________________
अध्यात्मसार:
॥४६२॥
____टी० एष ऋजुमूत्रनामकः पर्यायार्थिकनय आत्मनि स्वभावानां कर्तृत्वमभ्युपगच्छति, परमावानां पोद्गलिकभावानां कर्तत्वमात्मनि नाऽभ्युपगच्छति, यतो यद्यातत्मा, स्वभावानां च परमावानां, उत्पत्ति क्रियारूपकत्त्ववानस्तीति मते 'एकस्मिन्नात्मनि क्रियाद्वयस्यापत्तिरागच्छेत् , किञ्च जिनैः-सर्वज्ञैरेकस्य द्रव्यस्य क्रियाद्वयं नाभिमतमर्थादात्मन्येकस्मिन् स्वभावक्रियापरभावकत्वरूपक्रियाद्वयं जिनैर्नाभिममिति, अत एवात्मनि स्वभावकत्तत्वं मन्यतेऽयं नयः ||८||
___- ऋजुसूत्रनये स्वाऽऽत्मद्रव्ये नवनवपर्यायभवनरूपक्रिया-- 'भूतिर्या हि क्रिया सैव, स्यादेकद्रव्यसन्ततौ ।
न साजात्यं विना च स्यात्, परद्रव्यगुणेषु सा ॥११॥ टी. अत्रेदं स्मरणीयं यद् एतस्य ऋजुसूत्रनयस्य मते पर्यायाऽऽत्मक आत्मा प्रतिक्षणं विनाश्यस्ति, तस्मिन्नात्मनि या स्वभावोत्पत्तिरूपक्रिया, कथिता पूर्वश्लोके सा क्रिया-स्वाऽऽत्मद्रव्यस्य नवनवपर्यायाऽऽत्मना, या भूति भवनं, मैवाऽस्ति, एषा क्रिया, एकस्याऽऽत्मद्रव्यस्यैव सन्ततो भवति, प्रत्येकक्षणाऽवच्छेदेनात्मद्रव्ये, स्वद्रव्यत्वमस्ति, अर्थात स्वद्रव्यत्वजात्यपेक्षया, तत्सर्वक्षणसम्बन्धिन्यात्मद्रव्ये साजात्यं वर्तने, यदा परपोद्गालिकद्रव्यगुणे तु स्वान्मद्रव्यत्वस्य साजत्यं नास्ति, तस्मातादृशं साजात्यं विना तस्य परद्रव्यस्य तथा परद्रव्यपर्यायाणां कत्त त्वं स्वात्मनि न घटमानमस्तीति ।९९॥
॥४६२॥
Jain Education Trem
Far Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
