________________
उचराध्यबनरखम ॥६३॥
****
सूत्रार्थः ॥ १६ ॥ असन्तोषे स्वविदितं हेतुमाह-- मूलम्-जहा लाहो तहा लोहो, लाहा लोहो पवड्ढइ । दोमासकयं कज्जं, कोडीएवि न निडिअं ॥ १७ ॥ अध्य०८
व्याख्या--यथा लाभो द्रव्यप्राप्तिः तथा लोभो मृी भवतीति शेषः, किमेवमित्याह-यतो लाभाल्लोभः प्रवर्धते, यथा यथा लाभस्तथा तथा लोभः प्रवर्धत इत्यर्थः ॥ कुतश्चवमित्याह-द्वाभ्यां माषाभ्यां कृतं द्विमाषकृतं कार्य प्रयोजनं दास्याः पुष्पताम्बूलमूल्यरूपं कोट्यापि दीनाराणां न निष्ठितं न निष्पन्न, उत्तरोत्तरविशेषाभिलाषादिति सूत्रार्थः॥ १७॥ द्विमाषकृतं च कार्य स्वीमूलमिति | तत्परिहारोपदेशमाह--
मूलम्-णो रक्खसीसु गिज्झिजा, गंडवच्छासु णेगचित्तासु ।
जाओ पुरिसं पलोभित्ता, खेलंति जहा व दासेहिं ॥ १८ ॥ व्याख्या-नो नैव, राक्षस्य इव राक्षस्यः स्त्रियस्तासु, यथा हि राक्षस्यो रक्तसर्वस्वमपकर्षन्ति जीवितं च प्राणिनामपहरन्ति, एवमेता अपि तत्त्वतो हि ज्ञानादीन्येव जीवितं, ज्ञानादीनि च ताभिरपहियन्त एवेत्येवमुक्तं । 'गिझिज्जत्ति' गृध्येदभिकांक्षावान् भवेत् |
कीदृशीषु ? 'गंडवच्छामुत्ति' पिशितपिण्डरूपत्वाद्गण्डे इव गण्डे कुचौ वक्षसि यासां तास्तथा तासु, वैराग्योत्पादनार्थश्चेत्थमुक्तं ।। & अनेकान्यनेकसंख्यानि चञ्चलतया चित्तानि यासां तास्तथा तासु, उक्तश्च-"हृद्यन्यद्वाच्यन्यत्, कर्मण्यन्यत् पुरोऽथ पृष्ठेऽन्यत् ।।
15॥३३॥ अन्यत्तव मम चान्यत्, स्त्रीणां सर्व किमप्यन्यत् ॥१॥" याः स्त्रियः पुरुषं कुलीनमपि प्रलोभ्य त्वमेव मे शरणं त्वमेव च मे प्रिय है।
*SHRS
॥३३॥
S
