Agam 09 Anuttaropapatik Dasha Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 9

આગમસૂત્ર 9, અંગસૂત્ર 9, અનુત્તરોપપાતિકદશા ત્યારે ધન્ય અણગારે ભગવંત મહાવીરની અનુજ્ઞા પામી, હર્ષિત થયો, સંતુષ્ટ થયો યાવત છઠ્ઠ તપ વડે આત્માને ભાવતા વિચરવા લાગ્યા. પછી તે ધન્ય મુનિ પહેલા છઠ્ઠના પારણે, પહેલી પોરિસીમાં સક્ઝાય કરે છે, યાવત ગૌતમસ્વામીવત્ જ પૂછે છે, યાવત્ કાકંદી નગરીમાં આવીને, ઉચ્ચ-નીચ-મધ્યમ ઘરોમાં યાવત્ આયંબિલ માટે લુખો સુકો અને જેને અન્ય કોઈ લેવા ન ઈચ્છે તેવો આહાર લેવા પરિભ્રમણ કરે છે. ત્યારે તે ધન્યમુનિ પોતાના ઉદ્યમવાળી, ઉત્કૃષ્ટ યત્નવાળી પ્રદત્ત પ્રગૃહીત એષણા વડે ભોજન મળે તો મળે તો ભોજન નહીં. ત્યારે પણ તે ધન્યમુનિ દીન નહી થતા, ઉદાસ નહી થતા, અકલુષપણે, વિષાદ રહિત, વિમાનતા અને આકુળ-વ્યાકુળતા રહિત, નિરંતર સમાધિમાં લીન રહેતા, તે અણગાર પ્રાપ્ત યોગમાં યાતના કરનાર, અપ્રાપ્ત યોગ માટે ઉદ્યમ કરનાર, કાકંદી નગરીથી નીકળ્યા, ગૌતમસ્વામીવત્ આહાર દેખાડ્યો. પછી ભગવંતની અનુજ્ઞા પામી અમૂચ્છિત યાવત્ અનાસક્ત થઈ બિલમાં પ્રવેશતા સર્પની માફક પોતે આહાર કરી, સંયમ અને તપથી યાવત્ વિચરે છે. ભગવંત કોઈ દિવસે કાકંદી નગરીના સહસામ્રવન ઉદ્યાનથી નીકળીને બાહ્ય જનપદ વિહારથી વિચરે છે. તે ધન્ય મુનિ ભગવંતના તથારૂપ સ્થવિરો પાસે સામાયિકથી લઈ અગિયાર અંગો ભણ્યા, સંયમ-તપથી આત્માને ભાવતા વિચરે છે, પછી ધન્યમુનિ તે ઉદાર તપથી કુંદક માફક યાવત્ થઈ ગયા. તે ધન્ય મુનિના પગનું આવા પ્રકારે તપ-રૂપ-લાવણ્ય થયું, જેમ સૂકી છાલ, કાષ્ઠ પાદુકા, જૂના જુતા હોય, તેવા ધન્ય મુનિના પગ સૂકા, માંસરહિત, ચામડી-નસોથી યુક્ત માત્ર હાડકાથી જ પગ છે તેમ જણાતું હતું. માંસલોહીથી નહીં. ધન્ય મુનિના પગની આંગળી આવી સુંદર હતી, જેમ તુવેર-મગ-અડદની કોમળ શીંગને છેદીને તડકો દેવાથી શુષ્ક, કરમાયેલી હોય, તેમ ધન્યના પગની આંગળીઓ હતી. ધન્યની જંઘાનું સૌંદર્ય આવું હતું. જેમ કાક-કંક કે ઢેણિકાલિકની જંઘા હોય, ધન્યના જાનૂ આવા પ્રકારે હતા - કાલિ-મયુર કે ઢેલિકાપર્વ હોય, ધન્યના સાથળનું સૌંદર્ય જેમ શામ, બોરી, શલકી, શાલ્મલી વૃક્ષના છોડવા જે કોમળ હોય, તડકો દીધેલ હોય યાવત્ શુષ્ક થયેલ હોય, એવા ધન્યના પગ હતા. ધન્યમુનિનું કેડરૂપ પત્ર આવા સ્વરૂપનું હતું. જેમ ઉંટ-જરગ-આદિના પગ હોય, ધન્યનું ઉદર રૂપ ભાજના આવુ હતું - જેમ શુષ્ક મસક, ભુંજવાની ઠીબ, કાષ્ઠ કથરોટની જેમ ઉદર શુષ્ક હતું. ધન્યનું પાંસળીરૂપ કટક આવું હતું - જેમ સ્થાસક, પાનક, મુંડની શ્રેણિ જેવું હતું. ધન્યની પૃષ્ઠ કરંડક કર્ણ-ગોલ-વર્તકશ્રેણી જેવું હતું. ધન્યની છાતીરૂપ કટક - ચિત્તતૃણની સાદડી, વ્યંજન પત્ર, તાલવૃત્ત જેવું હતું. ધન્યની બાહા શમી-વાહા-અગસ્તિની શીંગ જેવી હતી. ધન્યના હાથ સૂકુ છાણું, વડ પત્ર, પલાશપત્ર જેવા હતા. ધન્યના હાથની આંગળી વટાણા-મગ-અડદની શીંગ, જે કોમળ હોય ત્યારે છેદીને તડકો દેવાથી સૂકી થયેલી. હોય તેવી હતી. ધન્યની ડોક, ઘડા-કુંડિકા-ઉચ્ચ સ્થાપકની ગ્રીવા જેવી હતી. ધન્યની દાઢી, તુંબડા કે હકુવાના ફળ કે આંબાની ગોઠલી જેવી હતી. ધન્યના હોઠ, જેમ સૂકી જળો, શ્લેષ્મ ગોળી, લાખની ગોળીના જેવા હતા. ધન્યની જીભ, વડ-પલાશ કે શાકપત્ર જેવી હતી. ધન્યનું નાક, આમ્ર, અંબાડક, બીજોરુની સૂકી પેશી જેવું હતું. ધન્યની આંખ, વીણા કે બદ્ધીસકના છિદ્ર કે પ્રભાતકાળના તારા જેવી હતી. ધન્યના કાન, મૂળા-ચીભડાકારેલાની છાલ જેવા હતા. ધન્યનું મસ્તક, કોમળ તુંબડુ કે આલુક, સેફાલ જેવું કોમળ હોય અને તડકે સૂકવ્યું હોય તેવું હતું. ધન્યમુનિનું શીર્ષ શુષ્ક, રુક્ષ, નિર્માસ, માત્ર અસ્થિ, ચર્મ-નાડીથી ઓળખાતું હતું, માંસ-લોહીથી નહીં. આ પ્રમાણે દરેક અંગના વર્ણનમાં જાણવું. વિશેષ એ - ઉદર, કર્ણ, જીભ, હોઠના વર્ણનમાં અસ્થિ’ શબ્દ ન કહેવો, પણ માત્ર ચામડી અને નસો વડે જણાય છે, તેમ કહેવું. (આ પ્રમાણે ધન્ય મુનિના શરીરનું સૌંદર્ય કેવું થયું હતું તે કહ્યું.). ધન્યમુનિના પગ-જંઘા-ઉરુ શુષ્ક અને રુક્ષ હતા, તેની કેડરૂપી કટાહ માંસ ન હોવાથી ઉંચા, બહાર મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(અનુત્તરોપપાતિકદશા)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 9