Aatmsiddhi Anushilan

Author(s): Fulchandra Jain Shastri
Publisher: Shyam Samadhi Ashram

Page 7

તેમની યાદશક્તિ અભૂત હતી. તેમનું મન એક સાથે સો વિષયોને ગ્રહણ કરવા સમર્થ હતું. તેથી તેઓ શતાવધાની તરીકે પણ જાણીતા થયા. ભાષા પર તેમની પકડ મજબુત હતી, પછી ભલે તે વચનરૂપ હોય કે લેખનરૂપ લખાણ પર કાબૂ હોવાથી તેમણે હંમેશાં યોગ્ય શબ્દનો પ્રયોગ યોગ્ય સ્થાને કર્યો હતો. તેમની દરેક કથની તથા કરણી તેમની મહાનતા, સમભાવ, સમ્માન, ચારિત્ર, અનુશાસન, મુક્તિનો સત્ય પુરુષાર્થ, આત્મશુદ્ધિનું પ્રતીક હતી. તેઓ ગૃહસ્થાવસ્થામાં રહીને પણ અતુલ ગુણો તથા નિર્મળતાના ધારક હતા. શુદ્ધાત્માના જ્ઞાતા હોવાથી તેઓ આત્મજ્ઞાની હતા. તેઓ ઉચ્ચપદ, સંપત્તિ, કીર્તિ વગેરે દશામાં પણ તેમાં જોડાણ વિના પ્રવર્તતા હતા. જેમાં પાંચ ઈન્દ્રિયો પુદ્ગલના ગુણો છે તેમ સજાગતા અને જ્ઞાન એ આત્માના ગુણો છે અને તે આત્માથી જ પ્રાપ્ત થઈ શકે એમ છે. એવી જ રીતે સુખ પણ આત્માનો ગુણ છે તથા તે આત્માથી જ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. તે ધન-સંપત્તિ વગેરે ભૌતિક વસ્તુથી ક્યારેય પણ પ્રાપ્ત ન થઈ શકે.
આત્મસિદ્ધિ એટલે આત્મજ્ઞાન સહિત મુક્તિની પ્રાપ્તિ. આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર એક પવિત્ર ગ્રંથ છે જેના અભ્યાસથી આત્માર્થી જીવ આત્મજ્ઞાન પામી શકે છે. કૃપાળુદેવ ગ્રંથના પ્રારંભમાં મંગલાચરણ કરતા કહે છે કે આત્મજ્ઞાન વિના આ જીવ અનંત દુઃખો પામ્યો છે. વર્તમાન કાળમાં મોક્ષમાર્ગનો ઘણો ખરો લોપ થઈ ગયો છે પરંતુ જે સદ્ગુરુ મોક્ષમાર્ગનું
સ્વરૂપ સમજાવે છે તે સદ્ગુરુની મહિમા અપાર છે. આ કાળમાં કોઈ તો ક્રિયાજડ થઈ રહ્યા છે તો કોઈ શુષ્કજ્ઞાની થઈને પોતાને ધર્મ માને છે. આત્મજ્ઞાન સાથે જ ત્યાગ તથા વૈરાગ્ય ફળદાયી છે. પ્રત્યક્ષ સદ્ગુરુની મહિમા સાથે સદ્ગુરુના લક્ષણો પણ બતાવ્યા છે. આત્માદિ અસ્તિત્વના પ્રરૂપક જે શાસ્ત્ર છે તે શાસ્ત્ર જ્યાં સદ્ગુરુનો યોગ ન હોય ત્યાં આધારભૂત કહ્યા છે. ત્યાં સદ્ગુરુની મહિમા પર ભાર આપ્યો છે અને કહ્યું છે કે સદ્ગુરુના યોગમાં રહેવાથી ક્રોધ, માન, માયા, લોભ વગેરે વિકારભાવોનો