________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ધર્મશિક્ષણ. = “આપણું વર્તમાન કેળવણીમાં ધમ શિક્ષણની ખામી છે, એવી ફરિયાદ આજકાલ ચારે તરફથી સંભળાય છે, પણ એ ફરિયાદ ટાળવાના માર્ગ બહુ સહેલા નથી. આપણું રાજકર્તાઓએ ધર્મતટસ્થનું વ્રત લીધું છે, એટલે તેઓ તરફથી સરકારી શાળામાં ધર્મ, શિક્ષણ દાખલ કરી શકાય તેમ નથી, દેશી રાજ્યમાં એ દાખલ કરી શકાય-પણ અનેકધર્મા, વિદ્યાથીઓની શાળામાં માત્ર સામાન્ય ધર્મના મૂળ તત્વોનું તારણ કે ઐતિહાસિક નિરૂપણ તે ઉપરાંત અધિક સાધ્ય નથી અને તેમાં પણ કોઈ ધર્મવાળાઓને લેશ પણ લાગણી ન દુઃખાય એવી સંભાળ લઈ કામ કરવું અતિ કઠિણ છે, પણ ધાર્મિક પ્રગતિ માટે આટલું શિક્ષણ બસ નથી. સર્વ ધર્મમાં સામાન્ય ત જેવા એ ધાર્મિક ઉદારતા સંપાદન કરવા માટે સારું છે, પણ એમ કરનારની વાસ્તવિક સ્થિતિ પગથી વિનાના વિશાળ મેદાનમાં ચોતરફ નજર નાંખતા ઉભેલા મનુષ્યના જેવી છે. ધાર્મિક પ્રયાણ કરવા માટે તે અમુક ધરી ! પંચનો સ્વીકાર કરવાની જરૂર છે. તમે પૂછશે કે વર્તમાન સમયમાં વળી “પંથ” કેવા? ' આનો ઉત્તર હુ એટલોજ આપીશ કે દરેક જણ પોતપોતાની ખાનગી ગલી કાઢે તે કરતાં ! બારી પંથે ચાલ્યો જાય એ પરમાર્થને પ્રાપ્ત કરવાને વધારે સહેલે અને સહીસલા ને ન ! માર્ગ છે. પવન ખડક સામે વાતે હોય તે એવા પવનમાં પણ આપણી હોડી નાંખી એને ખડક સાથે અથડાવા દેવી એમ મારું કહેવું નથી; પણ યાજ્ઞવલક, વ્યાસ, શુક, નારદ, મહાવીર, બુદ્ધ, શંકર, રામાનુજ, વલ્લભ આદિ દરેક ધર્મના પ્રરિ & પ્રાચીન નાવિકને સૌ નૌકા સેપીએ તે ખડકને જરા પણ ભય નથી. તેઓ કુશળ નાવિક છે. આપણી તેની સામર્થમાં દૃઢ શ્રદ્ધા જોઈએ. આપણી શાળાઓના શિક્ષણમાં આ મહાત્માએ સાથે આપણું કાંઈક ઓળખાણ કરાવવામાં આવે છે–પણ એ શિક્ષણ કેવળ બુદ્ધિની ભૂમિકામ હાઈ એ થકી સમર્પણનો ભાવ આપણામાં પ્રેરવામાં આવતા નથી, પણ જેમ પ્રભુને આત્મા નિવેદન કર્યા વિના પ્રભુની મીઠાશનો અનુભવ થતો નથી, તેમ ઉપર કહેલા નાવિકને આપણા કર સોંપ્યા વિના તેઓમાં આપણને ઉદ્ધારવાનું કેવું બળ છે એ સમજાતું નથી. “આ જાતનું સમર્પણ ઉત્પન્ન કરવા માટે તેઓના ગ્રન્થાત્માનું આપણને અનિશ પરિશીલન જોઈએ, એ પરિશિલન કરાવવા માટે ખાસ ધાર્મિક શાળાઓ જોઈએ, શાળાએ તે કેવળ બાળકોને માટે જ નહિ, પણ યુવાન અને વૃદ્ધ જનેને માટે પણ જોઈએ, કારણ કે પ્રભુનાં જ્ઞાનમાં સૌ બાળકજ છીએ, એના ઉપદેષ્ટા પુરૂષે તે માસિક પગારની દૃષ્ટિવાળા શિક્ષકે કે ધન સત્તા આદિની એષણાઓથી ભરેલા અર્ધ સંસ્કારી આચાર્યો નહિ; પણ સાદું જીવન ગાળતા અને પ્રતિદિન પિતાને ધાર્મિક અનુભવ વધારે ઉંચ્ચ, ગંભીર અને વિશાળ કરતા જતા એવા પરોપકારી વિદ્વાન સજજને જોક્કએ.” “આપણે ધમ માંથી . For Private And Personal Use Only
