદાજ ૧૦ કેસ ઉપર આવેલા પ્રાચીન તીર્થ શ્રી રામસેનની યાત્રા માટે મહારાજશ્રી હંસવિજયજી તથા પંન્યાસજી શ્રી સંપતવિજયજી આદી સાધુઓએ વિહાર કરી કાર્તક વદી ૨ ના દિવસે પાલણપુર બહાર સ્થાનક વાસી શેઠના બંગલે ઉતારો લીધો હતો. ત્યાંથી જામપુરા સુધી શ્રાવક શ્રાવિકાના સમુદાયની હાજરી હતી. વદિ ૫ ના દીવસે ચોખા ગામે પધારતાં પાલણપુરના વતની ઘણું શ્રાવક શ્રાવકાઓ પગે ચાલતાં મહારાજશ્રી સાથે અને કેટલાક રેલમાં આવી. પહોચેલ હતા ત્યાં શ્રાવકના પાંચ સાત ઘર છે. પરંતુ દેરાસર ન હાવાથી બોધ મળતાં ઉપાશ્રયમાં પ્રભુની છબીઓ પધરાવી પ્રાયઃ દરેક ઘરવાળા શ્રાવક શ્રાવકાએ હંમેશાં દર્શન કરવાનો નિયમ લીધો છે, અને એક શ્રાવિકાએ ત્યાં ધર્મશાળા બાંધવા રૂ. ૫૦૦) આપવાની ઈચ્છા પ્રદર્શિત કરી છે.
ત્યાંથી બેલા ગામે આવતાં ત્યાં શ્રાવકના વીસધરો હોવા છતાં દેરાસર ન હાવાથી દેરાસર કરવાનું મુકરર થતા એક બાઈએ ૧૫૦૦ રૂપૈયા આપવાનું સ્વીકાર કર્યું છે, ત્યાંથી ચંડીસરગામે પધારી શ્રી રૂષભદેવ સ્વામીનું ચિત્ય ગુહાર્યું છે.
ડીસા શહેરમાં પ્રવેશ. ચંડીસરથી અનુક્રમે ડીસે પધારતાં ત્યાંના શ્રી સંઘે સામૈયું કર્યું હતું. તે પ્રસંગે પન્યાસ શ્રી કસ્તુરવિજયજી તથા મુનિ શ્રી મંગળવિજયજી શિષ્ય સમુદાય સાથે સામે ગયા હતાં. ત્યાંથી ગીરનારજીની પૂજા ભણાવવામાં આવી ત્યારે મહાન દેરાસર પણ ચિકાર ભરાઈ ગયું હતું. આ ગામમાં પાંજરાપોળ બાબત મહાન ઝઘડો હતો, અને પાંજરાપોળ આક્તમાં હતી. પ્રભુના રથના ઠેકાણે બે પક્ષનાં જુદાં જુદાં તાળાં પડયાં હતાં. નકારશી પણ બંધ હતી, તેથી આખા સંઘ ચિંતાતુર હતો. કારણ કે ઉપધાન માળાને વરધોડે શાંતિથી પસાર થશે કે કેમ તે શંકા ગ્રસ્ત હતું. પણ પન્યાસ સંપતવિજયજીના પ્રયાસથી સમાધાન થઈ ગયું, તેથી બધા સંઘ ખુશ ખુશ બની ગયું છે ત્યાંથી ડીસા કેમ્પ થઈ મહારાજશ્રીએ રામસેન તરફ વિહાર કર્યો ત્યારે કુવા ઉપરની ધર્મશાળાએ મેજીસ્ટ્રેટ સુખલાલભાઈ ત્થા ડીસા કાંપના શ્રાવકે હાજર થયા હતા. માગસર સુદી ૧૦ ના દીવસે રામસેનનું પ્રાચીન ચંત્ય સુહાયું હતું. દહેરાસરમાં ચંદરવા, પુંઠીયા, મુગટ કંડલ અને ચક્ષુઓનું પણ ઠેકાણું ન હતું, તેથી પાલણપુર લખી ચંદરવા પુઠીયા મંગાવ્યાં તથા કારીગરને બેલાવી નવા ચક્ષુ તથા જુના ફેરફાર કરાવી તબેલા
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માના પ્રકાશ
