________________
૪૫
જેમનાં ખૂન નથી થયાં, પણ જાણતા હતા કે ખૂન થવાનું જોખમ છે જ. એટલું જ નહિ ખૂન કરવાનાં કાવત્રાની જાણ થવા છતાં પલાયન થયા નથી અને શ્રમજીવી સાચા ગણોતિયા ખેડૂતોના હિતમાં છેવટ સુધી ઝઝૂમ્યા છે એવી વ્યક્તિઓ પણ જોવા જેવી છે. એ પૈકીની કેટલીક વ્યક્તિઓ આજે હયાત પણ છે.
(૨) સત્યના આગ્રહની અભિવ્યક્તિ વિચાર અને વાણી સાથે વર્તમાનમાં સક્રિય પણ થવી જોઈએ એવી મુનિશ્રીની શીખ અને સંસ્થાગત નિર્ણયના અનુસંધાનમાં સેંકડો ખેડૂતોએ પોતાની જીવાદોરીની એક માત્ર જમીન હતી તે જવાની કાયદાકીય પૂરી જોગવાઈ હતી તે જાણવા છતાં ગણોતધારા શુદ્ધિ પ્રયોગમાં કલેક્ટરને જમીન છોડવાનો સંકલ્પ લખી મોક્લ્યો અને શુદ્ધિપ્રયોગરૂપી સત્યાગ્રહ કર્યો.
(૩) મુનિશ્રી અને રવિશંકર મહારાજની અપીલના જવાબમાં એક લાખ મણ ઘઉંનું બીયારણ પંદર દિવસ જેવા ટૂંકા ગાળામાં બજાર કરતાં ૨૫ ટકા ઓછા ભાવે ભાલ નળકાંઠાના સેંકડો ખેડૂતોએ બનાસકાંઠાના ખેડૂતોને સ્વૈચ્છિક રીતે પૂરું પાડ્યું. (૪) બાર હજાર મણ ડાંગર નળકાંઠાના ખેડૂતોને બીયારણ માટે પડતર કિંમતે બજા૨ કરતાં અર્ધા ભાવે આપીને બે લાખ રૂપિયાનો નફો મળતો હતો તે ભાલ નળકાંઠા ખેડૂતમંડળે જતો કર્યો. એ જ રીતે સ્વૈચ્છિક સ્વીકારેલ નૈતિક ભાવ કરતાં ૨૫ ટકા ઊંચા ભાવથી વેચેલા ઘઉંનો ભાવ વધારો શ્રી રવિશંકર મહારાજની સલાહથી જવારજ ગામના ખેડૂતોએ પંચનો ફેંસલો સ્વીકારી પ્રદેશના દુષ્કાળ રાહત કામમાં વાપરવા આપવાનું સ્વીકાર્યું.
(૫) ખેતીની જમીન ટોચમર્યાદા કાયદામાં ટોચ ૫૦ ટકા ઘટાડો જમીન ફાજલ પાડવાનો સુધારો સહુ પ્રથમ એકમાત્ર ભાલ નળકાંઠા ખેડૂતમંડળે સૂચવ્યો. (૬) ભાલ નળકાંઠા પ્રયોગમાં આજીવન સક્રિય કામ કરનાર કેટલાક કાર્યકરોએ આવકની અને મિલકતની મર્યાદાનો ક૨ેલ સ્વીકાર.
(૭) કેટલીક વ્યક્તિઓએ આજીવન સમાજસેવામાં સમર્પિત કરેલ સ્વીકાર. (૮) સાધુ-સંન્યાસી થઈને પરલોક સુધારી લેવાના કે અવ્યક્ત ઈશ્વરનાં દર્શન કરવાના કોડ સેવનારાઓને સ્વ-૫૨ કલ્યાણની વ્યક્તિગત સાધના અને સમાજગત સાધનાનો સુમેળ કરતી આલોક અને પરલોક બંનેના કલ્યાણની અધ્યાત્મદૃષ્ટિ સમજાવીને ભાલ નળકાંઠા પ્રયોગમાં સ્થિરતાથી સક્રિય કાર્યરત બનાવ્યા. (૯) પ્રસંગોપાત થતા અન્યાય પ્રતિકારના સામુદાયિક તપોમય પ્રાર્થનાના શુદ્ધિપ્રયોગરૂપી સત્યાગ્રહના યુગાનુકૂળ અભિનવ પ્રયોગની સફળતાઓના પ્રસંગો. હકીકત બનેલા આ પ્રયોગો વ્યાપક કેમ બનતા નથી ? આવો પ્રશ્ન થવો
અનુભવની આંખે
