________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir સત્યનિષ્ઠા. “જડ અને ચેતન એ ઉભય પદાર્થોમાં મૂળ શું સત્ય ઓતપ્રોત થયેલું છે તે શોધવાને પ્રયાસ ઘણા પ્રાચીન કાળથી થતો આવ્યો છે. આપણા આર્ય શાસ્ત્રકારોએ શાસ્ત્રોમાં તેની શોધોને મહત્વની ગણું ખાસ વર્ણવેલી છે. જડ સોનાની શુદ્ધતા શોધવાને તેને પુનઃ પુનઃ તાપમાં નાંખવામાં આવે છે તેમ ચેતનવાળા મનુષ્યની શુદ્ધતા તપાસવાને અનેક પ્રકારની રનાં દુઃખ-તન અને મનનાં દુઃખો વડે તેને તપાસવામાં આવે છે, અને જે એ કસેટીમાંથી પાર ઉતરે છે તેને સત્ય, શુદ્ધ માનવામાં આવે છે. દુનિયાના ઇતિહાસમાં જુદે . જુદે પ્રસંગે મનુષ્યની કસોટી થયેલી જોવામાં આવે છે. જ્યાં જ્યાં મનુષ્ય પરસ્પરના કે વ્યવહારમાં જે જે પ્રકારે હૃદયના જુદા જુદા ભાવોનાં રહસ્ય માન્યાં ત્યાં ત્યાં તે તે ભાવ કેટલે અંશે કસોટીમાંથી પાર ઉતરે છે તેની પ્રકૃતિએ કસોટી કરેલી છે. જે જે પુરુષો બે પિતાના હદયના માનેલા ભાવોને સત્યમાની તેના યથાર્થ નિર્વહણને અર્થે પિતાના અત્યંત પ્રેમવાળા સંબંધને ભોગ આપ્યો છે, પોતાના પ્રાણની પણ પરવા રાખી નથી તે તે પુરૂષે દુનિયામાં મહાન દેવી તરીકે આજે પૂજાય છે. હિન્દુઓનાં શાસ્ત્ર એમ કહે છે કે જેઓ સત્યનિષ્ટ છે તેઓ મન, વાણી અને કર્મથી ધારે તે કરી શકે છે. સત્યનાં બળપર ઝઝુમનારાને વશ દૈવી શક્તિઓ પણ રહે છે. તેઓનું સત્ય મનથી એક, વાણીથી બીજું, અને કર્મથી ત્રીજું હોઈ શકતું નથી. એવાને તે શા સ્પષ્ટ રીતે દુરા મા ગણે છે. જે આ ત્રણમાંથી એકનો પણ વિરેધી હોય તે સત્યનિષ્ટ છે શકે નહિ. હદયથી માન્યું, વાણથી ઉચ્ચારાયું, અને તે જ પ્રમાણે સદા સવંત્ર કર્મથી થયું તે સત્ય છે. હૃદયથી એમ માન્યું કે પિતાની આજ્ઞા પાળવી તે પરમ ધર્મ છે, હૃદયથી એમ માન્યું કે મારું ચારિત્રય શંકાથી રહિત હોવું જોઈએ, હૃદયથી એમ માન્યું કે મારો પ્રેમ એક જ સ્ત્રીને અપાય છે, તો પછી એ માન્યતાને વચન અને કર્મને અનુકૂળ કરવી જ જોઇએ....મન, વાણી અને કર્મથી સતીઓએ શિયળને શ્રેષ્ઠ માન્યું અને તેથી એટલું બળ પ્રાપ્ત કર્યું કે તેમને અગ્નિ સ્પર્શી શકતો નથી, મોઢેથી તે જે બોલે તે ફળતું હતું, અને શિયળની કિંમત પ્રાણુ કરતાં પણ શ્રેષ્ટ કરી હતી. ભકતોએ કેવળ મોઢેથી જ ભક્તિ પ્રેમને શ્રેષ્ઠ માન્ય નથી, પણ હૃદયથી માને છે, તેમણે તે પ્રમાણે કર્મો કર્યો છે અને તેથી તેઓને ઉદ્ધાર થયેલ મનાય છે. સત્યને વશ મન, વાણી અને કર્મ છે; સત્ય તેમને વશ નથી. સત્યનો આગ્રહ, સત્ય માટે આગ્રહ પિતાનાં મન, વાણું અને કર્મથી બંધા જોઈએ. તે પારકાનાં કથનપર, અન્યને હાનિ થશે કે લાભ થશે તેની ઉપર આધાર રાખતું નથી. સત્યના આગ્રહીને પિતાના આત્માને સંતોષવાને છે; તેઓને રાજા, રંક, મિત્રો, દેશ બાંધવો સર્વે સરખાં છે, અને તેમને સંતોષવાને માટે પિતાના સત્યને શિથિલ કરવાનો નથી તો પછી તેને બેગ તે કયાંથી આપી શકાય ?" ગુજરાતી તા. 1--19 For Private And Personal Use Only
