________________
-
-
पोद्धाते हैं वोपजायमान उपलब्ध इत्यनेरुष्णत्वमिव न पर्यनुयोगमर्हति, अन्यच्च-नासौ पराघातेनान्यद्रव्याणामात्मपरिणाममुत्पाद
शब्द यति, किन्तु स्वपुद्गलैरेव लोकमापूरयति, ततोऽसौ चतुःसमय एव, यदि पुनस्तत्रापि परापातो भवेत्तर्हि सोऽपि भाषया
द्रव्येण
लोकलोकापूरणमिव त्रिसामयिको भवेत्, न चतुःसामयिक इति, आह च भाष्यकृत्-"खंधोऽवि वीससाए न पराघाओ उ
न्याप्तिः तेण चउसमयो।अहहोज पराघातो हविज तो सोऽवि तिसमइओ॥१॥(३९४वि०)" अन्ये त्वभिदधति-प्रथमसमये तावदूर्द्धदिशि दण्डं करोति,द्वितीयसमये तत्र मन्थानमधो दिशि पुनर्दण्डं,तृतीयसमये ऊर्ध्वदिश्यन्तरालापूरणमधोदिशि तु मन्थानं, चतुर्थसमये तु तत्राप्यन्तरालापूरणात् समस्तमपि लोकं भाषाद्रव्यैरापूरयति इति, तदपि नागमक्षम, क्वचिदप्यागम एवमश्रवणात् , नापि युक्तिमत् , काऽत्र खलु युक्तिर्यदनुश्रेणिगमनस्वभावानां पुद्गलानामेकयैव ऊर्ध्वदिशा गमनं नाधो-18 दिशा नापि शेषाभिः पूर्वादिदिग्भिरिति यत्किञ्चिदेतत्, उक्तं च-“एगदिसमादिसमये दंडं काऊण चरहिं पूरेइ । अण्णे भणंति तंपि य नागमजुत्तिक्खमं होइ ॥१॥(३९५ वि०)" यदुक्तम्-'लोकस्य च कतिभागे कतिभागो भवति भाषाया' इति, तत्रोत्तरमाह-लोकस्य च क्षेत्रगणितमपेक्ष्य चरमान्ते असङ्ख्येयभागोभवति भाषाया समस्तलोकव्यापिन्याः, इयमत्र भावना-8 त्रिसमयव्याप्तौ चतुःसमयब्याप्तौ पञ्चसमयव्याप्तौ वा नियमेन प्रथमद्वितीयसमयोलाकासङ्ख्येयभागे भाषाया असङ्ख्येयो भागो भवति, तथाहि-त्रिसमयव्याप्तौ प्रथमसमये दण्डषदं भवति, द्वितीयसमये तु षट् मन्थानः, ते च दण्डादयो ॥ ३७॥ यद्यपि दैर्येण लोकान्तस्पर्शिनस्तथापि वक्तृमुखविनिर्गतत्वात् तत्प्रमाणानुसारतो बाहल्येन चतुरनुलादिमाना भवन्ति, चतुरादीनि चाकुलानि लोकाकाशासवेयभागवर्तीन्येवेति त्रिसमयव्याप्तौ प्रथमद्वितीयसमययोर्लोकासङ्ख्येयभागे
A.COCCAkolkata
IA
n
iainelibrary.org
Jain Education Interational
For Private & Personal Use Only
