Page Text
________________
मुनिसुन्दर सू० वि०
॥ १६७ ॥
Jain Education In
300
व्यक्तीकरणाय मन्दमतीनां सुखावबोधाय च यन्त्रकन्यासः क्रियते । तथाहि - एतेषु भङ्गेषु प्रथमोऽन्त्यश्चेति द्वौ भङ्गौ प्रागू भावितौ तदनुसारेण शेषभङ्गेष्वपि भावना कार्या । नवरं "अस्नेहाः अगुल्याः" इत्यत्र सर्वथा स्नेहगुल्ययोरभावे मोदकासिद्धेस्तदल्पतरत्वं ज्ञेयम्, अनुदरा कन्येत्यादिवत् । घृतखण्डव्यतिरेकेण तैलसर्पपतैलाद्यशुभस्नेहगुडादिगुल्याव्यत्वं वा यथार्ह भाव्यं, शेषं व्यक्तम् । एवं दार्शन्तिकेऽप्यल्पतरधनाल्पतरधर्मयोः क्वचित् सम्भवेऽपि तत्र निर्धनत्वं निर्धर्मत्वं चोच्यमानं सङ्गतमेवेति । तथा यद्वत् स्नेहगुल्यरहितेषु मोदकेषु वेगरस्यासम्भव एव तथा धनधर्मरहितेषु नरेषु विवेकस्याप्यसम्भव एवेति । तथा यद्वत् तैलादिस्नेह गुडादिगुल्याढ्येष्वपि मोदकेषु वेगरस्यासम्भव एव, एवं तैलादिस्नेहोपमधन गुडादिगुल्योपमधर्मवत्स्वपि विवेकस्यासम्भव एवेति । किञ्च -- तैलादिस्नेहान्येषु मोदकेषु यथा गुल्यं खण्डादिप© रिहारेण किञ्चिद् गुडाद्येव सम्भवति, तथा तैलादिस्नेहोपमधनाढ्येषु प्रायो धर्मोऽपि गुडादिसम एव सम्भवी यदि भवति ।
अथात्रापि दृष्टान्तदार्शन्तिकयोजना, तथाहि —यथा तैलादिस्नेहपरिकर्मिता मोदका जने निन्द्या भवन्तीति पशुद्धिकारूपे उत्तमदले तैलादेर्योगात्तु विशिष्य निन्द्यत्वं प्रामुवन्ति, प्रायेण च ते मुद्गादिदलबद्धा एव स्युः, ते चाssस्वादेऽपि कटुका ॐ एव, तैलस्य तथाप्रकृतेः परिणामेऽपि पित्तादिविकाराय, तदुक्तम् - तिलस्तैलं कुलत्थाश्च, वलाः कालिङ्गमूलकौ । माहिषं दधि वृन्ताक - मष्टौ कुष्ठस्य हेतवः ॥ १ ॥ तेषु च गुल्यं स्वल्पसम्भवं यदि च स्यात्तदा गुडाद्येव सम्भवति, न च तत्तैलादि6) योगोत्थं पित्तादिविकारमपि शमयितुं क्षमतां धत्ते, तादृशेषु वेगरासम्भवस्तु प्राग्भावित एवेति । तथा तैलसमं परद्रोहाद्यन्यायार्जितं धनं तदाढ्य (ढ्या ) नरा जनेषु प्रायो निन्द्यतां लभन्ते, उत्तमकुलोद्भवाः पुनस्तादृग्धनभाजो विशिष्य निन्द्याः स्युः । अन्यायार्जितं धनमपि च भुज्यमानं तेषां न तथा
©
196
For Private & Personal Use Only
उपदेशर तरंग ९
॥ १६७ ॥
jainelibrary.org
| SR No. | 600073 |
| Book Title | Updesh Ratnakara |
| Original Sutra Author | Munisundarsuri |
| Author | Amrutlal |
| Publisher | Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund |
| Publication Year | 1914 |
| Total Pages | 486 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Manuscript |
| File Size | 24 MB |