________________
24
2%
उपोद्धाते
॥३२॥
-%20-%
0
गिण्ड य काइएणं निसिरह तह वाइएण जोगेणं। एगंतरं च गिण्हइ निसिरह एगंतरं चैव ॥७॥ ।
वचने ग्रहकायेन निवृत्तः कायिकः तेन कायिकेन योगेन, योगो व्यापारः क्रियेत्यनान्तरं, सर्व एव हि वक्ता कायक्रियया
णनिसर्गों शब्दद्व्याणि गृहाति, चशब्दस्त्वेवकारार्थः, स चावधारणे, तस्य च व्यवहितः सम्बन्धः, गृह्णाति कायिकेनैव, निसृजति उत्सृजति मुञ्चतीतियावत्, 'तथे त्यानन्तर्यार्थः ग्रहणानन्तरमित्यर्थः, उच्यत इति वाक् वाचा निवृत्तो वाचिकस्तेन वाचिकेन योगेन, कथं गृह्णाति? निसृजतीति वा ?, किमनुसमयमुतान्यथेत्याशङ्कासम्भवे सति शिष्यानुग्रहार्थमाह-एकान्तरमेव गृह्णाति निसृजत्येकान्तरं चैव, यथा ग्रामादन्यो ग्रामोग्रामान्तरं पुरुषादनन्तरः पुरुषः पुरुषान्तरं, एवमेकैकस्मात्समयादेकैक एवानन्तरसमय एकान्तरं, उक्तं च-"जह गामातो गामो गामंतरमे(वमे)गएगाओ। एगंतरंति भन्नइ समयाओऽणंतरो समओ॥"॥ (३५५ वि०) ततोऽयमर्थः-प्रतिसमयं गृह्णाति प्रतिसमयं मुञ्चतीति गाथासङ्केपार्थः ।। अत्र कश्चिदाह-ननु कायिकेन योगेन गृह्णातीत्येतद् युक्तं, तस्यात्मव्यापाररूपत्वात् , निसृजति तु कथं वाचिकेन योगेन?, को वाऽयं वाग्योगः?, किंवागेव व्यापारात्मिका आहोश्चित्तद्विसर्गहेतुः कायसंरम्भः?, तत्र यदि पूर्वो विकल्पोऽसावनुपपन्नः, वाचो
योगत्वायोगात्, न खलु वाकेवला जीवव्यापारस्तस्याः पुद्गलमात्रपरिणामरूपत्वात् रसादिवत्, तथा च प्रयोगः-यः C ॥३२॥ पापुद्गलमात्रपरिणामरूपः स जीवव्यापाररूपो योगो न भवति, यथा रसगन्धादयः, पुद्गलमात्रपरिणामरूपा च वागिति,IX
योगो ह्यात्मनः शरीरवतो व्यापार, से कथं पुद्गलमात्रपरिणामरूपो भवितुमर्हति !, अन्यच्च-न तया वाचा किश्चिदन्यत्18 निसभ्यते, किन्तु सैव, ततोवाचोयोगत्वे 'निसरइ तह वाइएणंतीत्येतदनुपपन्नं, अथ द्वितीयःपक्षस्तर्हिस कायन्यापार एवेति
%2
ॐॐॐp
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
