________________
આર્ય વજસ્વામી કરવા લાગ્યાં. નવા કદર્પ યક્ષે અસુરોનો પ્રતિકાર કરી લોકોને આચારને અનુસરનાર વજસ્વામી દક્ષિણ દેશમાં પધાર્યા. ત્યાંના નિર્ભય બનાવ્યા.
લોકોના આનંદનો કોઈ પાર નહોતો. ધર્મના સાક્ષાત્ અવતાર જાવડશાએ આદિનાથ ભગવાનનાં નવાં પ્રતિમાજીની સમાં અને ધર્મતત્ત્વને પ્રકાશનોર વજસ્વામી પ્રત્યે લોકો અપાર વજસ્વામીના હાથે પ્રતિષ્ઠા કરાવી, તે પ્રતિમાજીના અધિષ્ઠાતા' આદર દર્શાવતા. દેવોની પ્રતિમા પણ જૂનાં પ્રતિમાની સાથે જ પ્રસ્થાપિત કર્યા. બંને વજસ્વામી હવે વૃકે પ્રતા જતા હતા. એક વખત એમને શરદી ઠેકાણે આરતી, પૂજા વગેરેની વ્યવસ્થા કરાવી. આમ, શત્રુંજય થઈ હતી. તેમના એક પ્ય તેમને માટે સૂંઠનો ગાંઠિયો વહોરી તીર્થ પર મંદિરના જીર્ણોદ્ધારનું કાર્ય પૂરું થયું એટલે છેલ્લે મંદિરના લાવ્યા. આહાર લીધા -: છો સૂંઠ લઈશ એમ વિચારી વજસ્વામીએ શિખર પર ધજા ચડાવવા આજીવન ચતુર્થ-વ્રતધારી જાવડશા અને પોતાના કાનની પાછળ તે ગાંઠિયો ભરાવી દીધો કે જેથી આઘોપાછો તેમનાં પત્ની સુશીલાદેવી સાથે ચડવાં. અકથ્ય વિપ્નો વચ્ચે પણ મુકાઈ ન જાય અને તરત હાથવગો રહે. પરંતુ આહાર લીધા પછી નિર્ધારિત કાર્ય પાર પડ્યું, અને પ્રભાવક ગુરુદેવ વજસ્વામીના તેઓ સ્વાધ્યાય અને ધ્યાનમાં લીન થઈ ગયા. સુંઠ લેવાનું તેઓ પોતાને આશીર્વાદ સાંપડ્યા, અમૂલ્ય સહાય મળી એનો અપૂર્વ ભૂલી ગયા. સૂંઠનો ગાંઠિયો કાનની પાછળ ભરાવ્યો છે તે પણ આનંદોલ્લાસ બને અનુભવતાં હતાં. તેઓ બંનેએ જીવનનું એક તેમને યાદ ન રહ્યું. સાંજે પ્રતિક્રમણની ક્રિયામાં મૂહપત્તીનું પડિલેહણ અણમોલ કાર્ય પાર પડ્યાની ધન્યતા મંદિરના શિખર ઉપર કરતી વખતે મસ્તક નીચું નમાવતાં સુંઠનો ગાંઠિયો નીચે પડ્યો. અનુભવી. આવા વિચારે બને એટલા બધાં ભાવવિભોર બની તરત જ તેમને પોતાને થયેલી વિસ્મૃતિનો ખ્યાલ આવ્યો. પોતે ગયાં કે તેમનાં હૃદય એટલો અકથ્ય આનંદ જીરવી શક્યાં નહિ. આચાર્ય છે. આવી વિસ્મૃતિ થવી, પ્રમાદ થવો એ તેમના પદને બને ત્યાં ને ત્યાં જ હૃદય બંધ પડવાને કારણે સ્વર્ગવાસ પામ્યાં. અનરૂપ નથી, એમ તેમને લાગ્યું. વિસ્મૃતિ અને પ્રમાદ થાય તો શત્રુંજય તીર્થનો ઉદ્ધાર થયો. પ્રતિષ્ઠા થઈ, પરંતુ ઉદ્ધારના કાર્યો નિરતિચાર સંયમ જીવનનું પાલન બરાબર થઈ શકે નહિ. પોતાના કોઈ સંકેતપૂર્વકનો વળાંક લીધો. રક્ષક દેવોએ તેમનાં પવિત્ર શરીરને નિરતિચાર સંયમ જીવનનું પાલન દેહની અવસ્થાને કારણે હવે થઈ ક્ષીરસાગરમાં પધરાવ્યાં.
શકે એમ નથી એમ જણાય ત્યારે મહાન આત્માઓ અનશન વ્રત મંદિરમાં નીચે રંગમંડપમાં વજસ્વામી અને સકળ સંઘ, જાવડશા ધારણ કરી દેહનો અંત આણવાનું વધુ પસંદ કરતા હોય છે. પોતાના અને તેમનાં પત્નીનાં ઉપરથી પાછાં આવવાની રાહ જોતાં હતાં. જીવનનો અંતકાલ નજીકમાં છે તેમ વજસ્વામીએ જાણ્યું એટલે સમય ઘણો થયો તેથી સૌને ચિંતા થઈ. વજસ્વામીએ પોતાના એમણે પણ યોગ્ય સમયે અનશન લેવાનો નિર્ધાર કર્યો. વિશિષ્ટ જ્ઞાનથી જાણ્યું કે અદ્ભુત હર્ષના કારણે બન્નેના જીવનો આ સમય ગાળા દરમિયાન બીજી એક ઘટના બની. અંત આવ્યો છે. તેઓ બન્નેના જીવ મહેન્દ્ર દેવલોકમાં દેવ તરીકે ભયંકર દુષ્કાળ ચાલુ થયો હતો. તે ક્યારે પૂરો થશે તે કહી ઉત્પન્ન થયા છે.
