Page Text
________________
विशेषा०
बृहा
॥६२७||
युक्तिगाथासंक्षेपामाहकः सेहुलका, गदा घटः, चालनीमती
अथ प्रकारान्तरेणापि योग्या-ऽयोग्यशिष्यानुपदर्शयन्नाह--
'सेलघण-कुडग-चालणि-परिपूणग-हंस-महिस-मेसे य । मसग-जलूग-बिराली जाहग-गोभेरी आहेरी ॥१४५४॥ 'सेल त्ति' मुद्गशैलः पाषाणविशेषः, घनो मेघः, मुद्गशैलश्च घनश्च तदुदाहरणं प्रथमम् , कुटो घटः, चालनी प्रतीता, परिपूणकः सुघरीचिटिकागृहम् , हंस-महिप-मेष-मशक-जलूका-बिडाल्यः प्रतीताः, जाहकः सेहुलका, गोभेरी, आभेरी चेति योग्या-ऽयोग्यशिष्यविषयाणि चतुर्दशैतान्युदाहरणानि ।। इति नियुक्तिगाथासंक्षेपार्थः ॥ १४५४ ॥
उदाहरणं च द्विविधं भवति- चरितं, कल्पितं च । तत्रेह प्रथमं कल्पितमुदाहरणम् । एतच्च भाष्यकारो विवृण्वन्नाह
ऊल्लेऊण न सको गजइ इय मुग्गसेलओऽरन्ने । तं संवट्टयमेहो गंतुं तस्सुपरिं पडइ ॥ १४५५ ॥ रविउ त्ति ठिओ मेहो, उल्लोऽम्हि नव त्ति गजइ सेलो। सेलसमं गाहिस्सं निविज्जइ गाहगो एवं॥१४५६॥
इह कचिदरण्ये पर्वतासन्नप्रदेशे समन्ताद् निबिडो मुद्गवद् वृत्तत्व-श्लक्ष्णत्वादिधर्मयुक्तः किश्चिद्भूतले निमग्नः किश्चित्तु प्रकाशश्चकचिकायमानो बदरादिप्रमाणलघूपलरूपो मुद्गशैलः किलासीत् । स च गर्जति-- साक्षेपं जल्पति । कथम् ?, इत्याह- अहमाकर्तु जलेन भेनुं केनापि न शक्य इति । तच मुद्गशैलस्य संबन्धि गर्ववचः कुतश्चिद् नारदकल्पात् श्रुत्वा संवर्तको नाम महामेघः 'तद्गर्वमद्याहमपनयामि' इति संप्रधार्य ते मुद्गशैलं गत्वा संप्राप्य तस्यैवोपरि पतति-निरन्तरं मुशलप्रमाणधाराभिवतीत्यर्थः । 'संवर्तकमेघश्चोत्सापिण्यां शुभीभवति, काले पूर्वदग्धभूम्याश्वासनार्थ वर्षति' इत्यागमे प्रतिपाद्यते । तस्य च संबन्धि जलमतीव भूम्यादेवकं वासकं च भवति, इति विशेषतस्तस्येह ग्रहणम् । एवं- सप्ताहोरात्राणि महावृष्टिं कृत्वा 'ठिओ पेघो त्ति' स्थितो दृष्टेरुपरतोऽसौ मेघः । कया बुद्धया ?, इत्याह- 'रविउ त्ति' द्रावितः खण्डशो नीतो मयाऽसौ मुद्गशैल इत्यभिभायेणेत्यर्थः । पानीये चापसते सुतरामुज्जलीभूतोऽसौ चकचिकायमानो मुद्गशैलः पुनरपि गर्जति । कथम् ?, इत्याह-'उल्लोऽम्हि नव त्ति' आर्दोऽस्म्यहं नवा ? इति सम्यग निरीक्षस्व । भोः पुष्करावर्तक ! किमित्येवमेव स्थितोऽसि, तिलतुषत्रिभागमात्रमपि मवाद्यापि न भिद्यत इति भावः । ततो लजितो
शलघन-कुट-चालनी परिपूर्णक-हंस-महिष-मेषाश्च । मशक-जलूका-बिडाल्यो जाहक-गोभेयावाभेरी ॥ १४५४ ॥ २ भाकितं न शक्यो गर्जतीति मुदौलकोऽरण्ये । तं संवर्तकमेघो गत्वा तस्योपरि पतति ॥ १४५५ ॥
दावित इति स्थितो मेघः, आहोऽस्मि नवेति गजति शैलः । शैलसमं माहयिष्ये निर्विद्यते ग्राहक एवम् ॥१४५६॥३५, ज, 'लक आसी' ।
॥६२७॥
For Personal and
they
| SR No. | 600165 |
| Book Title | Visheshavashyak Bhashya Part 04 |
| Original Sutra Author | Jinbhadragani Kshamashraman |
| Author | Chaturvijay |
| Publisher | Harakchand Bhurabhai Shah |
| Publication Year | |
| Total Pages | 202 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Manuscript & agam_aavashyak |
| File Size | 13 MB |