Aagam 41 1 OGH NIRYUKTI Moolam evam Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 344

आगम
(४१ / १)
प्रत गाथांक
नि/भा/प्र
||४८५||
दीप
अनुक्रम [७७१]
श्री ओघनिर्युक्तिः
द्रोणीया वृत्तिः
॥ १७० ॥
Jan Esca
“ओघनिर्युक्ति”- मूलसूत्र - २ / १ (मूलं + निर्युक्तिः +वृत्तिः)
मूलं [७७१] ● → मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित
“निर्युक्तिः [४८५] + भाष्यं [ २६१] + प्रक्षेपं [२७...]" ८० आगमसूत्र - [४१/१] मूल सूत्र -[२/१] “ओघनिर्युक्ति” मूलं एवं द्रोणाचार्य विरचिता वृत्तिः
न केवलं कालादयस्त्रिविधाः यदपि तत्पुरः कर्मादि तदपि त्रिविधं तद्यथा- पुरःकर्म उदकार्द्र सस्निग्धं चेति, तत्पुनरेकैकं त्रिविधं सच्चित्ताचित्तमिश्रभेदभिन्नं भवति, एतदुक्तं भवति यत्पुरःकर्म तत्सचित्तमचित्तं मिश्रं चेति यदपि उदका तदपि सचितमचित्तं मिश्रं चेति, यदपि सस्निग्धं तदपि सचित्तमचित्तं मिश्रं चेति । इदानीं यत्तदुक्तं पुरः कर्मादित्रितयं तत्राद्यद्वयस्य प्रतिषेधं कुर्वन्नाह
पुरः कर्म आदि त्रयाणाम् वर्णनं
आइदुवे पढिसेहो पुरओ कय जं तु तं पुरेकम्मं । उदउल्लबिंदुसहिअं ससणिडे मग्गणा होइ ॥ ४८६ ॥ आद्यद्वितयस्य पुरतः कर्मण उदकार्द्रस्य च प्रतिषेधो द्रष्टव्यः, यतस्ताभ्यां सदोषत्थान्नैव व्यवहार इति । इदानीं पुर:| कर्मादीनां लक्षणप्रतिपादनायाह-'पुरओ कय जं तु तं पुरेकम्मं' भिक्षायाः पुरतः प्रथममेव यत्कृतं कर्म कडुच्छुकादिप्रक्षा| लनादि तत्पुरः कर्माभिधीयते, उदकार्ड पुनरुच्यते यद्विन्दुसहितं भाजनादि गलद्विन्दुरित्यर्थः, सस्निग्धं पुनरुच्यते यद्विन्दुरहितमात्रं, तत्रेह सस्निग्धे 'मार्गणा' अन्वेषणा कर्त्तव्या यतः सस्निग्धे हस्तादी ग्रहणं भविष्यत्यपि ॥
ससिणिर्द्धपि यतिविहं सचित्ताचितमीसगं चेव । अचित्तं पुण ठप्पं अहिगारो मीससचित्ते ॥ ४८७ ॥ यत्तत्सस्निग्धं तत्त्रिविधं सचित्तमचित्तं मित्रं चेति, तत्राचितं स्थाप्यं यतस्तत्रा चित्तसस्निग्धे ग्रहणं क्रियत एव न तत्र निरूपणा, अधिकारः पुनः- निरूपणं मिश्रसचित्तयोः कर्त्तव्यं । इदानीं मिश्रसच्चित्तसस्निग्धे हस्ते सति ग्रहणविधिं प्रतिपादयन्नाह
पाण किंचि अडाणमेव किंचिच होअणुद्दाणं । पाएण हि यं (तं) सर्व एककहाणी य बुद्धी यं ॥ ४८८ ॥
For Park Use Only
~343~
गुरुकद्वारं भा. २६१ पुरः कर्मादि
त्रिविध्यं नि. ४८३-४८८
॥ १७० ॥