પાપણા ભ્રકુટીયા સુપરસ્ત્રી અમદાવાવાળા હીરાકેાર હૈને તથા-વિજાપુરી શ્રાવિકાએ મુગટ કુલ કરાવી આપવા સ્વીકાયુ". ગામના કુસ પનું સમાધાન થવાથી નાગક્ષ્ા ગામના શ્રાવકે પાંચ સાત ગામના ઢાકાને નાતરી ત્યાં પુજા ભણાવવા પૂર્વક નાકારસી જમાડી હતી. ત્યાંના છાવાના મંદીરમાં એક ધાતુના મેાટા કાઉ સગીયા હતા, તે કેાઈને આપતા નહી પણ મહુારાજશ્રી પાસે ખેલાવી તેને સમજાવતાં તે લેવાનુ યુ પણ તેનાથી ડરતા શ્રાવકાએ ઉડાવવાની હિંમત કરી નહિં, ત્યારે મહારાજ શ્રી, સાધુઓ પાસે ઉપડાવી લાવ્યા અને માન એકાદશીના દિવસે જૈન દેરાસરના લેયરામાં પધરાવ્યા. આ મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા રામસેનના હા રાજ ઘુસેને ૧૦૮૪ ની સાલમાં કરાવેલી છે. આ તોયના જીર્ણોદ્ધારની ખાસ જરૂર છે. દેશસરના અદ્મદ્રાર પાસે કાંટાની વાડ હતી તે કાઢી નખાવી પ્રવેશન રતા સુગમ કરાગ્યેા છે.
ભીમપલી શ્રી ભીલડીયાજીના મહાન મેળા અને મુનિ મહારાજ શ્ર હું સવિજયજીને પ્રવેશ
માગશર વદી ૭ ના દિવસે મુનિમહારાજ શ્રી હું સવિજી મહારજ શ્રી રામસેન તીથની યાત્રા કરી પધારતા નેાકારસી કરવા આવેલા મારવાડી સતૢહસ્થાએ તથા અત્રેના રહિશ શ્રાવક વગે૨ે તથા ડીસેથી આવેલ લેકેએ મહારા જજીનું સ્વાગત કર્યું હતું. આનંદ પૂર્વક શ્રી ભીલડી પાર્શ્વનાથની યાત્રા કરી તપાસ કરતાં ભયરમાં ઉતરવાના પગથીયાની જમણી બાજુએ એક મૂર્તિ તેમના જોવામાં આવી પરંતુ તે મૂર્તિ ઉપર રંગરેગાન કરી અપૂજ્ય બનાવી દિધેલી હતી. તેના નામની પણ માહિતી કોઇ આપી શકતુ નહેતું. તેથી તેના રંગ ઉતરાવી નાખી જોયું તેા દુગ્ધ વણી શ્રી ગાતમ સ્વામીની ભવ્ય મૂર્તિ લેખ ઉપરથી માલુમ પડી. આ મૂર્તિ સવત્ ૧૩૨૪ માં આચાર્ય શ્રી જિન પ્રમેાધ સૂરિજીએ પ્રતિષ્ઠિત કરેલી હાવાથી પૂજનીય બનાવી છે. પાસ દશમીના દીવસે તે પટણા -પાલનપુર ડીસા કેપ અને શહેરના લાક ચારે તરફથી હજારોની સંખ્યામાં ઉતરી પડયા હતા, અપાર પછી વરવાડા ચડયા હતા તેમાં મહારાજ શ્રી હુ સવિજયજી શિષ્ય પ્રશિષ્ય સહુિત તથા પન્યાસ કુમુદ વિજયજી તથા પન્યાસ કસ્તુવિજયજી તથા વૃદ્ધ મુનિ શ્રી વીરવિજયજી તથા મગળ મૂર્તિ શ્રી મગળવિજયજી સહશિષ્ય તથા શ્રીમન નેમીસુરીજીના પ્રશિષ્ઠ તપસ્વીજી આદિ મુનિ મડળ સપ્રેમ વરઘેાડામાં ચાલતુ હતુ ત્રણ દિવસ સુધી લેકે માટે રસાડુ ચાલુ હતું.
