________________
उत्तराध्य. रसाविति तस्य साधारणत्वान्न तेनेह व्यपदेशः पृथिव्यादिभिरिवारस्येति न दोषः, एवमुत्तरत्रापि, इति गाथार्थः । अध्ययनम्
॥४६ ॥ अमुमेव क्षेत्रकालभावविषयमभिधित्सुराहबृहद्वृत्तिः। खेत्ते काले य तहा दुण्हवि दुविहो उ होइ संजोगो। भावंमि होइ दुविहो आएसे चेवऽणाएसे ॥४७॥3 ॥३२॥ | व्याख्या-क्षेत्रे' क्षेत्रविषयः, 'काले च' कालविषयश्च 'तथा' इति तेनागमप्रसिद्धप्रकारेण 'द्वयोरपि' इत्यनयोरेव
नाक्षेत्रकालयोः 'द्विविधः' विभेदः, चशब्दो भावम्मि इत्यत्र योक्ष्यते, भवति संयोगः प्रक्रमात् सम्बन्धनसंयोगः, न च ।
क्षेत्रे काले इत्युक्ते द्वयोरपीति पौनरुक्त्याद् दुष्ट, लोकेऽपि हस्तिन्यश्थे च द्वयोरपि राज्ञो दृष्टिरित्येवंविधप्रयोगदर्श-18 नाद्, 'भावे च' भावविषयश्च, संयोग इति संटः भवति द्विविधः, कथं क्षेत्रादिद्वैविध्यमित्याह-'आएसे चेवऽणाएसे' त्ति आङिति मर्यादया-विशेषरूपानतिक्रमात्मिकया दिश्यते-कथ्यत इति आदेशो-विशेषस्तस्मिन् , तदन्यस्त्वनादेशः-सामान्यं, पूर्वत्र चैवशब्दयोः समुच्चयावधारणार्थयोभिन्नक्रमत्वात्तस्मिंश्चैव, तत्र क्षेत्रविषयोऽनादेशे यथा-जम्बूद्वीपजोऽयम् , आदेशे तु यथा-भारतोऽयं, कालविषयोऽनादेशे यथा-दौष्पमिकोऽयम् , आदेशे तु-पासन्तिकोऽयं, भावविषयोऽनादेशे भाववानयम , आदेशे त्वौदयिकादिभाववानिति । सामान्यावगमपूर्वकत्वाद्विशेषावगमस्यैवमुदाहियते, नियुक्तौ तु विपर्ययाभिधानं जम्बद्वीप इति सामान्यमपि लोकापेक्षया विशेषो भरत
१ अस्मदुक्तानादेशादेशक्रमाद्विपर्ययेण आदेशानादेशेतिक्रमेण.
SANASIASA,
॥३२॥
www.jainelibrary.org
For Personal & Private Use Only
Jain Education International
