________________
पोदाते
॥४६॥
KAPOORMANGACAS
भावाक्षरकारणत्वात् , लब्ध्यवरं तु भावाक्षरं विज्ञानात्मकत्वात् , अक्षरं च तत् श्रुतं च अक्षरश्रुतं ॥ उक्तमयर श्रुतम् ।।
अक्षरानइदानीमनक्षरश्रुतस्वरूपमभिधित्सुराह
क्षरश्रुते "ऊससियं नीससियं निच्छदं खासियं च छीयं च । निस्सिंघियमणुसारं अणक्खरं छेलियाईयं ॥२०॥"
गा. उच्छ्सनमुच्छसितं, भावे कप्रत्ययः, तथा निःश्वसनं निःश्वसितं निष्ठीवनं निष्ठ्यूतं कासनं कासितं, चशब्दः समुच्चयार्थः, क्षवणं क्षुतं, चशब्दः समुच्चयार्थ एव, अस्य च व्यवहितः सम्बन्धः सेण्टितादि चानक्षरश्रुतमिति, निस्संघनं| निस्सिंघितं, अनुस्वारवत् अनुस्वारं, 'अभ्रादिभ्य' इति मत्वर्थीयात्प्रत्ययविधानादनक्षरमपि यदनुस्वारवत् उच्चार्यते तदनक्षरमनुस्वारमिति भावार्थः, एतदुच्छसिताद्यनक्षरं-अनक्षरश्रुतं, न केवलमेतत् , किन्तु सेण्टनं सिण्टितं एतदादि चानक्षरश्रुतमिति ॥ इह उच्छृसितादि द्रव्यश्रुतमात्रं, ध्वनिमात्रत्वात् , अथवा श्रुतविज्ञानोपयुक्तस्य जन्तोः सर्वे एव व्यापारः श्रुतं, तस्य तद्भावेन परिणतत्वात् , यद्येवं तर्हि किमिति करचरणादिचेष्टापि श्रुतमिति न व्यवहियते ?, येनोच्छसितायेवोकमिति, उच्यते, रूढिवशात् , तथाहि-उच्छसितायेव श्रुतमिति व्यवहारमवतीर्ण, तस्य श्रूयमाणत्वात् , न करादिचेष्टा, तस्याः श्रवणपथातीतत्वात् , अनुस्वारादयस्त्वकारादिवर्णा इवार्थस्याधिगमका इति निर्विवादमेव ते श्रुतं, आह च भाष्यकृत्-"ऊससियाई दवसुयमेत्तमहवा सुतोवउत्तस्स । सबोच्चिय वावारो सुयमिह तो किं न चेट्ठावि 81 ॥१॥ रूढीऍ तं सुयं सुबइत्ति चेट्ठा न सुबह कयावि। अहिगमगा वण्णा इव जमणुस्सारादयो तेणं ॥२॥"(वि०५०२-५०३)। उक्तमनक्षरश्रुतद्वारं, इदानी संक्षिद्वारम्-अथ संज्ञीति का शब्दार्थः१, उच्यते, संज्ञानं संज्ञा, सा अस्यास्तीति संज्ञी, ननु
Jain Education Inten
For Private & Personal use only
Mamjainelibrary.org
