________________
नवपद
वृत्ति: मू. देव. वृ. यशो
॥ २३०॥
प्रधानप्रणतसामन्तसङ्घातो घातितनि:शेषविपक्षपक्षो भरतक्षेत्रत्रिखण्डाधिपत्यप्रकाशमानासमानसाहसातिरेकरञ्जितवासवो वासुदेवो राजा, तस्य चात्यन्तविश्रम्भभाजनमतिशायिस्नेहसदनं दनुजादिभिरप्यक्षोम्यसत्त्वनिकेतनं बलदेवो भाता, तत्पुत्रश्च निषधस्तस्यापि तनूजः संबादिकुमाराणामतिवल्लभः सागरचन्द्रनामा तत्रैव प्रतिवसति स्म, इतश्च तस्यामेव नगर्यामुग्रसेनाभिधाननरपतेरभिनवोपारुढयौवना निजरूपविनिर्जितसुरसुन्दरीसौन्दर्या कमलामेला दुहिता बभूव, सा च धनसेनराजसूनवे नभः सेनाय दत्ता, तत्प्रस्तावे चाकाशचारी परिव्राजकवेषधारी सम्यग्दृष्टिर्ब्रह्मचर्यव्रतो वैक्रियलब्धिसंयुतोऽनल्पकेलिकरणपरायणो | नारदो लीलया परिभ्रमंस्तद्भवनमाजगाम, स च तेन प्रधानकन्यालाभाक्षिप्तचित्तेन लक्षितोऽपि नोचितसपर्यया पूजितो, गतः प्रद्वेषं समुत्थाय ततो वेगेन प्राप्तः सागरचन्द्रसमीपं समुचिताभ्युत्थानासनदानवन्दनादिविनयपूर्वकं चाभाषितो यथा स्वागतं महर्षे! पृष्टश्च यथा दृष्टपूर्वं किञ्चिदाश्चर्यं यत् क्वचित्, | नारदेनोक्तम्-इहैवावलोकिता समस्ताश्चर्यसीमा रूपेण विजितरम्भातिलोत्तमा कमलामेला राजदुहिता, सागरचन्द्रोऽभ्यधात् सा मे स्यात्कथञ्चित् ?, नारद उवाच - नाहं जाने, यतोऽसौ नभः सेनाय दत्ता, क्षणमात्रेण विसर्जितोऽनेन, गतः कमलामेलोपान्तं तया च प्रथममेव नारदमागच्छन्तमवलोक्य विहिताभ्युत्थानादिविनयप्रतिपत्तिः, उपविष्टो नारदः, प्रणामपूर्वं भणितस्तथैव च तेन च जजल्पे - अस्यां मेदिन्यां मया द्वे आश्चर्ये निरीक्षते, एकं सागरचन्द्रो नि:शेषकलाकलापसंपन्नः सौभाग्यरूपकलितो द्वात्रिंशल्लक्षणोपेतः, अपरञ्च नभः सेनः क्षुद्रः शठतानिकेतनं गर्वी मूर्खः सर्वजनस्य द्वेष्योऽतिकुरूपशेखरकः, ततः सा विरक्ता तत्र, रक्ता सागरचन्द्रेऽब्रवीत् कथं नु नाम स मे भविष्यति ?, नारदो निजगाद-नास्मि वेद्मि, अन्ये तु कथयन्तिनभ:सेनेनापमानितो गतः कमलामेलागृहं, तदग्रे तं विनिन्द्य सागरचन्द्रं च रूपेण वर्णयित्वा तत्सङ्गमाभिलाषिण्या अस्या रूपं चित्रपट्टिकायामालिख्य सागरचन्द्रस्य दर्शितवान् ततस्तद्विषयमनुरागमस्याप्युत्पाद्योत्पतित आकाशे, तत्प्रभृत्येव च कमलामेलासागरचन्द्रौ बभूवतुः परस्पराकाङ्क्षिणौ, तत्यजतुः स्वकीयक्रीडादिव्यापारं, जातौ दुस्सहविरहवेदनादूनमानसौ, ततश्च सागरचन्द्रावस्थामाकर्ण्य समागतः शम्बकुमारोऽनेकसमचित्तयादवकुमारपरिकरितस्तदन्तिकं, तदा चासौ पराङ्मुखः कमलामेलामेवैकाग्रमनसा ध्यायन्नासीत्, ततोऽनेन पिहिते तन्नेत्रे, सागरचन्द्रेणोक्तं ज्ञाता कमलामेलाऽसि, शम्बेन हसित्वोक्तं-नाहं कमलामेला, किन्तु कमलामेल:, ततश्छलेनानेनोक्तं-त्वंमेव मे कमलदललोचनां कमलां मेलयिष्यसीति सत्यप्रतिज्ञो भवेः कुमारैश्च तस्यैवार्थस्य समर्थनार्थं शम्बकुमारो मद्यं पाययत्वा दापितो वाचं यथाऽहं परिणाययिष्यामि, मदावसाने च लब्धचेतनेन चिन्तितं कथमेतद्भविष्यति ?, यतो-नमः सेनाय दत्ताऽसौ, पितृभ्यां मयका कथम् । योज्या सागरचन्द्रेण ? दुर्घटं तदिदं महत् ॥ १॥ यदुच्यते जनैः कैश्चिदितो व्याघ्र इतस्तटी । सोऽयं न्यायो ममायातः,
For Personal & Private Use Only
Jain Education International
गुण
सागरचन्द्र
सुदर्शन
ज्ञाते
गा. ९७
॥२३०॥
www.jainesbrary.org