________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સર
શ્રી આત્માના પ્રકાર.
ઉપડી ગયા. આમ તે મુંઝવણ વધતીજ ચાલી પણ બાજીનું માંડવું અને હારીને ઉપડી જવું એ સિવાય કાંઈ દેખાય જ નહિ, કાંઈ વિચાર દષ્ટિમાં આવેજ નહિ, કાંઈ નવીનતા ખ્યાલમાં આવે જ નહિ.
કંઇક બાજીઓ મેટા પાયા પર પણ માંડી હશે? કોઈવાર માટી ધમાલ કરી હશે ? કંઈકવાર વાહવાહ પોકરાવી હશે ? પણ આખરે બાજી સંકેલતી વખતે એમાંનું કાંઈ મળે નહિ; ઈદ્રજાળની રમત જેવું બધુ ખલાસ ! અને આપણે તે પાછા ચક્કરમાં જ્યાંના ત્યાં. કોઈવાર શેઠશાહકાર થયા, વ્યાપારની ધમાલ કરી, લાખ કરોડોની ઉથલપાથલ કરી, ચાકરે પર હુકમો કર્યા પણ આખરે ખલાસ!
ઉજજન નગરીની બહાર મેટો સૈન્યનો પડાવ જામ્યો છે. પ્રજાપાળરાજા ગભરાય છે. શ્રીપાળ દેવ સહાયથી રાત્રે પોતાને ઘેર જાય છે. ત્યાં મયણ અને તેની સાસુ (શ્રી પાળની માતા) આનંદ અને ખેદની વાત કરતાં સંભળાય છે તે દિવસે થયેલ અમૃત ક્રિયાના ઉમળકા મયણાને આવે છે, પ્રભાતે થયેલ આહાદ આખો દિવસ ચાલે છે, અને રાત્રે પણ આનંદ રસ રેડે છે, સાસુને તે આનંદની વાત કરે છે અને જરૂર આજે પતિ મેળાપ થવો જોઈએ એવી વાત કરે છે, ત્યાં તેનું વચન સત્ય કરવા શ્રીપાળ બહારથી બારણું ખખડાવે છે. પછી અંદર જઈ માતા અને પત્નીને ખભે અને હાથ પર લઈ પોતાના મુકામે આવે છે.
આખું દ્રશ્ય ભારે મજાનું છે. આ ભાવ કવિ એ ન ભૂલી શકાય તેવા લયમાં ઉતાર્યો છે અને તૂટેલો તાંતણે સહાભ્યાસી પ્રખર વિદ્વાને ઉપાડી લઈ ગાલુ રંગમાં નવીન રંગ પૂર્યા છે. પ્રજાપાળ રાજા પણ વખત વિચારી ગયે. ખભે કુહાડે રાખી તાબે થઈ સામે આવ્યે. પ્રતાપી શ્રીપાળ વિવેક ન ભૂલ્ય. સાસરાને સામે લેવા ઉમળકાથી દોડ અને કુહાડો લઈ લીધો, તેમજ તેમને સિંહાસને બેસાડ્યા.
આ વખતના આનંદનું વર્ણન શું થાય ? બાજી રમનારને બાજી રમતાં આવડતી હતી, વ્યવહાર અને ધર્મ જાગતા હતા, બન્નેના સ્પષ્ટ ખ્યાલે વિવેકસર જાગૃત હતા એટલે એ બાજીમાં ભૂલ કેમ થાય ? આનંદ પ્રસંગને ઉચિત નાટક કરવાનો હુકમ થયો. ત્યાં વિચારણાને માટે મુદ્દો પ્રાપ્ત થાય છે. આ આખું ચિત્ર લખવામાં તે વખત જાય છે; પણ ચિત્ર પટ પર આ બનાવ એક સપાટામાં આવી જાય છે. શ્રીપાળને હુકમ થયા છતાં નાટક શરું થતું નથી. શ્રીપાળની નવે પત્નીઓ, પ્રજાપાળ મહારાજા, પ્રધાન વર્ગ, આખું લશ્કર અને સેભાગ્ય સુંદરી અને રૂપસુંદરી ઉચિત સ્થાનકે બેઠા છે, શ્રીપાળે ફરીવાર હુકમ કર્યો પણ નાટક શરૂ થતું નથી. તપાસ કરતા જણાયું કે આગેવાન નટી નાટક કરતાં આંચકો ખાય
For Private And Personal Use Only
