Page Text
________________
शाखवार्तासमुच्चयः ॥२९९॥
सटीकः। स्तबकः । ॥८॥
"आशामोदकतृप्ता ये ये चास्वादितमोदकाः। रस-वीर्य-विपाकादि तुल्यं तेषां प्रसज्यते ॥१॥"
इति । जागर-स्वमसुखयोः स्वाध्यस्तत्वेन तुल्यत्वेऽपि सत्या-ऽसत्यमोदकभक्षणजन्यत्वेन विशेष इति चेत् । न, तु- ल्याज्ञानजन्यत्वेन द्वयोस्तुल्यत्वात् , तत्र बहिरन्तर्विभागस्यापि स्वप्ने मोदकादेवहिष्ट्रेनानुभवेन तुल्यत्वात् । तत्र बहिष्ट्रमध्यस्तमिति चेत् । अन्यत्रापि तदध्यस्तत्वं सुवचम् । एकस्यैव सत्यमोदकस्य बहिर्वहुभिरनुभवात् तत्र वहिष्टुं नारोपितमिति चेत् । स्वमेऽपि सुवचमेतत् । स्वमे प्रतिसंतानमनुभूतानां नानावे च जागरेऽपि प्रतिसंतानपनुभूतानामेकत्वे का प्रत्याशा। दृग्दृश्यसंबन्धायोगादनन्तानिर्वचनीयानां काल्पनिकतादात्म्याश्रयणापेक्षया तत्तदाकारगुत्पत्तेरेव लघुत्वेन वक्तुं युक्तत्वात् । 'इष्टमेवेदं दृष्टिसृष्टिवादेः तथाहि-नास्मिन् मते चैतन्यातिरिक्तपदार्थानामज्ञातसत्त्वमस्ति, मिथ्यात्वस्य स्वमादिदृष्टान्तसिद्धत्वात् , तादृशस्यैव सत्त्वस्याङ्गीकारात् । एवं च 'घटादीनां यदा प्रतीतिस्तदा सत्त्वं नान्यदा, इति न दण्डादिजन्यत्वम् , किन्त्वज्ञा. नमात्रजन्यत्वं, स्वमवच्च दण्डाद्युपादानम् ; अज्ञानदेहादिकं तु भासमानमेव तिष्ठति; अभावनिश्चयाभावाच्च पुत्राधभावकृतरोदनाद्यप्रसङ्गः प्रत्यभिज्ञानमपि भ्रम एव ततश्चाकाशादिक्रमेण सृष्टिः पञ्चीकरणं ब्रह्माण्डाग्रुत्पत्तिः' इत्यादिकं मतान्तरे देवताविग्रहन्यायसिद्धमपि नास्मिन् मते दृष्टिव्यतिरेकेण सिध्यति । अत एवार्थानां नानेकप्रमाणवेद्यत्वम् , किन्तु 'चक्षुषा पश्यामि' इत्यादिव्यवहारस्य स्वमतुल्यत्वात् सुखादिवत् केवलसाक्षिवेद्यत्वम् । कथं तर्हि घटादेरपरोक्षत्वम् , वह्नयादेश्च परोक्षत्वम् , अज्ञानजन्यत्वस्य साक्षिण्यध्यस्तत्वस्य च तुल्यत्वात् ? इति चेत् । वढ्यादौ परोक्षत्वस्याप्यध्यस्तत्वाद् विशेषसिद्धेः । न च बौद्धमतप्रवेशः अधिष्ठानस्य स्थायित्वात् , अबाधितत्वाच्च, अज्ञानस्याप्यनादेः सकलदृष्टिदेतोरङ्गीकारात्' इति चेत् ।न, अधिष्ठा
in duelan Intematon
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 600122 |
| Book Title | Shastravartta Samucchaya |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Hargovinddas Pandit |
| Publisher | Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund |
| Publication Year | 1914 |
| Total Pages | 902 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Manuscript |
| File Size | 18 MB |