________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૮૧
www.kobatirth.org
શ્રી ખાત્માન પ્રકારા
ચર્ચા-પત્ર.
વિદ્યાર્થીઓ અંગે.
વિદ્યાથીઓને અંગે ભાઇ મણીલાલ ખુશાલચંદ ગતાંકમાં લખે છે જેને ભાવાર્થ એવા છે કે ચાલુ સમયના વિદ્યાર્થીઓ અનેક ઉપાય કરવા છતાં માનતા નથી તેનુ કારણ શું ?
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ પ્રશ્નના ઉત્તરને અ ંગે ખાળ; વિદ્યાથીએ કે પુખ્ત વિદ્યાથીએ માટે સમજણ આપવાનું મુખ્ય કેન્દ્ર વાતાવરણ જ છે. ખાળક અને વિદ્યાર્થીની આસપાસ શુદ્ધ વાતાવરણ હેાવુ જોઇએ. જે નથી. માબાપે કે શિક્ષકેાના શરમાવવા, દબાવવા કે લાલચે આપવાથી વિદ્યાથીએ કદી સમજી શકવાના નથી, પણ તેના વાલીઓએ તેઓને નવાજ વાતાવરણ અને શિક્ષણ પદ્ધતિ નીચે મુકવા જોઇએ, જે વાતાવરણમાં શિક્ષકા તેમને કેવળ પ્રેમ અને પ્રેમનાજ વશીકરણથી વશ કરી શકે. ખીજું કાઈ વશીકરણ કે મંત્ર નથી જે વડે વિદ્યાથીએ તુરત સુધરી જાય. આ સંધમાં તા. ૨-૬-૨૯ ના નવજીવન' માં મહાત્મા ગાંધીજીએ ‘ આદર્શ ખાલ મંદીર ’ નામના લેખમાં કેટલુક લખેલુ છે જે મને ઉપયેાગી લાગવાથી થાડુંક ઉતારૂં જી.
'
“ બાળકે। આપણી ઇચ્છા-અનિચ્છાએ પણ કંઇક સારી કે ખરામ કેળવણી પામી રહ્યા છે. ”
“ બાળકાને લિપિજ્ઞાનમાં રોકવા એ તેમના મન ઉપર અને તેમની બીજી ઈંદ્રિયા ઉપર દબાણુ મુકવા ખરાખર છે. ’’
“ ખાળક અક્ષરજ્ઞાન પામે તે પહેલાં તેને પ્રાથમિક કેળવણી મળી જવી જોઈએ, આમ કરવાની આ ગરીબ મુલકમાં અનેક વાંચનમાળા અને આળાથીઆના ખર્ચ માંથી અને અનર્થ માંથી બચી જવાય
""
“ધારા કે એક માતારૂપી સ્ત્રીના હાથમાં પાંચ બાળક આવ્યા છે. આ માળકેાને નથી ખેાલતા કે ચાલતા આવડતુ. પહેલા પાઠ તેમને ઢગમાં લાવવાના હશે. માતા તેમને પ્રેમથી નવડાવશે. કેટલાક દહાડા સુધી માત્ર વિનેાદજ કરશે અને અનેક રીતે જેમ આજ લગી માતાઓએ કર્યું તેમ માત્ર બાળકને પાતાના પ્રેમપાશમાં માંધશે અને જેમ નચાવવા માગે તેમ નાચતા ખાલકોને શીખવી દેશે ” કૈાશલ્યાએ મળરામના પ્રત્યે કર્યું તેમ માતા બાળકેાને પાતાના પ્રેમપાશમાં બાંધશે.
*,
જ્યાં લગી એ મળકા સ્હેજે સાફ થયા નથી, તેમનાં દાત, કાન, હાથ, પગ જોઈએ તેવા નથી થયાં, તેમના ગધાતા કપડા જ્યાં સુધી નથી મદલાયા, જ્યાં
For Private And Personal Use Only