Aetihasik Tirth Pavagadh Champaner

Author(s): Ratnaminrao Bhimrao
Publisher: Z_Arya_Kalyan_Gautam_Smruti_Granth_012034.pdf

Page 10

[*] de de de de de de de stade de de de chalaude de dosle she shacaste se inside die sie die desde este de dosledke sledece de ceste deshalb des leadi હિં'દુ અને જૈન વેપારી કામા ન રહી હોય તેા સમૃદ્ધિ કઇ એકલા મુસલમાન અમી અને લશ્કરી અમલદારાથી વધે નહીં,
મેાગલાઇના ઉલ્લેખા :
‘ મિરાતે સિક’દરી ’ ઈ. સ. ૧૯૧૧માં જહાંગીરના સમયમાં લખાઈ, ત્યારે ચાંપાનેર જંગલ થઈ ગયું' હતુ', એમ લખે છે. એ ક્દાચ મુસ્લીમ ચાંપાનેરને માટે હશે, કારણ અકબરની ઉદાર રાજનીતિના સમયમાં ચાંપાનેરના જૈનાની ધાર્મિક પ્રવૃત્તિના ઉલ્લેખો મળવા માંડે છે. જગદ્ગુરુ કહેવાતા પ્રસિદ્ધ જૈનાચાર્ય શ્રી હીરવિજયસૂરિ અને એમના શિષ્યના હાથે આખા દેશમાં જૈન ધાર્મિક કાર્યો થયાના ઉલ્લેખો મળે છે. હુમાયુએ બહાદુરશાહને હરાવી ચાંપાનેર જીતી લીધું. આ બહાદુરશાહના સમયમાં ચાંપાનેર જ ગુજરાતનું પાટનગર હતું. એ સુલતાનના સમયમાં મેવાડના કર્મા શાહને શત્રુંજય તીના ઉદ્ધારનુ ફરમાન મળ્યુ હતુ અને વિ. સ. ૧૫૮૭ ( ઇ. સ. ૧૫૩૧ )માં એ તીના ઉદ્ધાર થયેા હતા. એટલે બહાદુરશાહના સમયમાં જૈન સંઘની લાગવગ સારી હાય એમ માની શકાય, અને એ સમયમાં તીર્થાના નાશ તે નહી થયેા હાય એમ કહી શકાય. વિ. સ. ૧૬૩૨ ( ઇ. સ. ૧૫૭૬ ) માં એટલે ગુજરાત જીત્યા પછી તરત જ શ્રી વિજયસેનસૂરીશ્વર ચાંપાનેર પધારેલા અને એમને હાથે શ્રી જશવ'ત શેઠે મેટા પ્રતિષ્ઠા મહાત્સવ કરાવ્યે હતા. વિ. સં. ૧૬૪૪ (ઈ. સ. ૧૫૮૮ )માં ચાંપાનેરથી પાલીતાણાનેા સંધ ઉપડયો હતા. તપાગચ્છના ૬૦ મા પટ્ટધર શ્રી વિજયતિલકસૂરિ જ્યારે એમનુ નામ રામ વિજય ' હતું, ત્યારે વિ. સ. ૧૬૬૨ (ઈ. સ. ૧૬૦૬) માં પાવાગઢ આવીને વ્રત કરેલું એમ પટ્ટાવલીમાં ઉલ્લેખ છે. તપાગચ્છના ૬૨ મા પટ્ટધર શ્રી વિજયરાજસૂરિએ વિ. સ. ૧૭૦૧ માં ‘કુશવિજય’ નામ ધારણ કરીને ચાંપાનેરમાં પિતપદ લીધું. આમ સત્તરમી સદીમાં પણ આ તીં હતુ એમ સમજાય છે. જો કે, હવે ઘસારેા લાગ્યા હાય એવુ પણ સમજાય છે અને એનાં કારણા ઐતિહાસિક છે. તેમાં ઊતરવાની અહી જરૂર નથી. આમ છતાં પણ અઢારમી સદીમાં ચાંપાનેર છેક જંગલ નહી' થયુ` હોય એમ લાગે છે, મેાગલાઇને અંત અને મરાઠા સમયના ઉલ્લેખો :
અઢારમી સદીમાં પાવાગઢમાં મેટા જિનપ્રાસાદ હતા, એમ જૈન કિવ લક્ષ્મીરત્નજી લખે છે. વિ.સ. ૧૭૪૬ માં શ્રી શીલવિજયગણિ ચાંપાનેરમાં હોવા જોઈ એ. વિ. સ. ૧૭૯૭ માં અચલગચ્છના નાયક આચાર્ય શ્રી ઉદયસાગરસૂરિજીએ પાવાગઢની
શ્રી આર્ય કલ્યાણૌતમ સ્મૃતિગ્રંથ