તેમજ મારવાડી અને ગુજરાતી ખાઇએ વગેરે શ્રાવિકામ ડળ તેજ પરમાણુ લાભ લેક આન ંદ માનતુ હતુ. દેવદ્રવ્યાદિની ઉપજ સમયેાચિત થઇ હતી (મળેલુ)
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ્યાનમાં લેશો-
સ્થાન બદલ્યું છે.
જૈન સસ્તી વાંચનમાળાની ઑઝીસ ભાવનગરથી પાલીતાણા ફેરવવામાં આવેલ છે. જેથી તમામ પત્રવહેવાર પાલીતાણા કરશે.
આ વર્ષનાં અમારા ગ્રાહકોને મોકલવાનાં ચાર પુસ્તકોનું વી. પી. લવીજમના રા ૩) પેસ્ટ ખર્ચના ૭-૧૧-૦ મળી રા ૩-૧૧ ૦ ના વી. પી. થી પાસે માસમાં મોકલાશે જે સ્વીકારી લેવા વિનંતી છે. ગ્રાહકોની સગવડ માટે દરેક સંસ્થાના જૈન ધર્મના પુસ્તકોના સારા સ્ટેક અમારે ત્યાં રહે છે. જેથી સાથે મંગાવનારને ખર્ચમાં ફાયદો થાય છે. વળી હાલમાં કેટલાંક પુસ્તકોની કિંમતમાં સારે ઘટાડો કરેa છે. મંગાવી ખાત્રી કરશે.
લખે:~જૈન સસ્તી વાંચનમાળા..
કપાલીતાણા-( કાઠીયાવાડ )
રાષ્ટ્રીય પ્રવૃત્તિના મહાન ઉત્સવના લાભાર્થે
છે ઘટાડેલા ભાવો. નચેનાં જૈન પુસ્તકો જેની દરેકની એક ઉપરાંત ઘણી આકૃતિઓ થયેલ છે તેજ તેના ઉપયોગીપણાની સાબીતિ છે, જેની દશ દશ હજાર નકલો ખપી ગઈ છે તેજ તેનો પુરાવો છે તો ભુલાશે તો રહી જશે.
મૂળ કfમત ઘટાડેલા ભાવ જૈન સંજઝાયમાળા ભાગ ૧-૨-૩-૪
૨-૦-૦ ૧-૮-૦ કમ પરીક્ષા ને દેવી ચક્રનો ચમકાર
૨-૦-૦ ૧-૮-૦ તિર્થંકર ચરિત્ર ( સચિત્ર ) આવૃતિ ૨ જી.
૨-૮-૦
૨-e-૦ જૈન કથા સંગ્રહ ભાગ ૧ લે આવૃતિ ૩ જી
૧-૮-૦
૧-૦-૦ મહિલા મહેાદય ભા. ૧-૨ દરેકના ...
૨-૦-૦ ૧-૮-૦ જેન કામ્ સંગ્રહ ભાગ ૭ મે
૦-૮-૦
૦-૬-૦ અમૂદ્રય શિક્ષા ...
૦-૮-૦ ૯-૪-૦ જૈન સુબોધ ભકિતમાળા આવૃતિ બીજી
૦-૫-૦
૯-૩-૦ વૈરાગ્ય શતક ભાષાંતર ...
૧-૮-૦ ૧-૦-૦ ) સૂયગડાંગ સૂત્રનું ભાષાંતર ભાગ
૧-૮-૦ ૧-૦-૦ નિત્ય નિયમની પોથી
૮-૩-૦ ૦-૨-૦ ઉપરનાં પુસ્તકા સિવાયનાં દરેક પુસ્તક જૈન તેમજ જૈનેતર ઘણુ જ કફાયતથી મળશે. વધુ હકીકત સ' રૂ ટપાલથી લખે જુના અને જાણીતા જેન બુકસેલર
બાલાભાઈ છગનલાલ શાહ.– ઠેઃ કીકાભટ્ટની પોળ, મુ. અમદાવાદ.
