________________
रायपसेण
॥२९॥
मवयणा 'सिंगारागारचारूषेसा संगयगय-हसिय-भणिय-चिट्ठिय-विलास-ललिय-संलावनिउणजुत्तोवयारकुसला सुंदर-थण-जघण-वयण-कर-चरण-नयणलायण्णविलासकलिया सेएण रण्णा सद्धिं अणुस्त्ता अविरत्ता इहे सह-फरिसे रस-रूव-गंधे पंचविहे माणुस्सए कामभोगे पचणुभवमाणा विहरह। सौम्यम्-अरौद्राकारं वदनं यस्याः सा तथा । १ शृङ्गारस्य-रसविशेषस्य अगारमिव अगारम् अथवा शृङ्गारो-मण्डनभूषणाटोपस्तत्प्रधान आकार:-आकृतिर्यस्याः सा तथा, चारुः वेषो-नेपथ्यं यस्याः सा तथा-ततः कर्मधारयः-शृङ्गाराऽगा(ऽऽका)रचारवेषा। तथा २ सङ्गता ये गत-इसित-भणित-चेष्टित-विलासाः यश्च निपुणो युक्तश्च स्वजन-परजनान् प्रति उपचारः तेषु कुशला संगतगतहसितमणितचेष्टितविलास-ललितसंलापनिपुणयुक्तोपचारकुशला, तत्र सङ्गतं नासङ्गतम् गतं यद् गुप्ततया गृहस्यैवान्तर्गमनं न.तु बहिः स्वेच्छाचारितया, सङ्गतं हसितं यत कपोलविकाशमात्रसूचितं न त्वदृट्टहासादि । "हसियं कपोलकहिय" [ ] इति। वचनात् । सङ्गतं भणितं यत् समागते प्रयोजने नर्मभणितिपरिहारेण विवक्षितार्थमात्रप्रतिपादनम् , सङ्गतं चेष्टितं यद् कुचजघनाद्यवयवाच्छादनपस्तयोपवेशनशयनोत्थानादि, सङ्गतो विलास:-स्वकुलौचित्येन शृङ्गारादिकरणम् । तथा ३ सुन्दरैः स्तन-जघन-चदनकर-चरण-नयनलावण्यविलासैः कलिता, अब विलासः-स्थानासनगमनादिरूपश्चेष्टाविशेषः। उक्तं च-"स्थानासनगमनानां हस्त___* श्वेतेन राज्ञा सार्धम् अनुरका अविरक्ता इष्टान् शब्द-स्पर्शान् रस-रूप-गन्धान् पञ्चविधान् +मानुषकान् कामभोगान् प्रत्यनुभवन्ती विहरति । ललितसंलापः प्रतीतः अत एव विवरणकारेण न व्याख्यातः। * विवरणकारकथनानुसारेण 'श्वेतेन' इति ।
+मनुष्यभोग्यान् । श्रोत्र-नेत्रगम्यो कामौ-शब्दः रूपं च। प्राण-रसन-स्पर्शनमम्या भोगाः आन्धः, स्वादः स्पर्शश्च ।
Pol
Jain Education demon
For Private Personal use only
tainelibrary.org
