________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુજનતા અને સુસ્વભાવ.
૨૮૧ આપણું દુ:ખ વધારવામાં નિમિત્ત બનીએ છીએ. બીજી બાબતોના સંબંધમાં તે આ અસંતોષ વધારે હાનિકારક નથી થતો; પરંતુ ખાસ કરીને દ્રવ્ય સંબંધી અસંતેષ બહુ ખરાબ અને નુકશાનકારક છે. દ્રવ્ય સંબંધીને અસંતોષ માણસને લોભી બનાવી મુકે છે અને લેભી મનુષ્ય ઘણે ભાગે વિવેકશૂન્ય બની જાય છે.
કેટલાક મનુષ્યને સ્વભાવ એટલે બધો ખરાબ હોય છે કે તેઓ હમેશાં નિરાશ અને મુખ્યત્વે કરીને દુઃખી જ રહે છે. એવા લોકોએ સમજવું જોઈએ કે નિરાશ રહેવું એ મોટી ભૂલ છે એટલું જ નહિ પણ તે અકર્મણ્યતા અથવા કાયરતાનું ચિહ્ન છે. જે મનુષ્ય કર્મય, સાહસિક અને પરિશ્રમી હોય છે તે કદિ પણ નિરાશ થતો નથી, તે ઉપરાંત જે મનુષ્ય નિરાશ હોય છે તે નિરૂત્સાહી પણ બની જાય છે અને નિરૂત્સાહ કાર્યસિદ્ધિ અથવા સફલતામાં બાધક બને છે. પરંતુ જે મનુષ્યનાં હદયમાં આશાનો નિવાસ હોય છે તે પોતાના ઉત્સાહ અને સાહસના બળથી આગળ વધ્યે જાય છે અને છેવટે સફલ–મનોરથ બને છે. જે બરાબર વિચાર કરીએ તો આપણને જણાશે કે આશા એજ બળ છે. નિરાશ મનુષ્યનું હૃદય તો ભગ્ન થઈ ગયેલું અને બળ વગરનું હોય છે. આશાજ મનુષ્યને વિચારશીલ બનાવે છે અને કાર્યસિદ્ધિના સારા સારા માર્ગો બતાવે છે; પરંતુ નિરાશા મનુષ્યને ભ્રમમાં નાંખી દે છે જેથી મનુષ્ય અનેક ભૂલ કરી બેસે છે. મનુષ્યને દૂરદશી" બનવામાં પણ આશાની ઘણું સહાયતા મળે છે.
આશાવાદી બનવું એ મોટા સભાગ્યની વાત છે. આશા એ એક સર્વોત્તમ ઈશ્વરી બક્ષીસ ગણાય છે. ઘણા મનુષ્યના હૃદયમાં અનેક પ્રસંગે આશાનો જ નિવાસ રહે છે જેને લઈને સંસારનાં બધા કાર્યો થાય છે. જે લોકોની પાસે કશું બળ નથી હોતું તેઓ પણ આશાના અવલંબથી જ જીવે છે. દીન, દુ:ખી અને દરિદ્ર મનુષ્યને માટે તે આશા એજ જીવન છે. સંસારના સઘળાં મહાન કાર્યો આશાને આધારે જ થાય છે. ભણવા ગણવાનું કામ, પૈસા કમાવાનું કામ, અને બીજાં અનેક કાર્યો આશાના આધારે જ થાય છે. ભવિષ્યમાં સુખ અથવા લાભ થશે એવી લોકે આશા રાખે છે અને એને આધારે જ તેઓ સઘળાં કાર્યો કરે છે. સાંસારિક કાર્યને સંચાલન કરનાર પ્રધાન શકિત આશાજ છે. જે આશાનું અવલંબન ન હોય તે તો ભવિષ્ય નરક તુટ્યજ થઈ જાય. જે આશાનું આટલું બધું મહત્વ છે તેને ત્યાગ કરીને નિરાશ બનવું એ મેટી મૂર્ખાઈ છે અને તેને પોતાના પગમાં જ કુહાડી મારવા જેવું છે.
સંપુર્ણ
For Private And Personal Use Only
