________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સુખ દુ:ખના પ્રકાર પણ ઉચ્ચ. જ્યારે વાસનાને ક્ષય ત્યારે મનાતા સુખ દુઃખને પણ ક્ષય. વાસના ત્યાગી એટલે સુખદુ:ખ ત્યાગ થયાં. ત્યારે માનવીજ ખરેખર ત્યાગી વૈરાગી બને છે. તે માર્ગ પર જવા માટે ધીમે ધીમે સંસારી જને આત્માનંદ પ્રાપ્તિના માર્ગ પર જવું હોય તો સંસારની તે વાસનાઓને પણ ત્યાગ કરતાં જવું જોઈએ. એટલે કે વાસનાને વિશુદ્ધ બનાવતાં જવું અને અંતે તેને ત્યાગતેની મેળે થાય,
આપણી જેવા સામાન્ય માનવીને સંસારમાં લટકાવી રાખતી બે મુખ્ય વાસના છે. એક દ્રવ્યની વાસના અને બીજી સતાની વાસના. બાલકથી તે વૃદ્ધ પર્યતમાં છેડે યા વધતે અંશે દ્રવ્યની વાસના રહેલ હોય છે. પ્રત્યેક વસ્તુને સદ્ ઉપયોગ પણ થાય છે અને દુરૂપયેાગ પણ થાય છે. સદ્ ઉપયોગ કે દુરૂપયેગ થાય તે વાપરનારના પર રહેલ છે. ધન થી અનેક જનનું કલ્યાણ કરી શકાય. ધનના મદમાં અનેકના પર ધનના સામર્થ્યવડે જૂલમ પણ થાય છે. ધનથી અસંગ રહી ધનનો . સદ્દઉપયોગ કરતાં થવું એ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવાને આપણે ઉદ્દેશ છે. સત્તાથી અનેકનું શ્રેય કરી શકાય. આપણી જીભના એક વચનથી અથવા તે આપ કલમના એક લખાણથી અનેકનું કલ્યાણ થઈ શકે, તેમજ અનિષ્ટ પણ થાય—સત્તાનો મદ બર છે. સત્તા આવે ત્યારે સમતોલપણું જાળવવું એ સહેલું નથી. દ્રવ્ય અને સત્તા એ બન્નેનું આત્મા જરા પણ સમતલપણું છે કે તરત તેને નીચે ઘસડી પાડવાને અહેનિશ તૈયાર હોય છે. સત્તા અને દ્રવ્યને તે સ્વભાવ છે. છતાં પણ તેનાથી અસંગ રહી તે વસ્તુઓનો પણ સઉપગ કરી, અનેક મનુષ્યનું કલ્યાણ કરવામાં–તેનો ઉપયોગ કરવામાં વીરતા સમાયેલ છે. જેવી રીતે જ્ઞાન એ શક્તિ છે, તેવી જ રીતે આ સંસારમાં સત્તા અને દ્રવ્ય એ પણ શક્તિ મનાયેલી છે. તેનો પણ જ્ઞાનની જેમ ઉપયોગ કરવો જોઈએ. પણ એ કયારે બને ? એ વિશુદ્ધિના માર્ગ પર ક્યારે જવાય ? જે અસંગ બનાય તે–પ્રસંગ બનવું એટલે વિવેક વાપર. સન અને અસત્ વસ્તુને ભેદ સમજી તે પ્રમાણે જીવનમાં વર્તવું. ઘણીવાર એવું બને છે કે આપણે સમજીએ છીએ કે આ સતુ છે અને આ અસત છે, છતાં પણ તેને વર્તનમાં મૂકી નથી શકતા અને તેથી અસંગ પણ બની શકતાં નથી. જેટલે અંશે વતનમાં મૂકાય તેટલે અંશે અસંગ બનાય છે. સત્ અને અહર્નિશ વિચાર કરી તે પ્રમાણે વર્તન કરવાથી વાસનાનો લોપ થાય છે. અંદગીની નાની નાની બાબતમાંથી અસંગ થવાની શરૂઆત થવી જોઈએ. ભગવાન મહાવીરસ્વામીને પગલે ચાલી સ્વપર માટેની મુક્તિનો પ્રયત્ન થી જોઈએ. અનેક મહાત્માઓ, તીર્થકરો જેઓએ મુકિત મેળવી છે, તે એકલા પિતાને ખાતર નહિ, પણ સાથે અન્ય જિનેના કલ્યાણ અથે, અખિલ માનવજાતના
For Private And Personal Use Only
