Agam 12 Uvavaiya Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 42

આગમસૂત્ર 12, ઉપાંગસૂત્ર 1, ઉવવાઈયા ભગવન્! તો સિદ્ધો ક્યાં વસે છે? ગૌતમ! આ રત્નપ્રભાપૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી ઉપર ચંદ્ર, સૂર્ય, ગ્રહ, નક્ષત્ર, તારાના ભવનોથી ઘણા સેંકડો યોજન, ઘણા હજારો યોજન, ઘણા લાખો યોજન, ઘણા કરોડો યોજન, ઘણા ક્રોડાક્રોડ યોજન ઉર્ધ્વતરઊંચે ઊંચે ગયા બાદ સૌધર્મ, ઈશાન, સનકુમાર, માહેન્દ્ર, બ્રહ્મલોક, લાંતક, મહાશુક્ર, સહસાર, આનત, પ્રાણત, આરણ, અય્યત પછી 318 રૈવેયક વિમાનવાસી વ્યતિક્રાંત થયા પછી વિજય-વૈજયંત-જયંત-અપરાજિતસર્વાર્થસિદ્ધ મહાવિમાનના સૌથી ઉપરના શિખરના અગ્રભાગથી ઉપર બાર યોજનના અંતરે ‘ઇષતુ પ્રાગભારા' નામની પૃથ્વી કહેલ છે. આ પૃથ્વી ૪૫-લાખ યોજન લાંબી-પહોળી છે, 1,42,30,249 યોજનથી કંઈક વિશેષ પરિધિ છે. આ ઇષત્ પ્રાભારા પૃથ્વીના બહુમધ્ય દેશભાગમાં આઠ યોજના ક્ષેત્રમાં આઠ યોજન બાહલ્યથી છે. ત્યારપછી જાડાઈમાં ક્રમશઃ થોડી થોડી ઘટતા જતા સૌથી અંતિમ કિનારે માખીની પાંખથી પાતળી છે. તે અંતિમ છેડાની જાડાઈ અંગુલના અસંખ્યાતમાં ભાગ તુલ્ય છે. ઇષત્ પ્રાશ્મારા પૃથ્વીના બાર નામો કહ્યા છે. તે આ પ્રમાણે - ઇષત્, ઇષત્ પ્રાભારા, તનુ, તનુતનુ, સિદ્ધિ, સિદ્ધાલય, મુક્તિ, મુક્તાલય, લોકાગ્ર, લોકાગ્રસ્તૃપિકા, લોકાગ્ર પ્રતિબોધના, સર્વપ્રાણ ભૂત જીવસત્ત્વ સુખાવહા. ઇષત્ પ્રાભારા પૃથ્વી શ્વેત, શંખતલ જેવી વિમલ, સોલિય પુષ્પ, કમળનાલ, જલકણ, તુષાર, ગોક્ષીર, હાર જવા વર્ણયુક્ત છે. ઉલટા છત્રના આકારે સ્થિત, સર્વ અર્જુન સુવર્ણમયી, સ્વચ્છ, શ્લષ્ણ, લષ્ટ, ધૃષ્ટ, મૃષ્ટ, નીરજ, નિર્મળ, નિષ્પક, નિખંડછાયા, સમરીચિકા, સુપ્રભા, પ્રાસાદીય, દર્શનીય, અભિરૂપ, પ્રતિરૂપ છે. ઇષત્ પ્રાશ્મારા પૃથ્વીતલથી એક યોજન ઉપર લોકાંત છે, તે યોજનના ઉપરના ગાઉના છઠ્ઠા ભાગમાં સિદ્ધ ભગવંતો સાદિ અનંત સ્થિતિથી, અનેક જન્મ-જરા-મરણ-યોનિ-વેદન-સંસારના ભીષણ ભાવ-પુનર્ભવગર્ભવાસમાં વસવા રૂપ પ્રપંચને ઉલંઘીને શાશ્વત અનાગત કાળ સુધી સુસ્થિર રહે છે. સૂત્ર-પ૬ થી 77 પ૬. સિદ્ધો ક્યાં પ્રતિહત છે ? સિદ્ધો ક્યાં પ્રતિષ્ઠિત છે? અહીં શરીર ત્યાગ કરીને ક્યાં જઈને સિદ્ધ થાય છે? પ૭. સિદ્ધો અલોકમાં પ્રતિહત થાય છે, લોકાગ્રે પ્રતિષ્ઠિત થાય છે, અહીં શરીર છોડીને, ત્યાં જઈને સિદ્ધ થાય છે. 58. જે સંસ્થાન આ ભવે છે, તેને છેલ્લા સમયે ત્યજીને પ્રદેશધન સંસ્થાન થઈને ત્યાં રહે છે. 59. છેલ્લા ભવમાં દીર્ઘ કે હ્રસ્વ જે સંસ્થાન હોય છે, તેથી ત્રણ ભાગ હીન સિદ્ધની અવગાહના કહેલી છે. 60. 333 ધનુષ તથા 1/3 ધનુષ સિદ્ધોની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના હોય છે, તેમ સર્વજ્ઞએ કહેલ છે. 61. સિદ્ધોની મધ્યમ અવગાહના ચાર હાથ અને 1/3 ભાગ ન્યૂન એક હાથ હોય છે, તેમ સર્વજ્ઞોએ નિરૂપિત કરેલ છે. 62. સિદ્ધોની જઘન્ય અવગાહના એક હાથ અને આઠ અંગુલ હોય છે, એ પ્રમાણે સિદ્ધોએ ભણેલ છે. 63. સિદ્ધો અંતિમ ભવની અવગાહનાથી ત્રીજો ભાગ ન્યૂન અવગાહના યુક્ત હોય છે. જરા-મરણથી મુક્ત થયેલનો આકાર-સંસ્થાન અનિવૅલ્થ-કોઈ લૌકીક આકારને મળતું નથી. 64. જ્યાં એક સિદ્ધ છે, ત્યાં ભવક્ષયથી વિમુક્ત અનંત સિદ્ધો છે, જે પરસ્પર અવગાઢ છે, તે બધાં લોકાંતે સંસ્પર્શ કરીને છે. 65. સિદ્ધો સર્વ આત્મપ્રદેશથી અનંત સિદ્ધોને સંપૂર્ણરૂપે સંસ્પર્શ કરેલ છે, તેનાથી અંખ્યાતગુણ સિદ્ધ એવા છે, જે દેશ અને પ્રદેશોથી એકબીજામાં અવગાઢ છે. 66. સિદ્ધો, અશરીરી-જીવઘન-દર્શન અને જ્ઞાનોપયુક્ત છે. એ રીતે સાકાર અને અનાકાર ચેતનાએ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ઉવવાઈય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 42