શકાય તેમ નહોતું. વજસ્વામીએ પોતાના શિષ્ય વજસેન સ્વામીને - વજસ્વામીએ બધાંને આ હકીકતની જાણ કરી. જાવડશા અને કહ્યું, ‘આ દુષ્કાળ સતત બાર વર્ષ સુથી ચાલશે. દિવસે દિવસે તેમનાં પત્નીના સ્વર્ગવાસના સમાચારથી સકળ સંઘમાં તીવ્ર દુઃખની અન્ન મોંઘુ થતું જશે. ઘણાં લોકો મૃત્યુ પામશે. અનાજ ત્યાં સુધી અને નિરાશાની લાગણી પ્રસરી. થોડી ઘડી પહેલાં જ્યાં અપૂર્વ વધતું વધતું મોઘું થશે કે છેવટે એક લાખ દ્રવ્યના ચોખામાંથી માત્ર હર્ષોલ્લાસ પ્રવર્તતો હતો ત્યાં તીવ્ર શોક પ્રવર્યો. જાવડશાનો પુત્ર એક હાંડલી જેટલો ભાત રંધાશે. જે દિવસે એટલા બધા મોંઘા જાજનાગ તો મૂર્ણિત થઈ ગયો. વજસ્વામીએ મંત્ર ભણીને તેને ભાવે ચોખા રંધાશે ત્યાર પછી બીજા દિવસથી સુકાળ ચાલુ થશે જાગ્રત કર્યો અને સાંત્વન આપતાં કહ્યું કે તારાં માતાપિતા તો એમ સમજવું. માટે તમે તમારા શિષ્યો સાથે અન્યત્ર વિહાર કરી દેવલોકમાં પરમ સુખમાં છે. તેઓ બન્નેએ પોતાનું જીવન સફળ જાવ.' ગુરુ ભગવંતની આજ્ઞાનુસાર કેટલાયે શિષ્યો ત્યાંથી ઝડપથી અને ધન્ય કર્યું છે. તેઓએ એક મહાન કાર્ય સિદ્ધ કરી બતાવ્યું છે. વિહાર કરી ગયા. તું પણ આવાં મહાન કાર્યો કરી તારા માતાપિતાના વારસાને દુષ્કાળના દિવસોમાં વજસ્વામી પોતાના બાકીના શિષ્યોને દીપાવજે. તું તારાં શક્તિ, સમય અને સમૃદ્ધિનો સદુપયોગ કરજે. લઈને વિહાર કરતા હતા. પરંતુ તેમને ક્યાંયથી ગોચરી મળી ધર્મની મહત્તા વધારવામાં સાધુઓની જેમ શ્રાવકો પણ મહત્ત્વનું નહોતી. તેથી કેટલાક શિષ્યો વિદ્યાપિંડનો ઉપયોગ કરવા લાગ્યા કાર્ય કરી શકે છે.'
હતા. વજસ્વામીએ શિષ્યોને કહ્યું, “અપવાદરૂપ કોઈક દિવસ ધર્મના વજસ્વામીની આવી પ્રોત્સાહક વાણી સાંભળી જાજનાગ સ્વસ્થ કારણે, શાસનના હિત માટે પોતાની વિદ્યાથી ઉત્પન્ન કરેલો પિંડ થયો. ધૈર્ય ધારણ કરી પોતાનાં માતાપિતાના નામને ઉજ્જવળ કરવા લેવો પડે તે જુદી વાત છે. પરંતુ સતત વિદ્યાપિંડનો ઉપયોગ કરવો એણે સંકલ્પ કર્યો. શત્રુંજય તીર્થક્ષેત્રમાં યાત્રિકો માટે જરૂરી એવી પડે તો તે આપણા સંયમધર્મને બાધક ગણાય. માટે આવા વિષમ બધી જ વ્યવસ્થા તેણે કરાવી. બંધ પડી ગયેલી યાત્રિકોની અવરજવર ભયંકર સંજોગોમાં જો તમને બધાને યોગ્ય લાગતું હોય તો આપણે ફરી પાછી ચાલુ થઈ. ત્યાર પછી જાજનાગ ગિરનાર વગેરે તીર્થોની આપણા શરીરનો અનશન કરીને સ્વેચ્છાએ ત્યાગ કરીએ.’ યાત્રા કરી, ધર્મનો મહિમા વધારી સ્વગૃહે પાછો ફર્યો.
ધર્માનુરાગી જ્ઞાની સાધુઓ વજસ્વામી સાથે અનશન કરી શત્રુંજય ઉદ્ધારનું મહત્ત્વનું કાર્ય પૂરું કર્યા પછી સંયમધર્મના શરીરનો ત્યાગ કરવા સંમત થયા. નિર્ણય કર્યા પ્રમાણે અનશન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
