Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Churni

Author(s): Sthaviracharya, Rupendrakumar Pagariya
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 118

भगवतीचूर्णिः
१०७ ते वादिणो । तत्थ सव्वसंसारिणं णियमा चत्तारि किरियादीणि कंठाणि । तत्थ किरियावादो अस्तित्ववादो भावानां अकिरियावादो नास्तित्वं भावानां अण्णाणवादो भावानामेवं ज्ञानं प्रतिसिद्धा तेन ज्ञायते । कथमप्येष भावो । प्रमाणानामसम्पूर्ण विषयवर्तित्वाद्विकलता तद्वैकल्पे चेव वस्तुनो परिज्ञानमज्ञानं न सर्वथा ज्ञाननिषेधो अज्ञाता एव पदार्थाः । वैनयिका विनयप्रधानाः स्वर्गापवर्गाद्यर्था मातृपित्रादिविनयाधीना इत्येवं वादिनस्ते इति । अत्र च स्वसिद्धान्तगं बहुवाच्यं । अनया तु दिसा नयोत्थानप्रकल्पेन सभेदो वादिगणो विक० निरूप्यः । जीवाणं पुच्छा । तत्र यथावस्थितद्रव्यपदार्थादिधर्मकदंबकनिरूपणा क्रियावादिनो सम्यग्दृष्टय एव । तद्विपरितो मिथ्यादृष्टयो क्रियावादिनः । शेषं द्वयं पूर्वोक्तं । गाहा य -
अत्थि त्ति किरियावादी, वदंति णत्थि त्ति अकिरियावादी ।
अण्णाणी अण्णाणं वेणइया वेणइयवादं ॥१॥ एवं जीवप्रश्ने चत्वारोऽपि विकल्पाः संभवंति । एवं सल्लेस्सादिया एतेसु वादेसु मग्गिजंति । संभवतो कंठं । अलेसो सेलेसि सिद्धो सो नियमा यथा द्रव्यादिपदार्थागमकत्वात् क्रियावादी । एत्थ य जाणि सम्मद्दिट्टिट्ठाणाणि नियमेण ताणि किरियावादे खिप्पंति । मिच्छद्दिट्टी अण्णाणादिसु भाणितिओ । उभयत्थ सामण्णत्तातो । सण्णामिच्छादिम्मि सो ण य णाणे ण य विपरीते अवधारिजति तेण तेसु णत्थि ततेसु ओहियागता । णेरइया चतुसु ठाणेसु कंठा । अहुणा विसेसिया कातुं चतुसु ठाणेसु संभवतो कंठं । जावोवजोग त्ति । एवं असुरा वि पुब्वि चतुसु, ततो लेस्सादिउवयोगंतविसेसिया चतुसु चेव कंठा । एवं जाव थणिया । पुढविक्काइया जाव सव्वचतुरिंदियविगलिंदिया तेसिं विपरितत्तं वा अण्णाणं णोणाणविणया पडियदंतं च दंसणं हाणिजोगातो ण मग्गितं । एवं सव्वलेस्सादिसु संभवतो भाणितव्वं । पंचिंदियतिरिक्खा जहा णेरतिया मणुयपदं जहा जीवपदं । सेस देवा जहा णेरइया ।छ।
अहुणा किरियावादिनो आयुयं कहिं पि करेंति जे एतेसु वटुंति ते किमायुं णिव्वत्ते त्ति ?। तत्थोहिएसु किरियावादिनो देवा मणुसाउं, मणुता देवायुं । सेस णिसेहो । अकिरिया चत्तारि वि । अण्णाण वेणयीका वि चत्तारि । पुणो लेस्सादिविसेसिया भाणितव्वा । कंठं । णवरं जे किरियावादिनो कण्हलेस्सा मणुस्सोववत्तीए लब्भंति ते असुरादयो देवा तहा सम्मद्दिट्टीमणुस्सा तेरिच्छा कण्हलेस्सा परभवियाउयं बंधकालेण पडिवजंति । सम्मदंसणपरिमाणगरुयत्तातो जातो देवोवत्तियातो तासु ठिच्चा करेंति । एवं ओहिया चतुट्ठाणे जुत्ता लेस्सादि विसेसिया आउएण मग्गिता छ।।