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Reg. No. B. 431. દાહ હલ: કદ મહાબદારંબકલરનલઠ્ઠહહહાહ@@ ઋગ્રાહક કદ્રવાહહહહતી હાહાહ લ્હાહા મહત્વ 200 ભાર દઈ શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ “એકઝ9-5955999 sha 9898ષ્ણ૭ સહહ 77a +9aકહe" દર માસની પૂર્ણિમાં માએ ગટ નું માસિક પત્ર. છે. પુ. 28 મું. વીર સ -ર૪પ૭ મ સં' . અંક 6 ઢો. જૈન ધર્મની જય. હકાક્ષરદ રહશહહહહહકહલ : 6 ધર્મ સાથે સુસંગત છે. પાતિવત્યમાં પણ તેષ નથી, ઈષ્ટ દેવની ભક્તિમાં છે અન્ય દેવને તિરસકાર નથી, તેમ સાચા ધર્મમાં પર રાષ્ટ્ર પ્રત્યે દ્વેષ કે છે તિરંકાર નથી રહ્યો. પોતાના કુટુંબનું ન્ય રીતે ધારણ પોષણ અને સત્ય છે આ સંશુદ્ધિ થઈ શકે તે માટે તેના નિયંતા બનવુ એ ખરા કુટુંબ ધર્મ છે તેવીજ છે છે રીતે રાષ્ટ્રના ધારણ પોષણ અને રત્વ સંશુદ્ધિ ન્યાય રીતે શક્ય બને તે સારૂ છે જે રાષ્ટ્રને માટે સ્વરાજ્ય મેળવવું તે ખેરો રાષ્ટ્ર ધર્મ છે. આમાં પર રાષ્ટ્રનું રાજય છે થચાવી પાડવાની અધમ યુક્ત વાત નથી. અલબત્ત, આપણા રાષ્ટ્રને પર છે 9 રાજ્યની ધું સરીમાંથી મુક્ત કરવાના પ્રયત્નમાં પર રાજ્યને દેખીતી હાનિ . $ લાગવાનો સંભવ છે. પરંતુ આપણાં રાઈ ના જે માર્ગ ગ્રહુણ કર્યો તે જ ધર્મ યુક્ત હોવાથી તે હાનિ આપણને ર નથી. રાષ્ટ્ર મુક્તિનો માર્ગ છે. 8 અહિં સાના ચહેણ કર્યો છે. કોઈ પણ એક સાદી સરખે વાંકો કયો વિના, હૈં છે તેને ગાળ ઍખી દીધા વિના, મનથી પરાને હે ઇચ્છયા વિના માત્ર શાંત છે પણ જેલત સત્યાગ્રહથી સ્વરાંજય મેળQ 6 કિમ દાવો છે. આ પ્રકારનું છે શું પ્રજા પ્રજા વચ્ચેનું યુદ્ધ જગતના ઇતિહાસમ, તાર આ યુદ્ધના પ્રણેતા , જે હિંદને બકકે જગતના સર્વ ધક સન્ત પુરૂષ છે. યુક્ત હિંસક યુદ્ધને છે છે પણ ધર્મ યુદ્ધ કહેવાનો પ્રચાર છે. તો આતો એથીય વિશેષ ન્યાય યુક્ત અહિં સક યુદ્ધ છે અને તેથી તે સાચેજ ધર્મ યુદ્ધ છે. તેમાં સાધ્ય તેમજ સાધન છે. છે અને ધર્મ યુક્ત છે. આ શુદ્ધ ધમ્મ યુદ્ધના વિજયમાં જૈન ધર્મના પણ વિજય છે. રહેલો છે. કેમકે બનેના મુખ્ય સિદ્ધાંત અહિંસા છે, જેને પોતાના સાચા છે આ અહિંસા ધમને ઓળખે અને આ પ્રેમ યુદ્ધનુ રહસ્ય સમજે તો તેઓ દેશને 8 તારે અને પોતાના ધર્મના દિગ્વિજય કરાવે. " શ્રી ચંદુલાલ કાશીરામ દવે, 5 2225 2ઝ 44 ## # 7 3 ૨aઝષ્ટ્રની -66 68: 65666 3:56 sec 60 For Private And Personal Use Only