Page Text
________________
धर्मपरीक्षा ॥२७॥
सटिप्पणा. | ॥ खोपज्ञ
वृत्तिः ॥ गाथा-८ ॥२७॥
इति । यदागमे-दशवकालिकपञ्चमाध्ययन द्वितीयोदेशके, तवतेणेत्ति-"तवतेणे वयतेणे, रूवतेणे अ जे नरे । आयारभावतेणे अ, कुब्बई देवकिविसं ॥१॥"इति पूर्वगाधया सहकवाक्यत्वात् न केवलं निव एव अधिकृतः, किन्तु तपस्तेनादीनामुत्कृष्टफलप्राप्तिप्रदर्शनपरमेव तदिति भावः। तपस्तेनादीनां स्वरूपं त्वेवं, तपस्तेनो नाम क्षपकरूपकल्पः कश्चित् केनचित् पृष्टस्त्वमसौ क्षपक इति, स पूजाद्यर्थमाह-अहम्, अथवा वक्ति-साधव एव क्षपकाः, तूण्णी वाऽऽस्ते, एवं वास्तेनो धर्मकथकादितुल्यरूपः कश्चित् केनचित् पृष्ट इति, एवं रूपस्तेनो-राजपुत्रादितुल्यरूपः, एवमाचारस्तेनो विशिष्टाचारवत्तुल्यरूप इति, भावस्तेमस्तु परोत्प्रेक्षितं कथञ्चित किञ्चित् श्रुत्वा स्वयमनुत्प्रेक्षितमपि मर्यतत्प्रपञ्चेन चर्चितमित्याहेति । इति से परस्सेत्यादि आचारामथमश्रुतस्कन्धद्वितीयाध्ययनतृतीयोद्देशके. तत्र समूढेत्ति-रागद्वेषामिभूतत्वात्कार्याकार्यपराङ्मुखः ॥ एष मृढ इति शेयो विपरीतविधायकः ॥१॥
अनन्तसंसारिताऽशुभानुबन्धयोगादित्युक्तम्,अथाशुभानुबन्धस्य किं मूलम् ? के च तद्भेदाः ? इत्याहतम्मूलं मिच्छत्तं, आभिग्गहिआइ तं च पंचविहं। भव्वाणमभव्वाणं, आभिग्गहिअं वणाभोगो ॥८॥
[तन्मूलं मिथ्यात्वमाभिग्रहिकादि तच्च पञ्चविधम् । भत्र्यानाम्, अभव्यानामाभिग्रहिकं वाऽनाभोगः ॥ ८ ॥] तम्मूलंति । तस्यानन्तसंसारहेत्वशुभानुबन्धस्य मूलं मिथ्यात्वम्, उत्कटहिंसादिदोषानामपि मिथ्यात्वसहकतानामेव तद्धेतुत्वात, अन्यथा दोषण्यामूढताऽनुपपत्तेः। तचाभिग्रहिकादिकं पञ्चविधम् आभिग्रहिकमनाभिग्रहिकमाभिनिवेशिकं सांशयिककमनाभोगं चेति पञ्चप्रकारम् । यद्यपि जीवादिपदार्थेषु तत्वमिति निश्चयात्मकम्य सम्यक्त्वस्य प्रतिपक्षभूतं मिथ्यात्वं द्विविधमेव पर्यवस्पति-जीवादयो न तत्वमिति विपर्यासात्मकं १।। जीवादयस्तत्वमिति निश्चयाभावरूपानधिगमात्मकं च २।। तदाह वाचकमुख्यः
"अनधिगमविपर्ययौ च मिथ्यात्वम्" इति, तथापि 'धर्मेऽधर्मसंज्ञा' इत्येवमादयो दश मेदा इवोपाधिभेदात्पश्चैते भेदाः शास्त्र| प्रसिद्धाः। तत्राभिग्रहिकम्-अनाकलिततत्त्वस्याप्रज्ञापनीयताप्रयोजकस्वस्वाभ्युपगतार्थश्रद्धानम्। यथा बौद्धसा
| SR No. | 600371 |
| Book Title | Dharm Pariksha |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Yashovijay Gani |
| Publisher | Jain Granth Prakashak Sabha |
| Publication Year | 1942 |
| Total Pages | 304 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Manuscript |
| File Size | 28 MB |