________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી તીર્થકર ભગવાનના કલ્યાણક ઉજવવાને પ્રસંગ
શ્રી તીર્થંકર ભગવાનના કલ્યાણક ઉજવવાનો પ્રસંગ.
જયતિ અને કલ્યાણકની એકતા. ભવ્ય સુજ્ઞો ! પ્રમાદ ત્યજે અને આર્થિક સ્થિતિ ઉન્નત કરવાની સાથે સાથે ધાર્મિક દશાને પણ ધ્યાનમાં લે. આજના જમાનામાં જયતિ શબ્દ આ બાલ ગોપાળ પ્રસિદ્ધ છે ત્યારે કલ્યાણક શબ્દને આપણામાંની બહુ જુજ વ્યકતીઓ સમજતી હશે. બન્ને શબ્દને માયને તાત્પર્યરૂપે એકજ જયન્તિ શબ્દ જ્યારે સર્વોત્કર્ષ બતાવે છે ત્યારે કલ્યાણક શબ્દ ત્રણ જગતના જીવોને સુખ આપવાને ઉત્કર્ષ બતાવે છે, આ બાબત નાગણ ચૈત્ર જ પIM પર્વ એ વચનથી શાસ્ત્રસિદ્ધજ છે, આ સર્વોત્કર્ષનું નામ જ જયક્તિ કહો કે કલ્યાણક કહે બન્ને તાત્પર્ય રૂપે એકજ છે. ગુર્નાદિક મહાપુરૂષોની જયન્તિ ઉજવવામાં પણ વિવક્ષિત સદ્ગણ વિષયકજ ઉત્કર્ષ બતાવવાને ઈરાદે રખાય છે, સત્કર્ષને વિતરાગ ભગવાનને જ દર્શાવાતું હોવાથી ખાસ પારિભાષિક કલ્યાણક શબ્દથી તેને વ્યવહાર કરાય છે, આ ઉપરથી સમજી શકાશે કે જયન્તિ જ્યારે સાધારણ અસાધારણ ગુણે માટે ઉજવાય છે ત્યારે કલ્યાણક અસાધારણ ગુણે માટેજ ઉજવાય છે.
જયન્તિ અને કલ્યાણકની ભિન્નતા. જ્યારે જયતિ ઉજવવાનો રીવાજ સર્વ સાધારણ થઈ પડેલો છે, ત્યારે કલ્યાણકને જેઓએ ચાર વાતિકર્મક્ષય કરી કૈવલ્ય દ્વારાએ 'કાલાકના ભાવ જાણી સમ દષ્ટિથી સર્વ વણેને અને દેવાદિને બોધ આપી તીર્થકરપણું સાર્થક કર્યું તેને માટેજ ઉજવી શકાય છે, આજ જયન્તિ અને કલ્યાણક એ બન્નેને ઉદ્દેશ વિષયક ભિન્નતા હોવાથી પ્રત્યક્ષ ભેદ છે, કલ્યાણક ઉજવવાથી શું લાભ છે તે હવે તપાસીયે–
કલ્યાણક ઉજવવાને પ્રકાર. કલ્યાણકાના મેલાવડા કરવાથી તીર્થકર મહારાજાઓમાં કયા કયા કૈવલ્ય આદિ અસાધારણ ગુણ હતા? તે ગુણ તેઓએ કેવી રીતે મેળવ્યા? તેમનું વર્તન અને કથન કેટલું વિલક્ષણ અને અસાધારણ પણે અવિસંવાદી હતું? તે જાણવાનું અને કાલાનુસાર તેનું કેટલેક અંશે અનુકરણ કરવાનું બની શકે છે. હાલના સમયમાં વ્યાપારનું પ્રવૃત્તિ વિલક્ષણ હોવાથી ફુરસદ બહુજ કમ મળવાથી હંમેશાં ચાલતા પૂજાદિ કાર્યોમાં લાભ લઈ બોધ મેળવવાનું અલ્પ જીથી બની શકે છે ત્યારે ખુદ પિતાના ઈષ્ટ દેવના સદગુણો અને તેનું ચરિત્ર જણાવી ઉછરતા જૈન વર્ગમાં આતિક્તા જમાવવાને માટે આવા મેલાવવાની જરૂરીઆત સુજ્ઞ જને જોઈ શકશે. કલ્યાણક
For Private And Personal Use Only
