________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માનંદ પ્રાપ્તિને માગ. શ્રેય અર્થે. પિતાનાં કાર્યનું પરિણામ જેવું તે પણ વાસના છે. આ વાસના સુક્ષ્મતર છે. છતા ભયકારો છે. આપણે કોઈ પણ માનવીનું કલ્યાણ કરીએ છીએ ત્યારે તેનું પરિણામ જોવાની જે ઈચ્છા રહે તે પણ વાસના છે. કારણકે આપણને કર્મના કાયદામાં વિશ્વાસ નથી. આપણે એક અમુક કાર્ય કે ક્રીયા કરી એ તે તેનું અમુક પરિણામ તો આવેજ. જે શુભ કાર્ય કરેલું હોય તે શુભ પરિણામ આવે છે, જે અશુભ કાર્ય કરેલું હોય છે તો અશુભ પરિણામ આવે છે. બદલાની આશા રાખ્યા સિવાય કાર્ય કરવાની જરૂર છે. પછી તે કાર્ય નાનુ. હોય કે મોટું હોય. કાર્ય કરવાને ખાતર કાર્ય કરવું જોઈએ. સત્યને ખાતર કાર્ય કરવું જોઈએ. બદલાની ઈચ્છા રહિત કાર્ય થવું જોઈએ. આપણને સમાજ કે લોકસેવા વહાલી હોય તે તે કરવી પણ તેમાં કીર્તિને ખાતર નહિ પરંતુ અર્પણ ભાવથી કરવો. પૂર્ણ રીતે પોતાની જાતને, પોતાના ઈષ્ટદેવને, ગુરૂદેવને અર્પણ કરી તેની આજ્ઞા પ્રમાણે કાર્ય કરતા શીખવું એ વાસના શુદ્ધિને માર્ગ છે.
કેટલીકવાર પોતાનું ડહાપણ બતાવવા ખાતર બોલવાની ઈચ્છા થાય છે. જીહાદ્વારા એ વાસના પ્રગટ થાય છે. પરંતુ બોલવું એ સત્ય છે, પ્રિય છે, હિતકર છે કે નહિ તે ધ્યાનમાં રાખીને બોલવું જોઈએ. આ નિયમ પાળવો બહુ કઠણ છે. જીભને વશ રાખી માન્ય રાખવું એ અતિ મુશ્કેલ છે. પણ આત્માનંદ પ્રાપ્તિના માગ પર જનારે વાકસંયમત્રત–ભાષાસમિતિ પાળવી જોઈએ. આ માટે સાધકે નાની નાની બાબતોમાંથી આ ટેવ પાડવાની શરૂઆત કરવી જોઈએ. કારણ વગર નહિ બલવું. ઓછું બોલવું, બનતા સુધી શાંત રીતે સાંભળવાની ટેવ પાડવી. ખાસ કોઈ અગત્યના નિયમનો ભંગ થતો હોય, સત્યના નિયમનો ભંગ થતો હોય તે બેલવું, પણ તે નમ્રતાથી, શાંતિથી અને થોડા શબ્દમાં બેલવું. વાકસંયમ વ્રત પાળવાની અતિ આવશ્યકતા છે. આજકાલ કુથલી કરવાની ટેવ બહુ વધી ગઈ છે. કોઈ માણસ માટે કંઈ બોલીએ છીએ તે સાચું છે કે નહિ તેની ખાત્રી ન હોય તે પણ ગપાટા હાંકીએ છીએ. જન સમાજ માં ગેરસમજ ફેલાવી અનેકને વિખવાદ કરાવનાર, અનેકમાં અવિશ્વાસના બીજ રોપી કલહ-કંકાસ કરાવનાર, અનેકને જુદા પાડી એકબીજાનો પ્રેમ નૂન કરાવનાર બે લવાની ટેવ છે. નવરાં બેઠાં એટલે વાત કરવી એ સામાન્ય ટેવ પડી ગઈ છે. સાધકે આ બાબતથી બહુ સંભાળથી ચેતવાનું છે, કારણકે જ્યારે ત્યાગવૃતિ લેવાના પ્રસંગ આવે છે ત્યારે વાકસંયમીપણની ખાસ જરૂર રહે છે.
પદ્રવ્યની, પરસ્ત્રીની, વૈભવ વિલાસની, સંતતિની, કીર્તિની, સત્તાની ઇરછા ઓનો ત્યાગ કરાય તો જ આત્માનંદ પ્રાપ્તિ થાય. આમાનંદ પ્રાપ્તિના માર્ગ પર જનારે દરરોજ બારીકીથી નિરીક્ષણ કરવું કે પિતામાં કઈ કઈ જાતની વાસનાઓ
For Private And Personal Use Only
