Page Text
________________
तवार्थ
हारिक
है। अयं वा पक्ष एवं च दृश्यम् अर्थानां श्रद्धानपाद, तत्त्वेन चार्थानां श्रद्धानमानर वा अनब् वा, अथः
इ.)ति, यदेवंभूतं तत सम्मान अर्थश्रद्धानं) तवार्थश्रद्धानमितिमा न तु त्रिपदः तृतीयाततपु
मार्थानां नित्या (नित्या)दि रूपाणां जीवादीनामित्यर्थः, आह-एवमपि तत्वग्रहणमेव कार्य, तस्यार्थाव्यभिचारित्वात् , तथाहि| यद्यपि परिकल्पितोऽर्थो व्यभिचरति तत्त्वं, तथापि तत्त्वमर्थाव्यभिचारि,तद्भावस्तत्वमर्थयोगात् , उच्यते, अस्त्येतद्वस्तुस्थित्या, किन्तु तत्वमपि परिकल्पितं कैश्चिदिष्यते शून्यतादतर्थरूपमिति, न चोभयपदव्यभिचार एव विशेषणविशेष्यभावः, किंत्वेकपदव्यभिचारेऽपि दृष्टो, यथा-अप द्रव्यं पृथिवी द्रव्यमिति, तत्र अपो द्रव्यमेव, द्रव्यं पुनर वा अनब् वा, अथवा किं तावद् अनेन ?, | निशङ्कमन्यदन विग्रहान्तरमाह--" नत्त्वेने "त्यादि, तत्वेन चार्थानां श्रद्धानमिति, इदमप्यर्थकथनं, न तु त्रिपदः तृतीयाततपु| रुषः सम्भवति, एवं च दृश्यम् अर्थानां श्रद्धानमर्थश्रद्धानं (तत्त्वेन अर्थश्रद्धानं) तच्चार्थश्रद्धानमिति, वाशब्दः पक्षान्तरप्रदर्शनार्थः, | अयं वा पक्ष आस्तेयमि (स्थेय इ )ति, यदेवंभूतं तत् सम्यग्दर्शनमिति लक्ष्यनिर्देशः । अत्रैव भावार्थमाह-'तत्वे 'त्यादिना, 'तत्वेन' यथावस्थितवस्तुविषयतया न विपर्ययेण, भावतः स्वप्रतिपच्या, न मातापित्रादिदाक्षिण्येन, निश्चितमेवेत्यवधारितं, न संदिग्धमित्यर्थः, तत्त्वेन वा अस्य वा विवरण भावतो, निश्चितमित्यर्थः, एवं समासकल्पनाद्वयं निदर्यावयवार्थ दर्शयन्नाह 'नवानी'त्यादि तत्वानीति अविपरीतभावव्यवस्थानि तानि जीवादीनीति, जीवा उपयोगलक्षणा आदिर्येषां सूत्रक्रममाश्रित्य, तानि जीवादीनि वक्ष्यन्ते, तच्चार्थशब्दयोर्विशेषणविशेष्यकल्पनापक्षमाश्रित्याह-"त एव चार्था"इति, त एव चेत्यर्थापेक्षया पुल्लिंगनिर्देशः, त एव च जीवादयोऽर्यमाणत्वादाः, श्रद्धानमित्यस्यार्थमाह-"श्रद्धानमि"त्यादि, श्रद्धानं नाम तेषु जीवादिष्वर्थेषु 'प्रत्ययावधारण'मिति, प्रत्ययेन तदावरणीयकर्मक्षयोपशमादिना निमित्तेनालोचनाज्ञानेन वा तदुभयेन श्रुताद्यालोच्यवमेवेततत्त्वमेतञ्च तच्चमितिरुचिरूपा वा वृत्तिः प्रत्ययावधारणमिति, आह-तत्वेन चार्थानामिति षष्टयर्थ प्राक प्रदश्य तेषु प्रत्ययावधारण
॥ १० ॥
Jan Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 600213 |
| Book Title | Tattvartha Sutram |
| Original Sutra Author | Umaswami, Umaswati, Haribhadrasuri |
| Author | |
| Publisher | Rushabhdev Kesarimal Jain Shwetambar Sanstha |
| Publication Year | 1936 |
| Total Pages | 556 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Manuscript, Tattvartha Sutra, & Tattvarth |
| File Size | 11 MB |